گزارش «اقتصاد کشاورزی کشور در سال 1398» به همت مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران تدوین و منتشر شد.
مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در راستای اجرای تبصره بند الف ماده یک قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار و با هدف تقویت نقش‌آفرینی و بهبود فضای کسب‌وکار کشاورزی و آب و ارتقای توانمندی اتاق ایران در ایفای نقش سخنگوی بخش خصوصی در این حوزه، پایش و بررسی سالانه تحولات اقتصادی بخش کشاورزی در انطباق با برنامه‌های پنج‌ساله توسعه کشور را در دستور کار قرار داده و تاکنون 5 دوره از این گزارش تهیه و به چاپ رسیده است.
این گزارش ضمن پایش تحولات و رویدادهای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی در حوزه کشاورزی و آب، تلاش دارد تا با بررسی متغیرها و شاخص‌های اقتصادی و کشاورزی، مهم‌ترین موضوعات موردبحث جامعه کشاورزی را در اختیار مخاطبان قرار دهد.
گزارش «اقتصاد کشاورزی کشور در سال 1398» شامل 5 فصل است:
فصل اول: بررسی و تحلیل متغیرهای کلان بخش کشاورزی طی دوره 98-1379
فصل دوم: بررسی وضعیت زیربخش‌های کشاورزی طی دوره 98-1379
فصل سوم: وضعیت تجارت محصولات کشاورزی و صنایع غذایی طی دوره 98-1379
فصل چهارم: بیمه محصولات کشاورزی طی دوره 98-1379
فصل پنجم: جمع‌بندی نتایج و ارائه پیشنهادها برای رفع موانع و رونق بخش کشاورزی.
بر اساس این گزارش و طبق آمارهای رسمی بانک مرکزی، در سال 1398 ارزش‌افزوده بخش کشاورزی به قیمت‌های ثابت سال 1390، با رشد قابل‌ملاحظه 8.8 درصدی از 452 هزار میلیارد ریال در سال 1397 به 491.5 هزار میلیارد ریال رسیده است؛ درحالی‌که اقتصاد ایران در این سال کوچک‌تر شده و رشد اقتصادی کشور منفی 6.5 درصد برآورد شده است.
به‌عبارت‌دیگر شرایط آب و هوایی مساعد و افزایش 99.4 درصدی بارندگی‌ها در ابتدای سال 1398 شرایطی ایجاد کرده تا بخش کشاورزی تا حد زیادی در بهبود جایگاه اقتصادی کشور مؤثر باشد و هم‌زمان نزول جایگاه بخش نفت و عملکرد ضعیف سایر بخش‌های اقتصادی باعث شده است تا سهم بخش کشاورزی در اقتصاد افزایش یابد.
اشتغال بخش کشاورزی
بررسی آمارهای اشتغال در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که رشد اقتصادی بالا که مبتنی بر توسعه صادرات نفتی و بدون تکیه‌بر توان تولیدی کشور بوده، تأثیر چندانی بر درآمد سرانه شاغلین بخش‌های اقتصادی نداشته است. طبق طرح سرشماری نیروی کار مرکز آمار ایران، تعداد شاغلان بخش کشاورزی در سال 1398 معادل 4.3 میلیون نفر برآورد شده که نسبت به سال قبل از آن 1.9 درصد افزایش یافته است. در این سال میزان اشتغال در بخش صنعت 1.8 درصد و در بخش خدمات 2 درصد افزایش یافته؛ ازاین‌رو در همه بخش‌های اقتصادی متناسب با تعداد شاغلین خود، تقریباً با نرخ مشابهی میزان اشتغال افزایش یافته است.
سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی
در سال 1398 تشکیل سرمایه در بخش کشاورزی در ادامه روند نزولی خود طی دو سال قبل به رقم 33.9 هزار میلیارد ریال (کاهش 8.9 درصدی نسبت به سال قبل) رسیده و معادل مقادیر سرمایه‌گذاری صورت گرفته در 20 سال پیش است. در این سال میزان تشکیل سرمایه در اقتصاد نیز با کاهش 5.9 درصدی مواجه بود و به 976.7 هزار میلیارد ریال رسید. این میزان سرمایه‌گذاری در اقتصاد که پس از دو سال پیاپی کاهش تشکیل سرمایه در همه بخش‌های اقتصادی حاصل شده معادل سرمایه‌گذاری صورت گرفته در 18 سال پیش است.
به همین ترتیب سرمایه‌گذاری در دیگر بخش‌های اقتصادی شامل صنعت و معدن 9.1، درصد خدمات 5.3 درصد و نفت و گاز 6.8 درصد نسبت به سال 1397 کاهش یافته است؛ درحالی‌که در برنامه ششم برای سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی، رشد سالانه 20.3 درصد و برای سرمایه‌گذاری در کل اقتصاد، رشد سالانه 21.4 درصد پیش‌بینی شده بود.
همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد موجودی سرمایه در بخش کشاورزی در سال 1398 در ادامه روند نزولی سال قبل، با 0.6 درصد کاهش به 929 هزار میلیارد ریال رسید. طبق آمار، موجودی سرمایه در دو سال اخیر رشد منفی داشته که نشان از فزونی میزان مصرف سرمایه نسبت به تشکیل سرمایه جدید بوده و تغییرات موجودی سرمایه در بخش کشاورزی به نحوی است که نگرانی در مورد فشار بر منابع پایه و برداشت از ذخایر موجودی سرمایه را بیشتر می‌کند.
خلاصه گزارش «اقتصاد کشاورزی کشور در سال 1398» را اینجا بخوانید.