قرارداد ساخت کشتی‌ها جدیدنیست

  معاون اول رئیس‌جمهوری به فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا پاسخ داد. اسحاق جهانگیری، روز گذشته با حضور در دوازدهمین گردهمایی مدیران قرارگاه خاتم‌الانبیاء، به انتقاد سرتیپ پاسدار عبادالله عبدالهی، درباره انعقاد قرارداد خرید 10 فروند کشتی از شرکت کشتی‌سازی هیوندای کره جنوبی پاسخ داد. جهانگیری گفت: «این قرارداد سال 2008 امضاء شده است و موضوع جدیدی نیست.» یک روز قبل، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا، در نشست خبری خود از قرارداد خرید 10 فروند کشتی از کره‌جنوبی انتقاد کرده و گفته بود: «رئیس‌جمهور باید قرارداد ساخت ۱۰ فروند کشتی با کشور کره‌جنوبی را لغو کند و اگر این کار صورت نگیرد، دیگر نمی‌توان به شعارها و حرف‌ها اعتماد کرد.» 

جزئیات قرارداد چیست؟

      غنجی، مدیرعامل کشتیرانی دریای خزر، درباره این قرارداد می‌گوید: «تیپ کشتی‌هایی که در آن زمان به کره سفارش داده بودیم، اکنون دیگر به درد صنعت حمل‌ونقل ایران نمی‌خورد. بنابراین تصمیم گرفتیم در شرایطی که کشتیرانی ایران از بازار بین‌المللی عقب‌مانده، با این کشور وارد گفت‌وگو شویم. درنتیجه به این‌سو رفتیم تا در تعامل با کره‌جنوبی، پولی که در این کشور بلوکه‌شده بود را زنده کنیم و در کنار آن، دیگر پولی به این کشور پرداخت نکنیم. به‌همین‌دلیل ساخت چهار کشتی کانتینری بزرگ و شش تانکر را به این کشور سفارش دادیم.» او در تشریح جزئیات این قرارداد می‌گوید: «از ۲۲۷ میلیون دلاری که در این کشور فریز شده بود، بخشی در اختیار شرکت STP قرارگرفته بود و حدود ۱۵۴ میلیون دلار هم در اختیار شرکت HHI بود که درحال‌حاضر رقم ۱۵۴ میلیون دلار به‌عنوان رقم اولیه ساخت کشتی در اختیار شرکت HHI قرارگرفته و سایر پول‌ها هم قرار است از سوی فاینانسورهای بین‌المللی که اگزیم‌بانک کره و یک کنسرسیوم دیگر است، پرداخت شود. از طرفی، بانک ملت هم به‌عنوان ناظر حضور دارد که اگر ضمانت‌نامه خاصی نیاز است، بتوانیم ضمانت‌نامه بانک ایرانی را هم قبول کنیم.» مشاور مدیرعامل کشتیرانی جمهوری‌اسلامی تاکید کرد: «درحال‌حاضر هیچ پولی برای ساخت این کشتی‌ها در اختیار این کشتی‌ساز قرار نگرفته است. پول سوخته زنده شده و کره‌ای‌ها از شکایت خود علیه ایران به خاطر خسارت ناشی از توقف این پروژه که به‌زعم آن‌ها ناشی از فضای سیاسی ایران بوده، گذشته‌اند.»

چرا کره‌جنوبی هشت سال به تعهد خود عمل نکرد؟

       جهانگیری دیروز در اجلاس قرارگاه خاتم درباره قرارداد شرکت کشتیرانی ایران با شرکت هیوندای کره‌جنوبی گفت: «در زمان انعقاد قرارداد در سال 2008 بیش از ۲۵ درصد مبلغ قرارداد به‌طرف کره‌ای پرداخت شد؛ اما در مراحل بعدی به دلیل تحمل تحریم‌ها امکان انتقال پول فراهم نشد.» وی افزود: «طرف کره‌ای پس از دریافت ۲۵ درصد اولیه، کار کشتی‌سازی را آغاز کرده بود اما به دلیل عدم پرداخت پول از سمت ایران کار خود را متوقف و از ایران در دادگاهی شکایت کرد.» معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به فراهم شدن امکان نقل و انتقالات مالی پس از برجام، گفت:‌ «بعد از برجام در جریان مذاکراتی که با کره‌ای‌ها انجام شد؛ قرار شد قرارداد قبلی با ۲۵ درصد کمتر، از سمت آن‌ها اجرایی شود.»

توان محدود؛ توان نامحدود

«قرارداد ایران با گروه صنایع‌سنگین هیوندای کره‌جنوبی یعنی نادیده‌گرفتن توان داخلی»؛ این گفته فرمانده خاتم‌الانبیا درحالی مطرح می‌شود که مشاور مدیرعامل کشتیرانی جمهوری‌اسلامی در گفت‌وگویی که پس از انعقاد قرارداد با هیوندای کره داشت، تاکید کرده است: «سازندگان داخلی درحال‌حاضر توان ساخت کشتی با تکنولوژی‌های روز را ندارند.» او به بدعهدی سازندگان داخلی اشاره‌کرد و گفت: «شرکت‌های داخلی، مونتاژکارند و ما خود بدون واسطه می‌خواهیم سفارش ساخت کشتی بدهیم و پول‌هایی را که در زمان تحریم در کره فریز شده بود؛ زنده کنیم.» اما فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا خلاف این را می‌گوید: «بی‌اعتنایی به توان داخلی از سوی کشتیرانی ایران، خیانت است.» عبدالهی در سخنان گلایه‌آمیز خود از کشتیرانی ایران، به ارائه پیشنهادی پرداخته و گفته است: «ما حاضریم با ایجاد کنسرسیومی از شرکت‌های داخلی چون صدرا و ایزوایکو و ...به‌صورت EPCF با ۸۵ درصد فاینانس و ۱۵ درصد سهم آقایان، این قرارداد را برای ساخت ۱۰ فروند کشتی در داخل کشور اجرا کنیم.» پیش‌تر حمید رضاییان، مدیرعامل مجتمع کشتی‌سازی و صنایع فراساحل ایران (ایزوایکو)، هم بیان کرده بود این مجتمع حاضر است به کشتیرانی‌های داخلی هر تعهدی را بدهد تا سفارش ساخت کشتی را با همان شرایطی که به خارجی‌ها می‌دهند، به ما بدهند: «متاسفانه اعتمادی به کشتی‌سازان داخلی نیست و باوجودی‌که هم‌اکنون به نقطه‌ای رسیده‌ایم که می‌توانیم کاملا با کشتی‌سازان خارجی رقابت کنیم و هیچ مشکلی در حوزه زمان، قیمت و دانش نداریم.»

13 سال وقفه در عمل به تعهد

       صدرا و ایزوایکو بعد از 13 سال هنوز به تعهد خود عمل نکرده‌اند. محمد رشدی، رئیس پروژه‌های طراحی و ساخت شرکت ملی نفتکش ایران، در گفت‌وگو با سایت «مانا» (وابسته به کشتیرانی جمهوری‌اسلامی) می‌گوید: «در سال 1381 و 82 (2003 میلادی) شرکت ملی نفتکش ایران ساخت دو فروند کشتی فرآورده‌بر 35 هزار تنی را به ایزوایکو و همزمان سه فروند 35 هزارتنی را هم به HMD یا هیوندایی میپو کره جنوبی سفارش داد. سفارش‌هایی که به کره جنوبی داده شد، پس از هفت ماه اولین کشتی، یک ماه و نیم بعد از آن، دومین کشتی و یک ماه پس از آن نیزکشتی سوم تحویل شرکت ملی نفتکش شد. به عبارت دیگر، در کمتر از 12 ماه سه کشتی فرآورده‌بر تحویل ما شد. در آن زمان قیمت هر کشتی 25 میلیون دلار بود در صورتی که در زمان آغاز برش فولاد کشتی، قیمت کشتی‌ها به 37 میلیون دلار رسیده بود، اما کره ای‌ها به قرارداد وفاداربودند و قیمت را افزایش ندادند و در نهایت کشتی‌هایی که قرار بود 13 ماهه تحویل شود؛ طی 11 ماه یعنی دو ماه کمترتحویل شد.» او با اشاره به سفارش ساخت سه فروند نفتکش به کشتی‌سازی‌های داخلی گفت: «همزمان با این قراردادها، دو کشتی فرآورده‌بر و سه فروند نفتکش63 هزار تنی به کشتی‌سازی‌های صدرا و ایزوایکو سفارش داده شد. قیمت هر کشتی 40 میلیون دلار، که با توجه به افزایش قیمت فولاد، کشتی‌سازی‌ها 15 میلیون دلار به قیمت هر کشتی اضافه کردند و گفتند اگر این مبلغ پرداخت نشود هیچ‌کدام از کشتی‌ها را نمی‌سازند. اکنون حدود 13 سال از آن سفارش‌ها می‌گذرد؛ اما هنوز اولین کشتی نفتکش فرآورده‌بر تنها 70 درصد و دومین کشتی فقط پنج درصد ساخته شده است و از 624 بلوک سه کشتی 63 هزار تنی در شمال، تنها 68 بلوک ساخته شد.»