ساخت هواپیما و قطعات موردنیاز این صنعت از جمله برنامه‌های کلیدی و بلندمدتی است که به صورت مستمر از سوی سازمان هواپیمایی کشور عنوان می‌شود. چراکه با توجه به برنامه تحریمی علیه ایران و کمبود در ناوگان هوایی کشور، تامین این نیاز از سوی دولت مورد توجه قرار گرفته است.
چندی پیش حسن خوشخو، معاون سازمان هواپیمایی کشور با اشاره به جمعیت 80 میلیونی ایران از فعالیت 150 فروند هواپیما در کشور خبر داد که پاسخگوی نیاز موجود نیست.
با توجه به وضعیت موجود، رئیس سازمان هواپیمایی به تازگی از ایجاد زیرساخت‌ها و صدور مجوزهای لازم برای قطعاتی که در ساخت هواپیما نیاز هستند، خبر و نوید اخبار خوب در این حوزه را داده است. هرچند با نگاهی به تحولات قابل توجه تکنولوژی به ویژه در این حوزه چندان نمی‌توان نسبت به امکان تولید انواع قطعات مورنیاز هواپیما در داخل امیدوار بود.
حمید غوابش، کارشناس صنعت هوایی کشور در گفت‌وگو با «اتاق ایران آنلاین» ساخت هواپیما را موضوعی چندوجهی توصیف کرد که در آن، فروش، رقابت، بازاریابی، فناوری و ... دخیل هستند. از طرفی دسترسی به این فناوری‌های نو نه تنها زمان‌بر است بلکه به سادگی اتفاق نمی‌افتد. از سوی دیگر توسعه فناوری در حوزه ساخت هواپیما و قطعات آن به گونه‌ای است که باید در وجوه مختلف و به صورت متوازن انجام شود.
او با فرض این نکته که ایران به دانش و تخصص موردنیاز در صنعت ساخت قطعات هواپیما مجهز شده است، یادآور شد: نمی‌توان در حوزه ساخت هواپیما فقط به تامین نیاز داخل متمرکز بود. چراکه تامین تجهیزات و ساخت لوازم موردنیاز به منابع گسترده احتیاج دارد و با تمرکز صرف بر تامین نیاز داخل، تنها دچار هدررفت منابع می‌شویم که منطقی نیست. در واقع زمانی ورود به این صنعت معنا دارد که بتوانیم در بازار جهانی رقابت کنیم و تولیدات خود را در سایر کشورها بفروشیم.
این کارشناس صنعت هوایی کشور در ادامه به تمایل بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در حوزه ساخت قطعات هواپیما اشاره و تصریح کرد: بخش خصوصی در حوزه‌ای سرمایه‌گذاری می‌کند که علاوه بر امنیت، توجیه اقتصادی داشته باشد. در این بین ساخت و امکان استفاده از قطعات هواپیما منوط به دریافت گواهی و استانداردهای خاص و مشخصی است که باید از طراحان و بخش‌های فنی شرکت‌های سازنده اصلی دریافت شوند. از طرفی هر قطعه از هواپیما به صورت مجزا باید مجوزهای لازم را دریافت کند.
غوابش ادامه داد: در واقع برای ساخت قطعات هواپیما باید زنجیره‌ای از تامین صلاحیت‌ها را از تولیدکنندگان اصلی ایجاد کنیم و محصولات خود را طبق استانداردهای تعریف شده در آزمایشگاه‌های مجهز و خاصی، تولید کنیم.
بر اساس اظهارات این کارشناس صنعت هوایی، در یک هواپیما هزاران قطعه استفاده می‌شود که فرآیند تایید صلاحیت هر قطعه باید طی شود و بدون این استفاده از قطعات ساخته شده، امکان‌پذیر نیست چون قابل اعتماد نیست.
او با بیان این مطلب که ایجاد چنین زنجیره‌ای به سازماندهی پیشرفته و دقیقی نیاز دارد، گفت: به نظر نمی‌آید که در شرایط فعلی کشور، چنین سازماندهی شکل گرفته باشد هرچند که رسیدن به این هدف امکان‌پذیر است؛ اما هنوز تا رسیدن به این سطح، فاصله زیادی داریم.