در نود و پنجمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» مجموعه‌ای از تحولات اخیر در دولایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده و خلاصه‌ای از آخرین گزارش‌ها و انتشارات بین‌المللی در قالب بخش پژوهش‌ها و کتاب‌های تازه، ارائه شده است.
در بخش تحولات جهانی، تهدید آمریکا به اعمال تحریم‌های جدید نفتی بر علیه بخش انرژی روسیه در صدر اخبار قرار دارد که این اقدام با هدف تشدید فشار بر صادرات نفت روسیه به‌عنوان یکی از منابع اصلی درآمدی کشور روسیه است. هند کشور چین را به عدم شفافیت در تجارت با آن کشور متهم کرد و متعاقب آن چین از پیوستن به توافق «مشارکت جامع اقتصادی منطقه‌ای» RCEP))، به عنوان بزرگ‌ترین توافق‌نامه تجاری جهان خودداری کرد.
از سوی دیگر اتحادیه اروپا و چین توافق کرده‌اند تا در مناقشه تجاری جاری بر سر تعرفه‌های خودروهای الکتریکی EV)،)، گزینه «تعهدات قیمتی» را به‌عنوان یک راه‌حل احتمالی بررسی کنند.
از دیگر نکات قابل توجه در این گزارش، افزایش بدهی دولت روسیه است. دلیل این امر استقراض دولت روسیه به منظور جبران کسری بودجه خود و بدنبال آن، افزایش استقراض دولتی روسیه در سال‌های آینده به ۵.۳ تریلیون روبل (۵۷ میلیارد دلار) است. نکته دیگر، تداوم صدور بیمه نامه برای نفتکش های روسی توسط شرکت‌های بیمه گر غربی است که با وجود تحریم‌های اعمال شده بر علیه روسیه، همچنان ادامه دارد.
در سطح تحولات منطقه‌ای، سرمایه‌گذاری 15 میلیارد دلاری عمان در منطقه دقم مورد توجه قرار گرفته است. این امر نشان دهنده رشد ۵۵ درصدی میزان سرمایه گذاری در این منطقه نسبت به سال گذشته توسط دولت عمان است.
ترکیه و آلمان به دنبال تقویت همکاری‌های فیمابین بر اساس یک برنامه جامع ارتقای روابط، به ویژه در حوزه‌هایی مانند تحول سبز، زنجیره‌های تأمین و فناوری‌های نوین بوده و دو کشور در تلاش هستند تا حجم مبادلات تجاری خود در سال جاری را به 60 میلیارد دلار افزایش دهند.
میزان صادرات کشور ترکیه نیز 2.3 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافت و به ۲۲ میلیارد و ۴۸ میلیون دلار رسید. همزمان خبرها حاکی از ارتقای 31 درصدی دارایی‌های عربستان سعودی در آمریکا است به نحوی که عربستان حجم دارایی‌های خود از اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا را به میزان 1.7 درصد افزایش داد.
از سوی دیگر، انعقاد توافق‌نامه LNG میان ترکیه و توتال انرژی آمریکا، گسترش سرمایه‌گذاری در اسپانیا توسط کشور امارات، سرمایه‌گذاری فزاینده بخش خصوصی عربستان در خودروهای برقی، تقویت همکاری‌های توسعه‌ای بین عربستان سعودی و آذربایجان و همکاری امارات متحده با شرکت تسلا و آمازون در مورد هوش مصنوعی را می‌توان از دیگر عناوین این بخش نام برد.
در بخش پژوهش‌های تازه، چشم‌انداز ترجیحات تجاری 2024 که اخیراً توسط کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحدUNCTAD) ) منتشر شده و نشان می‌دهد طی سه دهه گذشته اقتصادهایی با صادرات متنوع تقریباً دو برابر سریع‌تر از اقتصادهای غیرمتنوع رشد کرده‌اند.
همچنین مواردی نظیر تجارت جهانی و زنجیره‌های ارزش جهانی، رشد سبد صادرات و تنوع صادرات LDC ها در بخش‌های ماشین‌آلات، تجهیزات الکتریکی، منسوجات و پوشاک و تأثیرات متفاوت طرح‌های ترجیحی مانند GSP و طرح‌های ویژه کشورهای کمتر توسعه اتحادیه اروپا مورد بحث قرار گرفته است.
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در حرکتی منسجم و کارشناسی، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران در دستور کار قرار داده است و در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران موردبحث و بررسی قرار می‌گیرند.
متن کامل نود و پنجمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا بخوانید.