براساس بیانیه بانک مرکزی هند، اسکناس‌های 2000 روپیه‌ای که از سال 2016 وارد چرخه پولی هند شده‌اند، همچنان قانونی خواهد بود اما شهروندان باید تا پایان ماه سپتامبر استفاده فیزیکی از این اسکناس را کنار گذاشته و آن را تبادل کرده و یا به سپرده تبدیل کنند.
این اقدام بانک مرکزی یادآور اقدام غافلگیرکننده دولت هند در سال 2016 است، زمانی که دولت نارندا مودی یک شبه 86 درصد از پول در گردش کشور را از اقتصاد هند خارج کرد. با اینهمه انتظار می‌رود اقدام اخیر بانک مرکزی هند نسبت به پول‌زدایی سال 2016 اثرات مخرب کمتری داشته باشد زیرا قرار است واحد پولی طی دوره زمانی طولانی‌تری از چرخه اقتصاد خارج شود.
چرا 2000 روپیه‌ای حذف شد؟
اسکناس‌های 2000 روپیه‌ای در سال 2016 با این هدف وارد چرخه اقتصادی هند شدند که فضای خالی ایجاد شده در اقتصاد این کشور را پس از پول‌زدایی دوباه پر کنند. با این همه از آن سال تاکنون بانک مرکزی هند بارها اعلام کرده است که قصد دارد میزان اسکناس‌های با ارزش بالا را در کشور کاهش دهد و از سال گذشته چاپ این اسکناس‌ها را متوقف کرده است. به گفته این بانک، اسکناس 2000 روپیه‌ای به ندرت در معاملات روزمره هند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تحلیلگران باور دارند این اقدام دولت در آستانه برگزاری انتخابات استانی و عمومی، یعنی دورانی که مصرف پول نقد به اوج خود خواهد رسید، تصمیمی عاقلانه است. با اینهمه افرادی که از این اسکناس به عنوان سرمایه پس‌اندازی استفاده می‌کرده‌اند چندان از تصمیم جدید بانک مرکزی خشنود نخواهند شد.
تاثیر بر رشد اقتصادی
ارزش اسکناس‌های 2000 روپیه‌ای درگردش در اقتصاد هند 3.62 هزار میلیارد روپیه، برابر 44.27 میلیارد دلار است. این مبلغ 10.8 درصد از پول در گردش هند را تشکیل می‌دهد. به گفته تحلیلگران اقتصادی، حذف این اسکناس هیچ اختلال بزرگی در اقتصاد این کشور ایجاد نخواهد کرد زیرا اسکناس‌هایی دیگر با ارزش‌های کمتر به وفور در دسترس همه قرار دارد. از سویی دیگر، طی 6 تا 7 سال گذشته میزان معاملات الکترونیک و دیجیتال در هند تا حد قابل توجهی توسعه یافته است.
اما در کوتاه مدت، این تصمیم می‌تواند کسب و کارهای کوچک و بخش‌های متکی بر پول نقد مانند کشاورزی و ساخت و ساز را دچار مشکل سازد. از سویی دیگر، از آنجایی که مالکان این اسکناس‌ها ممکن است به جای سپرده کردن این اسکناس‌ها خرید اموال سرمایه‌ای مانند طلا را ترجیح دهند، ممکن است در کوتاه مدت در خرید طلا جهش ایجاد شود.
تاثیر بر بانک‌ها
از آنجایی که دولت هند از مردم درخواست کرده اسکناس‌های 2000 روپیه‌ای خود را در مدتی مشخص سپرده یا تبادل کنند، میزان سپرده‌های بانکی در این دوره افزایش خواهد یافت؛ آن هم درست در زمانی که در هند نرخ رشد سپرده از نرخ رشد اعتبارات بانکی عقب مانده است. این امر می‌تواند از میزان فشار موجود برای افزایش نرخ بهره سپرده بکاهد. همچنین نقدینگی نظام بانکی هند تحت تاثیر این تصمیم بهبود خواهد یافت. زیرا اسکناس‌ها در نهایت همگی به بانک بازخواهند گشت و همین موضوع از میزان نقدینگی در گردش کاسته و به بهبود نقدینگی سامانه بانکی کمک خواهد کرد.