آندرس اسلوند، اقتصاددان سوئدی، عضو ارشد سابق شورای آتلانتیک و رئیس شورای مشورتی بینالمللی در مرکز تحقیقات اجتماعی و اقتصادی (CASE)، وضعیت اقتصاد روسیه را بسیار بدتر از آن چیزی میداند که به نظر میرسد.
به گفته او روسیه با یک بمب ساعتی در قلب اقتصاد خود مواجه است. نهادها در این کشور به دلیل تداوم جنگ در آستانه فروپاشی هستند و دولت برای تأمین اقتصاد جنگ، در حال قرض گرفتن از آینده خود است.
این کارشناس باور دارد وضعیت اقتصادی این کشور ولادیمیر پوتین را مجبور میکند تا اوایل سال آینده جنگ علیه اوکراین را متوقف کند.
اسلوند در مقالهای جدید که در نشریه «پراژکت سیندیکیت» منتشرشده است، به بادهای مخالف مالی، فناوری و جمعیتی اشاره کرد که بر اقتصاد نزدیک به رکود روسیه میوزد، و تخمین میزند که تحریمهای غرب هرسال ۲ تا ۳ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را کاهش میدهند. به گفته او، سرویس جاسوسی اوکراین ماه گذشته ادعا کرد که اسناد روسی در اختیار دارد که نشان میدهد کرملین میخواهد جنگ را به دلیل تشدید فشارهای اقتصادی و مالی، در اواخر سال ۲۰۲۵ به پایان برساند.
اسلوند باور دارد چه این ادعا درست باشد چه نباشد، این سناریو منطقی خواهد بود. یکی از دلایل او این است که تحریمهای غرب باعث ایجاد «تورم پنهان» در اقتصاد روسیه شده و درعینحال از جذب سرمایه از بازارهای مالی جهانی در این اقتصاد جلوگیری کرده و در عوض آن را مجبور به تکیهبر ذخایر خودکرده است.
در میان محدودیتها، کرملین کسری بودجه سالانه خود را به ۲ درصد تولید ناخالص داخلی یا حدود ۴۰ میلیارد دلار محدود کرده است. اما با توجه به اینکه ذخایر نقدی صندوق ثروت ملی روسیه تا ماه مارس به ۵۵ میلیارد دلار کاهشیافته است، ذخایر دولتی سال آینده باید تمام شود.
به گفته این اقتصاددان، از سویی دیگر عقبماندگی فنّاورانه روسیه به دلیل فرار مغزها بهواسطه فساد داخلی، جنگ و همچنین تحریمهای غرب، تشدید شده است.
در سایر نقاط اقتصاد روسیه، صادرات تسلیحات کاهشیافته است زیرا تقاضای بالا از سوی نیروهای خودی این کشور مانع فروش آن به کشورهای خارجی شده است. ماشین جنگی روسیه همچنین مشکل نیروی انسانی دارد زیرا نرخ پایین اشتغال، مهاجرت دستهجمعی روسها و تلفات فزاینده جنگ توانایی جمعآوری نیروهای بیشتر را محدود ساخته است.
با تمام شدن ذخایر مالی، روسیه در اجرای محاسباتی بودجه با مشکل مواجه خواهد شد. اسلوند تخمین میزند که روسیه حدود ۱۹۰ میلیارد دلار یا ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را برای جنگ در سال جاری خرج خواهد کرد و کرملین با نزدیک شدن به سالگرد سومین سال جنگ، دیگر برای کاهش هزینههای متفرقه در راستای تأمین مالی جنگ، دستآوزیری در اقتصاد خود ندارد.
به گفته این کارشناس در چنین شرایطی، درصورتیکه اوکراین سالانه ۵۰ میلیارد دلار بودجه اضافی داشته باشد و برای بمباران اهداف نظامی در داخل روسیه همچنین مجوز بگیرد، میتواند در جنگ پیروز شود.
اسلوند تنها فردی نیست که نسبت به وخامت وضعیت اقتصادی روسیه هشدار داده است. برخی دیگر نیز ارزیابیهای وحشتناکی از اقتصاد روسیه ارائه کردهاند. موسسه بانک فنلاند در گزارش جدید خود از اقتصادهای نوظهور اعلام کرد که رشد اقتصاد روسیه از ۳٫۵ درصد در سال جاری به تنها ۱ درصد در سالهای ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ کاهش خواهد یافت. در این گزارش آمده است که برای حفظ نرخ رشد فعلی، روسیه باید دستاوردهای عمدهای در بهرهوری داشته باشد، اما به دلیل سرمایهگذاریهایی که برای ارتش و جنگ انجام میشود، تحقق این مهم بسیار بعید است. براساس این گزارش، کمبود نیروی کار و ناتوانی در خرید قطعات یدکی یا تجهیزات جدید از غرب نیز مانع رشد اقتصادی این کشور خواهد شد.