رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند با اشاره به اهمیت تجارت کشور ایران به‌ویژه استان خراسان جنوبی با افغانستان اظهار کرد: کشور افغانستان حدود ۴۰ میلیون نفر جمعیت دارد و یکی از بازارهای استراتژیک و هدف کالاهای صادراتی کشور ایران است.
علیرضا خامه زر در چهل و سومین جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان جنوبی، با بیان اینکه کالاهای صادراتی کشور ایران به افغانستان حدود ۶۰۰ قلم کالا است که در دنیا نظیر ندارد، افزود: از سال ۹۰ تاکنون حدوداً سالیانه بین ۲ تا ۳ میلیارد دلار حجم صادرات کالا از ایران به افغانستان است.
رئیس اتاق بیرجند با اشاره به اینکه حدود ۹۰ درصد از کالاهای مورد نیاز کشور افغانستان وارداتی است، گفت: این کشور سالانه حدود ۹ میلیارد دلار به صندوق گواهی بین‌المللی پول افغانستان وارد می‌کند.
وی با بیان اینکه از گذشته همواره رقابتی سنتی بین کشور ایران و پاکستان در بازار افغانستان وجود داشته است، عنوان کرد: اگر در سال‌های آتی مرز مشترک چین و افغانستان بازگشایی شود قطعاً موقعیت کشور افغانستان جهش بسیار سریعی خواهد داشت.
خامه زر ادامه داد: تمام کالاهایی که از کشور چین به کشورهای آسیای میانه همچون قفقاز وارد می‌شود قطعاً باید از افغانستان تأمین شود.
وی با اشاره به اینکه نوع نگاه ایران به افغانستان یکی از بزرگ‌ترین ایرادات در حوزه شراکت تجاری با این کشور است، بیان کرد: متأسفانه بخش خصوصی هنوز نتوانسته دولت را در خصوص اهمیت تجارت با کشور افغانستان به‌عنوان شریک تجاری متقاعد کند.
رئیس اتاق بیرجند با بیان اینکه کشور ایران در شرایط تحریم‌ها می‌تواند از طریق بازار افغانستان از بسیاری کالاها بهره‌مند شود، اظهار کرد: امروزه سیستم طالبان قوانینی را وضع کرده که در دولت قبل با تعامل قابل‌اجرا بود.
وی افزود: بالاترین سهم واردات از کشور افغانستان تنها در یک سال حدود ۱۰۰ میلیون دلار بوده است و دیگر هیچ‌وقت از رقم ۱۰ تا ۲۰ میلیون دلار تجاوز نکرده است.
خامه زر با اشاره به اینکه خواسته دولت و بخش خصوصی کشور افغانستان برقراری موازنه تجاری بین دو کشور است، گفت: علی‌رغم اینکه رقم صادرات به کشور افغانستان از واردات بیشتر است اما این موضوع در بلندمدت به ضرر کشور تمام می‌شود چراکه در حوزه انتقال پول ناترازی وجود دارد.
وی با بیان اینکه عدم موازنه تجاری بین دو کشور ایران و افغانستان نارضایتی تجار افغانی را به دنبال دارد، عنوان کرد: باید سعی کنیم موازنه تجاری را کمی به سمت افغانستان ببریم.
رئیس اتاق بیرجند با اشاره به اینکه کشور افغانستان کشوری صنعتی نیست لذا هدف ما واردات محصولات دامی و کشاورزی از این کشور است، افزود: متأسفانه موانعی بر سر راه واردات این محصولات وجود دارد که باید با متقاعد کردن سازمان حفظ نباتات و دامپزشکی کشور این موانع رفع گردد.
وی ادامه داد: استان خراسان جنوبی باید به‌عنوان استان مرزی در حوزه واردات کالا از افغانستان نقش پررنگی داشته باشد لذا باید مسئولین کشوری را جهت بررسی موانع موجود متقاعد کنیم.
خامه زر با بیان اینکه در حال حاضر تأکید بر واردات پنبه و نهاده‌های دامی از کشور افغانستان است، گفت: با توجه به اینکه در کشور افغانستان پساب صنعتی وجود ندارد محصولات کشاورزی آن‌ها بسیار با کیفیت است.
رئیس اتاق بیرجند با اشاره به عدم حضور مدیران کل دستگاه‌های اجرایی در جلسه شورای گفت‌وگوی گفت متأسفانه در استان خراسان جنوبی مدیران دستگاه‌های اجرایی دغدغه‌مند نداریم و شخصی در جلسات شرکت می‌کند که دارای اختیار نیست.
وی ادامه داد: بخش خصوصی هر زمان خواست نقشی در واردات داشته باشد با گارد دستگاه‌های دولتی مواجه می‌شود.
خامه زر با بیان اینکه شرکت‌های خوراک دام بسته به ظرفیت اسمی پروانه خود باید بتوانند ذرت و سویا را وارد کنند، پیشنهاد نمود: با توجه به اینکه مصرف استان خراسان جنوبی ماهیانه بیش از ۱۵ هزار تن ذرت است لذا از دولت درخواست شود که در این راستا ۵۰ میلیون ارز اعتباری به خراسان جنوبی اختصاص یابد.
احسان بیکی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بیرجند نیز در این جلسه اظهار کرد: مشکلات و موانع موجود در حوزه صادرات و واردات ایران به افغانستان باعث شده دیگر کشورهای همسایه از این موقعیت استفاده و بازار افغانستان را در دست بگیرند.
وی با بیان اینکه هدف از واردات محصولات کشاورزی از کشور افغانستان، راه‌اندازی یک سری واحدهای تولیدی صنایع تبدیلی و تکمیلی در حوزه کشاورزی استان است، افزود: یکی از راهکارهای کشورهایی که مرز مشترک دارند، کشت فرا سرزمینی است که در کشور افغانستان با توجه به شرایط حاکم امکان‌پذیر نیست.
بیکی با اشاره به پیشنهاد کشت قراردادی و توافقی در افغانستان، گفت: این امر مستلزم دعوت از هیئت‌های تجاری و متخصصین حوزه کشاورزی افغانستان به استان خراسان جنوبی است.
جواد اشرفی، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی نیز در این جلسه اظهار کرد: کالاهای مجاز واردات از کشور افغانستان باید جهت فراهم کردن بستر مناسب احصا و لیست شود.
وی با بیان اینکه برای کالاهای مورد نیاز کشور و استان به‌ویژه در حوزه نهاده‌های دامی باید راهکارهای اساسی ارائه و مجوز برای واردات آن اخذ شود، افزود: با توجه به بخشنامه جهاد کشاورزی و سازمان دامپزشکی واردات دام از کشور افغانستان و پاکستان در حال حاضر ممنوع است.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی با اشاره به اینکه قیمت تمام‌شده گوشت در کشور پاکستان نسبت به افغانستان بسیار پایین‌تر است، گفت: در حال حاضر استان سیستان و بلوچستان حدود ۳۶ مرکز بسته‌بندی گوشت، ۱۱ کشتارگاه صنعتی و حدود هفت هزار نفر اشتغال در صنعت گوشت دارد و بر اساس قانون دامی که وارد می‌شود باید در نزدیک‌ترین کشتارگاه، کشتار و سپس لاشه توزیع گردد.
محمد جواد غریبی، رئیس اتحادیه دامداران خراسان جنوبی نیز در این جلسه اظهار کرد: یکی از دلایل واردات دام از کشور پاکستان به استان سیستان و بلوچستان این است که در حال حاضر دام مولد و بومی در این استان وجود ندارد. وی با بیان اینکه در استان خراسان جنوبی دو میلیون واحد دامی بومی و مولد وجود دارد، افزود: یک کشتارگاه صنعتی و یک کشتارگاه نیم صنعتی در استان وجود دارد که متأسفانه ظرفیت کافی جهت کشتار دام را ندارند.
رئیس اتحادیه دامداران خراسان جنوبی ادامه داد: سال گذشته ۲۰۰ هزار رأس دام از استان خارج شده که متأسفانه کشتارگاه‌های استان ظرفیت کشتار ۵۰ درصد از این دام‌ها را هم نداشته‌اند.
وی با اشاره به اینکه در شرایط طبیعی ۶۰ درصد و در شرایط کمبود گوشت ۴۰ درصد دام تولیدی از استان صادر می‌شود، گفت: واردات دام سبک از کشور افغانستان توجیه اقتصادی ندارد.
غریبی با بیان اینکه اگر کشور افغانستان بز سانن داشته باشد می‌توانیم به‌عنوان اتحادیه دامداران واردکننده باشیم، عنوان کرد: بخش دام طی تصمیمات گرفته شده در سه سال گذشته آسیب‌های زیادی دیده و مستلزم تصمیمات جدی جهت احیا است.
رامین سنایی فر، نائب رئیس کمسیون صادرات، واردات و امور مرز اتاق بیرجند در این جلسه با اشاره به اینکه عدم اطلاع و ناآگاهی از میزان محصولات و کالاهای کشور افغانستان یکی از مشکلات و موانع واردات از این کشور است، اظهار کرد: در این راستا باید با رایزن یا وزارت زراعت کشور افغانستان مکاتبه شود.
وی با بیان اینکه اقتضای کشور افغانستان باید در نظر گرفته شود، افزود: باید الزامات قانونی، بهداشتی و گمرکی را در نقطه صفر مرزی مستقر و اجرا کنیم.
وی با اشاره به اینکه سالن‌های منطقه ویژه اقتصادی و گمرک در مرز ماهیرود دارد نیاز به تجهیزات دارند، گفت: تنوع محصولاتی که تعرفه ترجیحی برای آن در نظر گرفته شده بسیار پایین است.
سنایی فر با بیان اینکه موضوع خرده‌فروشی مرزنشینان در مرز باید توسط یک متولی مدیریت شود، عنوان کرد: اگر خرده‌فروشی در مرز ماهیرود انجام شود بسیاری از مشکلات واردات محصولات کشاورزی مرتفع خواهد شد.
وی ادامه داد: اگر بتوانیم با تجار کشور افغانستان تعامل برقرار کنیم می‌توانیم به توازن تجاری با کشور افغانستان نزدیک‌تر شویم.
ابوالحسن ظفرنیا، معاون امور گمرکی اداره کل گمرکات خراسان جنوبی در این جلسه اظهار کرد: طی چهار ماه نخست سال جاری ۲ میلیون و ۲۶۸ هزار دلار واردات از طریق گمرکات استان و بازارچه‌ها صورت گرفته است که عمدتاً لوازم و قطعات مربوط به معدن، شاهدانه و نخ پنبه بوده است.
وی با اشاره به اینکه در همین مدت از مرز دوغارون نیز حدود ۳ میلیون دلار واردات (از کشورهای افغانستان و پاکستان) انجام شده است، افزود: کالاهای عمده‌ای که از این مرز وارد شده شامل ماش سبز، سنگ صابون، دانه کنجد، تخم رازیانه، نخ یک‌لا، لوبیا قرمز و برنج (در منطقه ویژه ترانزیت، فرآوری و بهره‌برداری) بوده است.
معاون امور گمرکی گمرکات استان میزان واردات از بازارچه گمشاد (بازارچه هم‌مرز با افغانستان) چهارماهه اول سال حدود 489 هزار دلار اعلام نمود و افزود: بیشتر کالای وارداتی دام زنده (شتر) بوده است.