دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب آمریکا، برجام را «بدترین معامله تاریخ» خوانده و وعده داده است که بهمحض تکیه زدن بر مسند ریاست جمهوری، این توافقنامه را برهم بزند و تحریمهای اقتصادی خیلی شدیدتری را به اقتصاد ایران تحمیل کند. وعده ترامپ تا چه حدی عملی است و چه آثاری میتواند روی اقتصاد ایران داشته باشد؟ چگونه میتوان با آن مقابله کرد؟
مهدی تقوی، اقتصاددان در گفتوگو با پایگاه خبری اتاق ایران میگوید: «دولت یازدهم در بدتر شرایط اقتصادی و بینالمللی دولت را تحویل گرفت؛ تحریمهای شدید علیه ایران و تورم حدود 40 درصدی با رشد منفی اقتصاد. در این وضعیت، صنعت و تولید در رکود بود و قانون هدفمندی یارانهها مشکلات زیادی را به جامعه تحمیل کرده بود؛ نرخ بیکاری بیداد میکرد، صنعت در حال از بین رفتن و تعطیلی بود.»
تقوی میگوید: «حالا سهسال و نیم از این وضعیت میگذرد؛ دولت توانسته است خیلی از مشکلات داخلی چون رکود تورمی و رشد منفی را کنترل کند و با توافق برجام مشکلات بینالمللی را حلوفصل کند.»
او تاکید میکند: «روحانی توانسته است مشکلات اساسی کشور را برطرف کند؛ اما هنوز حدود 25 میلیارد دلار ایران بلوکهشده دارد؛ هنوز خیلی از بانکهای جهانی با ما کار نمیکنند و به شرایط عادی برنگشتهاند؛ این بر اقتصاد کشور تأثیر منفی میگذارد. از طرف دیگر در آمریکا شاهد روی کار آمدن، شخصی چون دونالد ترامپ هستیم.»
تقوی میگوید: «ایران به تعهداتش در برجام عمل کرده و نگرانی کشورهای دنیا نسبت به برنامه اتمی ایران برطرف شده است؛ بنابراین آن کشورها ترجیح میدهند برجام را حفظ کنند. از طرف دیگر بعد از برجام کشورهای اروپایی و آسیایی علاقهمند شدند که با ایران روابط اقتصادیشان را گسترش دهند. البته تلاش ترامپ هم برای این است که شرکای بازرگانی خود را تحتفشار قرار دهد تا امتیازهای تجاری بیشتری به آمریکا بدهند و کمک کنند اقتصاد آمریکا سریعتر رشد کند.»
تقوی میگوید: «ما باید فرصتهای پیشآمده در اقتصاد را حفظ کنیم، وگرنه این فرصتها بدل به تهدید میشود. باید از ناهماهنگیها در عرصه عمل جلوگیری شود.»
این اقتصاددان معتقد است: «مهمترین گام، فراهم آوردن شرایط برای سرمایهگذاری داخلی و خارجی است؛ این فرصت مهم با بهبود مقررات و قوانین و اجرای آنها در جهت رفع ناکارایی و نا اطمینانی در بازارهای داخلی ممکن است. این هدف باید اولویت اول دولت، مجلس و قوه قضائیه قرار گیرد.»
به گفته تقوی، دولت و مجلس باید سیاستهایشان را در مورد توسعه نیروی انسانی، فناوری و زیرساختها ادامه دهند. باید اصلاح قیمت حاملهای انرژی و تکنرخی کردن ارز و رشد مناسب نرخ واقعی ارز در بازار در دستور کار قرار گیرد.
الان فرصت نوسازی اقتصاد ایران است؛ تقوی میگوید: «صنعت برای بهرهوری به تکنولوژی و ماشینآلات نیاز دارد؛ باید پولهای بلوکهشده ایران برگردد، روابط بانکی اصلاح شود؛ ناوگان هوایی و حملونقل نیاز به تجهیز دارد و البته نیاز به سرمایه و سرمایهگذار هست. برای همین باید تمام تلاش خود را برای حفظ برجام و برای بهبود وضعیت داخل کشور بهکارگیریم.» به گفته تقوی هر کشور نفع اقتصادی و منافع ملی خود را در رأس میبیند و نفع ما در گسترش رابطه مسالمتآمیز با دنیاست؛ البته دستگاه دیپلماسی ایران به این مسئله واقف است. ترامپ هم نمیتواند ایران را به وضعیت قبل از برجام برگرداند یا برجام را لغو کند. اینها گفتهها و شعارهای انتخاباتی برای پیروزی بر رقیب است؛ ما باید در کشور صدای واحدی داشته باشیم و استراتژی واحد در عمل.