کاهش اتکا به‌ نظام بانکی به‌وسیله اوراق اجاره سهام

نشست بررسی وضعیت فعلی و دورنمای بازار سرمایه با حضور معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس و فعالان بازار سرمایه توسط کمیسیون حمایت از سرمایه‌گذاری، تأمین مالی و توسعه روابط خارجی اتاق اصفهان برگزار شد.

سید رسول رنجبران، عضو هیات نمایندگان اتاق اصفهان در این نشست گفت: بازار سرمایه باید دماسنج اقتصاد ایران باشد و وضعیت این بازار نشان‌دهنده حجم و وضعیت موجود اقتصاد ایران باشد.

مصطفی متین راد، مسئول کمیته بورس، بانک و بیمه اتاق بازرگانی اصفهان در این نشست گفت: 80 درصد تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی از طریق بانک‌ها انجام می‌شود و این در حالی است بازار سرمایه می‌تواند با هزینه کمتری تأمین مالی بنگاه‌ها را  انجام دهد .

محسن شیرازی، مدیر تالار منطقه‌ای بورس اوراق بهادار شعبه اصفهان در این نشست گفت: استان اصفهان دارای بنگاه‌های اقتصادی بزرگ، متوسط و کوچک است که می‌توانند زمینه توسعه بازار سرمایه را فراهم سازند.

ابزارهای نوین مالی برای تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی

معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در این نشست گفت: شمار زیادی از واحدهای تولیدی  در حال حاضر، زیر ظرفیت کار می‌کنند و بسیاری از آن‌ها هم با تعطیلی مواجه شده‌اند.

حسن امیری تصریح کرد: معضل دیگر مربوط به کمبود نقدینگی شرکت‌هاست که بازار سرمایه می‌تواند در زمینه تأمین مالی به شرکت‌ها و فعالان اقتصادی کمک شایانی کند؛ ازاین‌رو با استفاده از امکانات تأمین مالی بازار سرمایه، تولید شرکت‌ها افزایش می‌یابد که این اتفاق نیز روی  قیمت سهام   EPE اثر مثبتی برجای می‌گذارد.

به گفته وی طی چند سال اخیر بازار سرمایه تلاش کرده انواع اوراق را طراحی و به شرکت‌های مختلف معرفی کند و یکی از آن‌ها اوراق رهنی است که در سال گذشته رونمایی شد؛ این اوراق، تقویت بخش مسکن را به‌عنوان موتور محرکی برای بخش‌های مختلف اقتصادی کشور در پی دارد.

امیری در همین زمینه اضافه کرد: همچنین با استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه، بسیاری از پروژه‌های بزرگ می‌توانند تأمین مالی شوند.

به گفته وی از دیگر امکاناتی که توسط بازار سرمایه فراهم‌شده، اوراق اجاره سهام است که مجوز این اوراق به‌تازگی در کمیته فقهی سازمان بورس اخذشده است.

امیری افزود: این اوراق اجاره برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری بسیار مفید است؛ برای نمونه شرکتی که در پرتفوی خود سهامی دارد اما تمایلی به فروش آن ندارد، می‌تواند به پشتوانه این اوراق تأمین مالی کند. همچنین زمانی که مراحل مربوط به دستورالعمل این اوراق به‌طور کامل طی شود می‌تواند برای شرکت‌های هولدینگ نیز ثمربخش باشد.

امیری همچنین یکی از محورهای مهم در تأمین مالی شرکت‌ها را بحث ضمانت‌ها دانست و گفت: عمدتاً تأمین مالی به‌نظام بانکی متکی بوده و اوراقی که تاکنون منتشرشده نیز نیازمند ضامن بانکی بوده است، اما با ایجاد مؤسسات رتبه‌بندی می‌توان اوراق بدون ضامن منتشر کرد و این مسئله از اتکای شرکت‌ها به‌نظام بانکی برای ضمانت‌ها می‌کاهد.

وی در پایان سخنانش از الزامات بازار سرمایه را امکان ورود شرکت‌های جدید به این بازار عنوان کرد و افزود: پیش‌ازاین، قواعد نسبتاً دشوار موجود در سایر بازارها برای پذیرش شرکت‌های کوچک‌تر مانع از ورود آن‌ها به بازار سرمایه و بهره‌‌مند شدن از امکانات آن می‌شد اما اکنون فرا بورس ایران امکان ورود شرکت‌ها با اندازه و دسته‌بندی‌های مختلفی را به بازار سرمایه فراهم آورده‌ است.

تحقق اهداف استراتژیک در بازار SME با سرمایه‌گذاران نهادی

معاون عملیات و نظارت بازار فرا بورس ایران در این نشست  یکی از تفاوت‌های بازار شرکت‌های کوچک و متوسط با سایر بازارهای فرا بورس ایران را نهادی بودن خریداران سهام عنوان کرد و افزود: خریداران در این بازار شامل اشخاص حقوقی و سرمایه‌گذاران نهادی هستند؛ چراکه مقصود از تشکیل این بازار نه جذب سرمایه‌گذاران خرد، بلکه تحقق اهداف استراتژیک بوده است.

بهنام محسنی  یکی از محورهای اصلی فعالیت‌های چند سال اخیر در کشور را تلاش برای خروج از رکود اقتصادی دانست و گفت: برای نیل به رونق اقتصادی باید دو بخش واقعی و مالی اقتصاد به‌مثابه دو بالِ مهم، متناسب باهم حرکت کنند تا بتوانند نظام اقتصادی کشور را روبه‌جلو حرکت دهند. به گفته وی لازم است بخش‌های مالی کشور که شامل بانک، بیمه و بورس می‌شود، نقش خود را به‌گونه‌ای ایفا کنند که به افزایش تولید و به‌تبع آن بهره‌وریِ واحدهای اقتصادی منجر شوند.

بالغ‌بر 700 میلیارد ریال سرمایه فرابورس ایران

معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس ایران بابیان این مقدمه که شرکت فرا بورس ایران در سال 87 و باهدف ایجاد بازاری کارآمد برای انجام معاملات، تأمین مالی طیف وسیعی از بنگاه‌های اقتصادی و کاهش وابستگی بخش‌های دولتی و خصوصی به بازار پول تأسیس شد، گفت: در حال حاضر فرابورس ایران بالغ‌بر 700 میلیارد ریال سرمایه دارد، 6 بازار در آن فعالیت می‌کنند و 105 کارگزار و 9 شرکت تأمین سرمایه نیز عضو فرابورس هستند.

محسنی در ادامه به ارائه آماری از بازارهای فرابورس ایران پرداخت و افزود: در حال حاضر در بازار اول تعداد 28، در بازار دوم 57، در بازار پایه 161 و در بازار SME دو شرکت عضو هستند و 18 مورد اوراق اجاره، 16 مورد اوراق مشارکت، 4 مورد اوراق مرابحه، یک مورد اوراق رهنی، 4 مورد گواهی سپرده سرمایه‌گذاری عام، 12 صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله 2 صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه و 2 صندوق‌ زمین و ساختمان در فرا بورس ایران درج یا پذیرش‌شده‌اند.

محسنی در ادامه یکی از کلیدی‌ترین انگیزه‌های راه‌اندازی بازار SME را شرایط پذیرش شرکت‌ها در سایر بازارهای فرابورس عنوان کرد و گفت: تاکنون 511 شرکت درخواست پذیرش خود را به فرا بورس ارائه کرده‌اند که از میان آن‌ها 178 شرکت پذیرش‌شده‌اند؛ از این تعداد هم 138 شرکت در بازارهای اول و دوم درج‌شده و تنها 98 شرکت (معادل 20 درصد از شرکت‌های تقاضاکننده) به عرضه اولیه رسیده‌اند.

وی با اشاره به اینکه راه نیافتن حدود 80 درصد از شرکت‌های یادشده به تابلوهای معاملاتی به آسیب‌شناسی موضوع و درنتیجه انجام مطالعات تطبیقی در دیگر کشورها انجامید، افزود: بررسی نتایج به‌دست‌آمده از مطالعات تطبیقی کشورهای ترکیه، کانادا، کره‌ جنوبی، انگلستان و آمریکا درباره شرکت‌های کوچک و متوسط حاکی از آن است که تأمین مالی مبتنی بر سرمایه، بسیار کاراتر از تأمین مالی مبتنی بر بدهی است.

محسنی علاوه بر این، ساده‌تر بودن قواعد پذیرش شرکت‌های کوچک و متوسط نسبت به شرکت‌های بزرگ، مشارکت سرمایه‌گذاران آگاه به دلیل ریسک بالای این بازارها و اهمیت مشارکت مشاوران مجاز و حسابرسان خبره و همچنین الزام وجود یک بازار گردان به‌منظور افزایش نقد شوندگی را از نتایج به‌دست‌آمده از این مطالعات عنوان کرد که در ادامه در تهیه دستورالعمل بازار SME مدنظر قرارگرفته است.

محسنی اختصاص بیش از 40 درصد از اشتغال و حدود یک‌سوم تا نیمی از ارزش‌افزوده کل کشور به شرکت‌های کوچک و متوسط را مهر تابیدی بر اهمیت بازار SME و استراتژیک بودن این بازار دانست.

کمبود شفافیت مالی از موانع ساختاری برای SME

معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس ایران در ادامه به محدودیت‌های فعالیت شرکت‌های کوچک و متوسط در کشور پرداخت و گفت: کمبود شفافیت مالی، ضعف در اتصال به زنجیره مهم عرضه محصولات و کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش از موانع ساختاری پیش روی این شرکت‌ها هستند.

محسنی در بخش دیگری از سخنانش، یکی از تفاوت‌های بازار شرکت‌های کوچک و متوسط با سایر بازارهای فرابورس ایران را نهادی بودن خریداران سهام عنوان کرد و افزود: خریداران در این بازار شامل اشخاص حقوقی و سرمایه‌گذاران نهادی ازجمله بانک‌ها، بیمه‌ها، هلدینگ‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های تأمین سرمایه، صندوق‌های جسورانه، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی و هر شخص حقیقی در صورت خرید بیش از 5 درصد یا بیش از 5 میلیارد ریال از ارزش اسمی اوراق بهادار، اعضای هیات مدیره، مدیران ناشر و اشخاصی که ازلحاظ مسئولیت‌ها و وظایف کارکرد مشابه دارند، هستند؛ چراکه مقصود از تشکیل این بازار نه جذب سرمایه‌گذاران خرد، بلکه تحقق اهداف استراتژیک بوده است.

تمرکز و سرمایه‌گذاری بنگاه‌های اقتصادی بر تحلیل گری  فضای اقتصادی

معاون بورس و اوراق بهادار تهران با اشاره به اینکه بازار سرمایه در ایران به  جایگاه واقعی خود نرسیده است، افزود: هرساله بر اندازه و حجم بازار سرمایه افزوده می‌شود ولی متأسفانه به دلیل استقبال نکردن گسترده بنگاه‌های اقتصادی این بازار نقش اثرگذاری در تأمین مالی ندارد.

سید روح‌الله حسینی مقدم تصریح کرد: مسئولان سازمان بورس و فعالان بازار سرمایه تلاش می‌کنند که ابزارهای نوین مالی  برای بخش‌های مختلف تعریف کنند و گام‌های مهمی در این راستا برداشته‌شده است .

حسینی مقدم از شرکت‌های بورسی و غیر بورسی خواست که در بازار سرمایه غیر از  منابع مادی به منابع غیرمادی نیز توجه کنند.

وی توضیح داد: گروه‌های مختلف تحلیل گیری در بازار وجود دارد که می‌توانند زمینه عرضه مناسب سهام شرکت‌ها را با تحلیل درست از وضیعت آن‌ها فراهم کنند.

حسینی مقدم اضافه کرد: تحلیل فضای موجود  اقتصادی و تحلیل رقبا می‌تواند در موفقیت شرکت‌ها اثرگذار باشد.