یکی از عرصههای بروز خلاقیت و نوآوری، بازاریابی و آمیختههای آن است. در این فرایند، کسبوکارها و مقاصد در تلاش خواهند بود تا با قرار دادن رویکردهای خلاقانه در جریان کار شناسایی نیازها و برآوردن آنها از طریق فرایند بازاریابی، میان محصولات خود و سایر محصولات تمایز ایجاد نموده و نیازهای مخاطبان را به شکلی بهتر برآورده سازند. یکی از این بخشهای مهم در فرایند بازاریابی آمیخته بازاریابی است که از خلاقیت و نوآوری بسیار بهرهمند شده است.آمیختهی بازاریابی، ابعاد مختلف بازاریابی، از محصول گرفته تا شیوههای توزیع و تبلیغات و قیمت را شامل میشود.
در این تئوری به چهار بعد اصلی اشاره شده است: محصول، قیمت، توزیع و ترفیع. محصول، کالا یا خدمتی است که به مشتری ارائهشده و در قبال آن پول دریافت میشود. قیمت، هزینهای است که بابت عرضهی کالا خدمات از مشتری دریافت میشود. توزیع، شیوههای گوناگونی است که محصول به دست مشتری رسیده و در اختیار او قرار میگیرد، در بخش خدمات بهویژه گردشگری، به این دلیل که مشتری باید در محل ارائهی خدمات حضورداشته باشد، این بخش نسبت به سه بخش دیگر اهمیت کمتری پیدا خواهد کرد. ترفیع، فرآیندی است در جهت معرفی محصول و جلب نظر حداکثری مشتری که به فروش بیشتر ختم میشود. انتخاب بازار هدف مناسب، طراحی تبلیغاتی مناسب با بازار هدف و قرار دادن این بازار در معرض تبلیغات مؤثر، ازجمله مهمترین مسائل مطرحشده در این بخش است. بسیاری از افراد در ابتدای امر، خلاقیت را تنها محدود به نوع محصول ارائهشده میدانند، اما خلاقیت در هرکدام از این بخشها قابلاجرا بوده و نتایج چشمگیری در پی خواهد داشت.
خلاقیت در محصول گردشگری
ایجاد خلاقیت در این بخش میتواند بسیار حائز اهمیت باشد، تا جایی که یک محصول نو و خلاقانه بسته به تجربهی منحصربهفردی که برای گردشگر ایجاد میکند، میتواند قیمت، بعد مسافت و بسیاری از شاخصهای دیگر را تحتالشعاع قرار داده و گردشگر را به سمت خود بکشاند. ازآنجاییکه محصول گردشگری یک محصول ترکیبی و غیر بسیط است، بنابراین بخشهای مختلفی را شامل شده که خلاقیت و نوآوری در هریک از این بخشها میتواند باعث جهت دادن به فرآیند انتخاب مقصد گردشگری شود. ایجاد خلاقیت در صنعت هتل داری، نوآوری در ایجاد جاذبههای بیبدیل و بهطورکلی نوآوری در هر بخشی که بتواند تجربهای جدید را به گردشگر ارائه کند در این دسته گنجانده میشود. از شکلگیری هتلی خاص در یک منطقه گرفته تا رواج گونههای جدیدی از گردشگری مانند گردشگری آرام یا گردشگری صحت و سلامت که روزبهروز بر تعداد طرفداران آن افزوده میشود هرچند این خلاقیت تنها محدود به عرصه هتل و هتلداری نیست. سایر بخشهای محصول گردشگری مانند حملونقل و غذا و جاذبهها نیز در این مهم مشارکت دارند و در مجموعه فضایی خلاقانه را شکل میدهند.
خلاقیت و نوآوری در قیمتگذاری
قیمت در بسیاری از بخشهای اقتصادی بهویژه بخش لوکسی مانند گردشگری، برگ خرید تعیینکنندهای در فرآیند انتخاب مشتریان محسوب میشود. در بخش گردشگری هرچه محصول گردشگری خاصتر و متفاوتتر باشد، تأثیر قیمت بر فرآیند انتخاب مقصد گردشگران کمرنگتر خواهد شد، اما در مقاصدی با ویژگیهای مشابه، تمایز قیمتی میتواند راهحلی مناسب برای رقابت باشد. در این بخش هدف، تمرکز بر روی ایدههای خلاقانه و نوآورانهای است که منجر بهصرفه جویی هزینهها و درنتیجه افزایش کار آیی میشود. یکی از متداولترین راهها برای کاهش هزینهها و محدود کردن نیاز به نیروی انسانی، استفاده از فنّاوری و فناوریهای جدید است. امروزه در بسیاری از مقاصد، نیروی انسانی از بخشهایی از فرآیند تولید و عرضهی محصول حذفشده و جای خود را به فنّاوری های جدید داده است. بهعنوانمثال موزهی لوور با طراحی سیستم راهنمای صوتی که ارائهدهندهی راهنمای بازدید از موزه و توضیحاتی دربارهی اشیای به نمایش درآمده در موزه است، نهتنها بازدید از موزه را برای گردشگران بینالمللی سادهتر نموده و احتمال نارضایتی ناشی از اتلاف وقت را کاهش داده است، بلکه نیاز موزه به راهنمایان انسانی را کاهش داده و بهگونهای فناوری مدرن را جایگزین نیروی انسانی نموده است. همچنین کشور ژاپن که مهد فناوری و نوآوری در بخشهای مختلف صنعتی و خدماتی جهان است، در ابتکاری جدید هتلی را راهاندازی کرده است که از رباتها برای ارائهی خدمات استفاده میکند. با این کار هم هزینههای ناشی از استفاده از نیروی انسانی را کاهش داده است و هم توانسته از این فناوری بهعنوان یک جاذبه گردشگری استفاده کند.
بنابراین میتوان نتیجه گرفت که بسیاری از مقاصد قادرند با استفاده از شیوههای جدید و جایگزین کردن روشهای سنتی و ناکارآمد قدیمی با فناوریهای نوین، هزینههای خود را کاهش داده و درنتیجه محصولات خود را باقیمت رقابتیتر عرضه کنند.
خلاقیت در ترفیع
همانطور که گفته شد، یکی از مهمترین مفاهیم در این بخش، تبلیغات است. در بحث تبلیغات، انتخاب بازار هدف مناسب و طراحی تبلیغاتی متناسب با بازار هدف، بسیار حائز اهمیت خواهد بود. درحالیکه بسیاری از افراد در ابتدای امر خلاقیت و نوآوری را تنها در ارائهی محصولی جدید میدانند، اما درواقع انتخاب یک بازار هدف مناسب و ورود به آن نیز ایدهای خلاقانه به شمار آمده و سود سرشاری را عاید عرضهکنندگان میکند. بهعنوانمثال کشور آفریقای جنوبی در برنامهریزی راهبردی گردشگری خود در سال 2015 ،دو کشور پرجمعیت چین و هند را بهعنوان بازار هدف خود در قارهی آسیا انتخاب کرده و اقداماتی را در این راستا ترتیب داده است. ایجاد تسهیلاتی درزمینهٔ ی روادید، برقراری پروازهای منظم میان شهرهای بزرگ این کشورها و شهرهای بزرگ آفریقای جنوبی و همچنین طراحی تبلیغاتی متناسب با این بازارها ازجملهی این اقدامات به شمار میرفت. با اتخاذ این راهبرد در عرض یک سال، آفریقای جنوبی رشد قابلملاحظهای را در تعداد گردشگران ورودی خود از این دو کشور پرجمعیت آسیایی شاهد بوده است.
از سوی دیگر تبلیغات خلاقانه نیز میتواند نقش تعیینکنندهای در انتخاب مقصد گردشگران داشته باشد. ایدهی تبلیغاتی خاص میتواند مانند آهنربایی گردشگران را جذب نموده و در انتخاب مقصد برای آن دسته از گردشگرانی که مقصد خاصی را مدنظر ندارند یا بین چند مقصد با ویژگیهای مشابه مردد هستند، مؤثر واقع شود. تبلیغات خلاقانه و مناسب حتی میتواند تا جایی مؤثر واقع شود که به تقاضاسازی بپردازد، یعنی حتی افرادی که تصمیم به سفر ندارند و یا از پیش مقصدی را برای سفر خود انتخاب کردهاند را به سمت مقصد موردنظر بکشاند. یکی از شیوههای تبلیغاتی که امروزه موردتوجه قرار میگیرد، استفاده از فیلمها برای تبلیغ مکانهاست، این نوع تبلیغات به این دلیل که غیرمستقیم هستند حس اعتماد بیشتری را در فرد ایجاد کرده و نسبت به تبلیغات مستقیم ماندگارترند. تحقیقات نیز مؤید این مطلب میباشند، طبق بررسیهای انجامشده، فیلمها تأثیر بسیار زیادی بر فرآیند انتخاب مقصد گردشگران داشته، بهگونهای که بسیاری از گردشگران با تأثیر پذیرفتن از فیلمهای مطرح، مقصد سفر بعدی خود را برمیگزینند.
متن کامل این گزارش را ، اینجا بخوانید.