دوشنبه ۳۰ مرداد ۱۴۰۲ قرار است جلسه شورای قیمت گذاری محصولات اساسی کشاورزی برگزار شود. تعیین قیمت ۳۲ قلم کالای اساسی شامل ۱۷ محصول زراعی و ۱۵ قلم باغی در سال زراعی جدید ۱۴۰۲-۱۴۰۳ بوده که هر سال در نیمه نخست سال مشخص می‌شود. یکی از این اقلام گندم بوده که امسال پیش از موعد مقرر برگزار شد. در آخرین جلسه شورای قیمت گذاری محصولات اساسی کشاورزی در دوره سرپرست وزارت جهاد کشاورزی (۱۶ اردیبهشت) قیمت جدید خرید تضمینی گندم ۱۵ هزار تومان در هر کیلو اعلام شد؛ ۱۱.۵۰۰ قیمت پایه، ۱۵۰۰ یارانه برای کمک به خرید کود و ۲ هزار تومان نیز جایزه تحویل گندم به دولت.
علی‌قلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندم کاران درباره میزان خرید گندم تا ابتدای هفته جاری به مهر گفت: تاکنون ۱۰ میلیون تن گندم از سوی دولت خریداری شده است. نخستین خرید تضمینی گندم برای فروردین ماه بوده که گندم‌های استان سیستان خریداری شد و آخرین خرید مربوط به استان آذربایجان شرقی است.
وی درباره پرداخت هزینه گندم‌های خریداری شده به کشاورزان افزود: اگر مبنای خرید تضمینی عدد ۱۵ هزار تومان برای هر کیلو گرم باشد مجموع پول گندم‌های تحویلی ۱۵۰ هزار میلیارد تومان (همت) می‌شود که ۶۲ هزار میلیارد تومان آن معادل حدود ۴۲ درصد پرداخت شد. اما اگر مبنا را قیمت پایه (۱۱.۵۰۰ تومان) و مورد نظر دولت در نظر بگیریم می‌توان گفت ۴۸ درصد مطالبات تسویه شده است.
پیش‌تر وزیر جهاد کشاورزی در پاسخ به این پرسش مهر که مطالبات معوق گندم کاران چه زمانی تسویه می‌شود عنوان کرد، تا پایان مرداد مبلغ قابل توجهی از هزینه‌ها از سوی دولت پرداخت خواهد شد. ایمانی درباره این عدد به عدد ۲۰ هزار میلیارد تومان اشاره کرد و گفت: قرار است از محل هدفمندی یارانه‌ها و کمک سایر نهادهای متولی این مبلغ پرداخت شود.
وی درباره زمان تسویه کامل هم یادآور شد: یکی از بحث‌های بین مجلس شورای اسلامی و دولت این است که نمایندگان خانه ملت عنوان می‌کنند ۱۰۴ همت در ردیف بودجه ۱۴۰۲ به تصویب رسیده علاوه بر اینکه مبلغ ۳۰ همت نیز قرار است در قالب تسهیلات بانکی پرداخت شود. بنابراین ۱۳۴ همت اعتبار برای خرید تضمینی گندم تعیین شده اما تنها ۶۲ همت بین گندم کاران توزیع شده است. به گفته نمایندگان مجلس اگر دولت تأمین منابع کرده و ۱۳۴ همت را پرداخت کند مجلس برای باقی اعتبار مورد نیاز با جا به جایی برخی متمم‌ها موضوع را تصویب می‌کند.
وی اظهار کرد: از مبلغ ۶۲ همت توزیع شده در بین گندم کاران ۳۰ همت آن مربوط به تسهیلات بانکی بوده که بر اساس مصوبه مجلس به بانک مرکزی اجازه پرداخت داده است.
مدیرعامل بنیاد ملی گندم کاران ادامه داد: در حال حاضر گندم کاران ۱۰ میلیون تن گندم از فروردین تحویل دولت داده‌اند اما کمتر از ۵۰ درصد مبلغ آن را دریافت کرده‌اند. گندم کاران سیستانی که محصول خود را ۵ ماه قبل تحویل داده هنوز مابه‌التفاوت مبلغ ۱۱.۵۰۰ تا ۱۵ هزار تومان را دریافت نکرده و گندم کارانی که تیر محصول را تحویل داده‌اند نیز هیچ مبلغی به حساب آنها واریز نشده است.
وی ادامه داد: در این راستا گندم کاران آذربایجان شرقی، زنجان، اردبیل و بخشی از کردستان هنوز پولی دریافت نکرده‌اند؛ استان گلستان نیز بخشی از مبلغ ۱۱.۵۰۰ تومان را دریافت نکرده است. از این رو هنگامی که اصل مبلغ پایه هنوز پرداخت نشده زمان واریز مابه‌التفاوت پول گندم در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
کشت جدید و مطالبات معوق
مدیرعامل بنیاد ملی گندم کاران در پاسخ به این پرسش که معمولاً زمان تسویه هزینه گندم با گندم کاران چند روز به طول می‌انجامد، گفت: به طور میانگین در سنوات گذشته ۲۸ روز بود اما امسال این تأخیر به چند ماه کشیده است. در برخی استان‌ها گندم کاران باید این روزها کود و بذر را برای کشت جدید خریداری کنند تا در ۱۰ تا ۱۵ روز آینده کشت گندم را آغاز کند این در حالی است که دولت پول کشاورزان را با وجود تحویل محصول در فروردین هنوز تسویه نکرده است.
وی با بیان اینکه کشاورزی در کشور سنتی است، گفت: کشاورزی در ایران روز گذرانی و معیشتی بوده و کشاورز اگر پول محصولاتش را دریافت نکند برای ادامه کشت سرمایه‌ای در اختیار نخواهد داشت.