غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران، در همایش تجاری ایران و چین که با حضور محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران، وانگ یی وزیر خارجه چین، جیانگ ژِنگ وِی رئیس شورای توسعه تجارت بین المللی چین، علی اصغر خاجی سفیر ایران در پکن و فعالان اقتصادی دو کشور در پایتخت چین برگزار شد به سخنرانی پرداخت.
چین دومین مقصد هیات عالی سیاسی-اقتصادی ایران در سفر به سه کشور آسیایی بود. پیش از این هیات ایرانی به هند سفر کرده بود. مقصد بعدی نیز ژاپن خواهد بود.
متن کامل سخنرانی رئیس اتاق ایران در ادامه آمده است:
جناب آقای دکتر ظریف، وزیر محترم امور خارجه ی جمهوری اسلامی ایران
جناب آقای وانگ یی، وزیر محترم امور خارجه ی چین
جناب آقای جیانگ ژِنگ وِی، رییس محترم شورای توسعه ی تجارت بین المللی چین
جناب آقای علی اصغر خاجی، سفیر محترم جمهوری اسلامی ایران در پکن
حضار گرامی؛ میهمانان عزیز
برای اینجانب مایه ی بسی مباهات است که در همایش بزرگ ایران و چین با حضور وزرای محترم امور خارجه و مقامات بلند پایه و بازرگانان و صاحبان صنایع دو کشور حضور بهم رسانده و فرصتی یافته ام تا در خصوص همکاری های بازرگانی و اقتصادی دو کشور بویژ از منظر بخش خصوصی سخنانی ایراد نمایم.
در ابتدا از همه ی عوامل برگزار کننده ی این نشست و نهایت تلاششان برای موفقیت این رویداد و همچنین همکاری ها و هماهنگی های سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن و اتاق مشترک ایران و چین تشکر و قدردانی می نمایم و با توجه به مزیت ها و توانمندی های کشورم، مایلم به زمینه های همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و چین اشاره کنم.
سابقه ی روابط تجاری ایران و چین به سال 140 پیش از میلاد و دوران هان در چین و اشکانیان در ایران باز می گردد. مسیر داد و ستد میان دو کشور راه ابریشم نام داشت. ایران در ازای ابریشم چین، مینیاتور و سفال، فرش، لوازم آرایشی، مرجان و پارچه به چین صادر می کرد. این مناسبات علیرغم فراز و نشیب های بسیار پابرجا مانده و به روابط گسترده ی سیاسی، فرهنگی و بازرگانی بدل گشته است. آنچه روابط ایران و چین را تاکنون در وضعیتی پایدار حفظ نموده، روابطی مبتنی بر احترام به حاکمیت ملی، عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر، استقلال در سیاست خارجی، شراکت مبتنی بر منافع متقابل و همکاری بر اساس مدل "نیاز- فرصت مشترک" است. همه این موارد سبب می شود که نتوان روابط تهران – پکن را مشابه روابط ایران با سایر کشورهای بزرگ از جمله کشورهای غربی دانست و از الگوی مشابهی برای مقایسه آنها استفاده نمود.
طی مذاکرات انجام شده میان روسای جمهور دو کشور یک سند جامع 25 ساله ی همکاری میان دو کشور تنظیم و بر افزایش حجم مبادلات به رقم 600 میلیارد دلار طی ده سال تأکید شده است. ایران همواره به چین به عنوان یک متحد استراتژیک نگاه کرده و با توجه به مشکلات موجود در بازارهای جهانی، بازار امن دو کشور می تواند مزایایی برای کشورهای منطقه نیز در برداشته باشد.
ایران و چین روابط دوجانبه خود را بر اساس منافع متقابل و زمینه‌های مشترک همکاری در تمامی حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و دفاعی به پیش می‌برند و بی‌تردید این روابط نه تنها از کشوری ثالث اثر نخواهد پذیرفت بلکه گسترش این روابط بر علیه کشوری ثالث نیز تنظیم نخواهد شد. بی‌تردید در شرایط فعلی تحقق روابط راهبردی ایران و چین نیازمند الزاماتی است تا روابط دو کشور بر اساس الگویی مبتنی بر مشارکت جامع و در سطح راهبردی ترسیم و تعقیب شود و مشکلات و موانع پیش رو با حمایت دو دولت برداشته شود.
با رفع تحریم‌ها و در فضای جدید بین المللی، شرایط برای حضور در بازار ایران رقابتی شده و هر روز شاهد حضور هیأت‌های متعدد تجاری از کشورهای مختلف هستیم. چین برای باقی ماندن به عنوان شریک نخست تجاری ایران باید موانع بانکی را از پیش رو بردارد، در کنترل کیفیت کالاهای صادراتی خود به ایران بکوشد و در ایران سرمایه‌گذاری کند.
با توجه به مناسبات اقتصادی بین ایران و چین و اجرای ده‌ها پروژه توسط شرکت‌های چینی در ایران و شناخت تجار ایرانی و چینی از یکدیگر، چین همچنان شریک اول تجاری ایران است. ما دوستانمان را که در روزهای سخت در کنارمان باقی ماندند را فراموش نمی‌کنیم و امیدواریم در روزهای خوب روابطمان با ترکیبی نوین ارتقا یافته و ظرفیت های دو کشور به شیوه ای متناسب با عصر حاضر به کار گرفته شود. برای این مهم ایجاد و توسعه روابط کارگزاری بانکی به منظور کاهش هزینه‌های نقل و انتقال پول، تسهیل در صدور روادید برای تجار و سرمایه‌گذاری مشترک نیازهای اصلی هستند.
ایران و چین می‌توانند برای توسعه صادرات در زنجیره ی تولید کالا همکاری کنند. ما آمادگی داریم که بخشی از توان تولید شرکت‌های ایرانی را به منظور صادرات به دیگر کشورها به تولید برندهای چینی اختصاص دهیم. با این همکاری دیگر شرکت‌های چینی برای توسعه بازار نیاز به سرمایه‌گذاری مجدد و تحمل ریسک ندارند.
می‌توان زمینه‌ای را فراهم کرد تا محصولات چینی در ایران تولید و به بازارهای جهانی و منطقه‌ای صادر شوند. وجود روابط دوستان دیرینه بین ایران و چین، منابع طبیعی و معدنی بسیار غنی، نیروی انسانی تحصیل کرده و کارآمد، مقررات حمایت از سرمایه‌گذاری، وضعیت سیاسی با ثبات ایران و همچنین تجربه و ارتباطات شرکت‌های چینی در بازار ایران می‌تواند به ارتقای سطح روابط تجاری فی مابین منتهی گردد.
شایان ذکر است که اگر شرکت‌های خارجی با استفاده از ظرفیت واحدهای تولیدی داخلی در ایران نسبت به تولید محصولات با نشان معتبر اقدام کنند در صورتی که حداقل 20 درصد از محصولات تولیدی را صادر کنند، مشمول معافیت مالیاتی می‌شوند و با اتمام دوره مذکور، از 50 درصد تخفیف مالیاتی برخوردار خواهند شد.
ایران به عنوان بزرگترین منبع انرژی نفت و گاز جهان می‌تواند امنیت تأمین انرژی مورد نیاز چین را برآورده کرده و به عنوان یک پایگاه با ثبات در منطقه نقشی مهم در جذب سرمایه‌گذاری صادراتی چین ایفا نماید.
کشور چین می‌تواند در احداث شهرک‌های صنعتی به ویژه در مناطق آزاد ایران که از معافیت‌های مالیاتی ویژه برخوردار هستند، با جمهوری اسلامی ایران همکاری خوبی داشته باشد؛ این در حالی است که همکاریهای آموزشی با کشور چین برای سطوح مدیریتی به منظور انتقال علوم فنی، تکنولوژی و استانداردسازی تولیدات صنعتی نیز مورد تاکید است .
در سال 2014 شاهد افزایش بی سابقه ی روابط بین دو کشور بودیم و حجم میزان مبادلات دو کشور به حدود 52 میلیارد دلار رسید. در سال 2015 شاهد افزایش حجم مبادلات بین دو کشور بودیم اما با توجه به افت 50 درصدی قیمت نفت و کاهش قیمت فرآورده‌ها و مشتقات آن، ارزش مبادلات ایران و چین در سال 2015 نسبت به 2014 تا 5/34 درصد کاهش داشت. در سال 2015 میزان صادرات ایران به چین به 16 میلیارد دلار و میزان واردات ایران از چین به حدود 831/17 میلیارد دلار رسید.
ایران بزرگترین بازار کالاهای واسطه‌ای در خاورمیانه است و با توجه به دسترسی به بازار 300 میلیون نفری کشورهای همسایه به ویژه منطقه اوراسیا، از موقعیت مناسبی رای گسترش تجارت و سرمایه‌گذاری برخوردار است و سرمایه‌گذاران می‌توانند از ایران به عنوان قطب صادراتی خود استفاده کنند.
از آنجا که چین در طول سال‌های تحریم روابط اقتصادی خود را با ایران گسترش داد، سزاوار است که در دوران پساتحریم نیز نقشی اساسی و جدی‌تر درحوزه سرمایه‌گذاری و خدمات برعهده بگیرد.
اهمیت جاده ی ابریشم به عنوان یک فرصت طلایی در توسعه تجارت خارجی چین و ایران بر همگان آشکار بوده و ایران برای مشارکت در پروژه بین‌المللی جاده ابرشیم با چینی‌ها و تکرار نقش تاریخی خود آمادگی دارد.
یکی دیگر از زمینه های مناسب همکاری میان دو کشور، گردشگری است که یکی از بسترهای گسترش روابط میان کشورها محسوب می شود. شهر شیان چین و اصفهان در ایران رابطه ی خواهرخواندگی دارند و لازم است تدابیری برای افزایش میزان سفر گردشگران چینی به ایران اندیشیده شود.
عضویت چین در بلوک های اقتصادی مهمی چون اتحادیه اقتصادی آسه آن (ASEAN) اهمیت این کشور را در تحقق سیاست «نگاه به شرق» جمهوری اسلامی ایران دوچندان می‌کند و می تواند فرصت مناسبی برای ورود کالاهای ایرانی به این اتحادیه که پنجمین قدرت اقتصادی دنیاست را فراهم نماید. از سوی دیگر؛ موقعیت منحصر بفرد ژئواکونومیکی ایران که در چهار راه ارتباطی جهان واقع شده، فرصت بی بدیلی را برای چین فراهم می کند تا از طریق امن‌ترین و اقتصادی ترین مسیر دست یابی به کشورهای CIS، افغانستان، ترکیه و عراق، آسان تر کالاهای خود را به بازار این کشورها وارد نماید.
عالی جنابان، حضار محترم
برای گسترش همکاریهای اقتصادی، در مرحله اول نیاز به عادی سازی و فعال نمودن روابط بانکی و تأمین مالی و پوشش بیمه‌های صادراتی و پس از آن تسهیل صدور روادید تجاری نیاز می‌باشد. ایران با صدور روادید در فرودگاه تلاش کرده تا رفت و آمد تجار چینی را تسهیل نماید و از دولت چین نیز انتظار دارد تا با اتخاد سیاست های مشابه در گسترش همکاری های بازرگانی و اقتصادی میان تجار دو کشور بکوشد.
خانم ها و آقایان
اتاق بازرگانی ایران بعنوان بزرگترین اجتماع بخش خصوصی و دارابودن 34 اتاق شهرستان و بیش از 150 تشکل تخصصی در قالب اتحادیه، سندیکا و انجمن تجاری، تولیدی، صادراتی و وارداتی و بیش از 20 اتاق و شورای بازرگانی مشترک در کشور از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و آماده است تا با همکاری شورای توسعه ی تجارت بین المللی چین یک نقشه ی راه برای تجارت ایران و چین در زمینه های فناوری، شیلات، مواد شیمیایی، بانکداری و بیمه تهیه کند.
در پایان امیدوارم برگزاری چنین همایش هایی زمینه را برای مذاکرات سودمند بازرگانان دو کشور فراهم کرده و شاهد توسعه ی روابط تجاری و همکاری های اقتصادی میان ایران و چین باشیم.
سپاسگزارم و برایتان بهترین ها را آرزو می کنم.