نشست تخصصی سازوکارهای مبادلات تجاری بین‌المللی در حاشیه نمایشگاه کیش‌اینوکس ۲۰۲۴ برگزار شد. در این نشست تغییر نگرش دولت و تصمیم سازان کشور نسبت به روابط ایران با دیگر کشورها و اعمال تسهیلات ویژه برای توسعه مناسبات، مورد توجه قرار گرفت و اعضای پنل، مشارکت و عضویت ایران در انواع موافقت‌نامه‌ها و پیمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را مهم ارزیابی کردند.
مسعود برهمن، رئیس اتاق مشترک ایران و آفریقا با اشاره به این مطلب که سطح اطلاعات فعالان اقتصادی نسبت به ظرفیت‌های آفریقا اندک است، تصریح کرد: امروز کشورهای آفریقایی هدف‌های اول کشورهای توسعه‌یافته هستند چون این قاره ظرفیت‌های بالایی دارد و ۱۵۰۰ میلیارد دلار گردش مالی در آن انجام می‌شود و ۳۰ درصد ذخایر معدنی در آن قرار دارد و درواقع بازاری بکر برای سایر کشورها به شمار می‌آید.
این فعال اقتصادی حضور در کشورهای آفریقایی را فرصتی جذاب برای سرمایه‌گذاری مشترک و مبادلات تجاری ارزیابی کرد و گفت: طی سه سال اخیر به‌واسطه هم‌افزایی دولت با بخش خصوصی و همکاری خوب وزارت کشور با اتاق مشترک، سطح صادرات خود را با کشورهای آفریقایی از ۶۰۰ میلیون دلار به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار رساندیم.
او واردات گوشت از کنیا و زیمبابوه به ایران را مورد توجه قرار داد و افزود: در حوزه سلامت، ساخت دارو، اعزام کادر درمان، احداث فروشگاه‌های زنجیره‌ای، همکاری‌های کشاورزی، صادرات تجهیزات کشاورزی، فعالیت‌های معدنی و اقداماتی ازاین‌دست، امکان فعالیت در کشورهای آفریقایی را داریم.
به باور او مهم‌ترین عامل بی‌توجهی فعالان اقتصادی به بازار آفریقا نداشتن اطلاعات از ظرفیت‌های این قاره است.
دیپلماسی سیاسی هماهنگ با دیپلماسی اقتصادی حرکت کند
در بخش بعدی این نشست محمد طاهری، رئیس اتاق مشترک ایران و اسپانیا از اهمیت دیپلماسی اقتصادی سخن گفت و تأکید کرد: آنچه باید مورد توجه حاکمیت و دست‌اندرکاران قرار بگیرد این است که تجارت و هرگونه فعالیت اقتصادی به زیرساخت‌هایی نیاز دارد و تا زمانی که مهیا نشوند، امکان دسترسی به روابط بین‌المللی وجود ندارد.
او تصریح کرد: بعد از نهایی شدن برجام، هیاتی به سرپرستی سه وزیر از اسپانیا به ایران سفر کردند.
بر اساس اظهارات او دیپلماسی اقتصادی و سیاسی مکمل یکدیگر هستند و باید از ظرفیت‌های هرکدام به نفع دیگری بهره ببریم.
طاهری معتقد است ایران مزیت‌های نسبی قابل‌توجهی در اختیار داشته که برای بهره بردن از آنها به تکنولوژی روز نیاز دارد و این مهم به تسهیل شرایط برای انتقال دانش وابسته است.
این فعال اقتصادی گفت: دراین‌بین نباید رقابت بین کشورها را نادیده بگیریم. این رقابت در بازارهای هدف بسیار تنگاتنگ بوده و نباید نادیده گرفته شود. آنچه باید مورد تأکید قرار بگیرد تقویت دیپلماسی اقتصادی و هماهنگی آن با سایر عوامل مهم در ترویج مناسبات تجاری است.
طاهری یادآور شد: نقش پیمان‌های منطقه‌ای در توسعه روابط بین‌المللی بسیار مهم است و دروازه‌هایی هستند که باید برای حضور در بازارهای مختلف آنها را دریابیم. در این راستا بریکس و شانگهای باید مورد توجه باشند و ظرفیت‌های آن را به کار بگیریم.
حضور ایران در پیمان‌های بین‌المللی ضعیف است
کامبیز میرکریمی، عضو هیات رئیسه اتاق مشترک ایران و روسیه پرداختن ویژه به پیمان‌های بریکس، شانگهای و اوراسیا و پتانسیل‌های آنها را ضروری دانست و گفت: ایران ازجمله کشورهایی است که ازنظر حضور در پیمان‌ها و اتحادیه‌های اقتصادی، بسیار ضعیف عمل کرده است. درحالی‌که این پیمان‌ها و موافقت‌نامه‌ها می‌تواند شرایط راحت‌تری را برای تجارت و فعالیت‌های تجاری بین اعضا را ایجاد کند.
او ادامه داد: از سال ۱۳۹۸ که در اتحادیه اوراسیا حضور پیدا کردیم، سطح تجارت ایران و روسیه روند صعودی را طی کرده و پیش‌بینی می‌شود این عدد در سال جاری از یک میلیارد دلار می‌گذرد. خوشبختانه موافقت‌نامه تجارت آزاد بین ایران و اعضای اتحادیه اوراسیا نهایی شد و به‌زودی تعرفه‌های تجاری به صفر می‌رسد که دستاورد خوبی است.
میرکریمی انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد را قدم ابتدایی در روند تجارت و همکاری‌های اقتصادی بین‌المللی برشمرد و افزود: باید به موافقت‌نامه‌ها و پیمان‌های بیشتر و عمیق‌تر بیندیشیم و شرایطی را در نظر بگیریم که تسویه‌حساب‌ها و نقل و انتقالات مالی راحت‌تر شود. در این راستا در بریکس الگوی پولی و تسویه‌حساب مشترک طراحی شده که تا اجرایی شدن آن همچنان فاصله داریم اما قدم‌های ابتدایی برداشته شده و امیدواریم نهایی شود.
برای گذر از شرایط تحریمی باید الگوی عمل اقتصادی را به‌روز کنیم
امین شاکری، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران با نگاه به شرایط تحریمی حاکم بر اقتصاد ایران، گفت: فعالان اقتصادی ایران در فضای کسب‌وکار داخلی با پیچیدگی‌ها و فشارهایی مواجه هستند که شرایط رقابتی با همتایان آنها در دیگر کشورها را سخت کرده است.
او ادامه داد: به دلیل وضعیت تحریم، صادرات نفت کاهش یافت و در نقطه‌ای قرار گرفتیم که لازم بود برنامه‌ریزی جدیدی طراحی کنیم و شیوه عمل و قاعده حضور در بازارهای جدید بین‌المللی را به‌روز کنیم. تحریم‌ها هزینه‌هایی را برای ایران به دنبال داشت که کشور را از مسیر توسعه دور کرد و لازم بود راهکارهای جدیدی برای مراودات پولی در سطح بین‌المللی پیدا کنیم.
این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران عبور از مدل‌های سنتی در حوزه اقتصاد و تغییر نگاه‌ها و رویکردها را ضروری خواند و گفت: بریکس و تعریف ارزهای مشترک برای تجارت بین‌المللی فرصت قابل‌توجهی است که باید جدی گرفته شود. در این رابطه نقش سیاست‌گذاران اهمیت دارد و باید با نگاهی متفاوت شرایط را فراهم کنند تا توسعه اقتصادی تسهیل شود.
اعتماد بین مردم و دولت را احیا کنیم
مهدی رئیس‌زاده، عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و ایتالیا رسیدن به تعاریف و مفاهیم مشترک و یکسان در سطح مبادلات بین‌المللی را گام‌هایی مهم برشمرد که سال‌ها دنبال شد تا همه کشورها به آن دست پیدا کنند و در چارچوب موافقت‌نامه‌ها و اتحادیه‌ها اجرایی شوند. پذیرفتن این مفاهیم و عضویت در این اتحادیه‌ها به باور این فعال اقتصادی در سطح جهانی بسیار ارزشمند و مؤثر است.
او تأکید کرد: امروز دنیا به دنبال استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی برای تسهیل تجارت و مبادلات پولی است که سمیناری با این هدف در عمان برگزار شد. درواقع باید توجه کنیم که برنامه‌های کشورها در چه سطحی دنبال می‌شود.
این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: کشورها برای جذب سرمایه‌های خارجی مشوق‌های خاصی تعریف کردند و در تلاش هستند با بالاترین سطح جذب سرمایه‌های خارجی زمینه توسعه پایدار اقتصادی را مهیا کنند. متأسفانه در ایران علی‌رغم اینکه ظرفیت‌های بسیار بالایی وجود دارد همچنان نتوانستیم زیرساخت‌های لازم برای جذب سرمایه‌های خارجی را ایجاد کنیم.
عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و ایتالیا از فعالیت اتاق متناظر در ایتالیا خبر داد و گفت: همکاری بسیار خوبی بین اتاق‌های مشترک دو طرف طراحی شده است هرچند متأسفانه به دلیل شرایط خاصی که به وجود آمده شرایط صدور روادید تجاری از طرف ایتالیا با مشکلاتی مواجه شده است و در تلاشیم مسائل را حل کنیم که مستلزم گذشت زمان است.
به باور او برای حل ناترازی‌ها و مشکلات اقتصادی، باید در قدم اول اعتماد بین مردم و دولت را احیا کنیم و از طرفی ضرورت دارد روابط خود را با دنیا بهبود ببخشیم.
اقتصاد را بر اساس واقعیت‌ها جلو ببریم
قدیر قیافه، نایب‌رئیس اتاق ایران نیز با حضور در این نشست یادآور شد: باید توجه داشته باشیم که ایران با توجه به الگوی فعالیت‌هایی که دارد نمی‌تواند رقیب ترکیه باشد پس در مباحث اقتصادی بپذیریم که فاصله اقتصاد ایران و ترکیه بسیار جدی است و بر اساس واقعیت‌ها جلو برویم. از طرفی باوجود تلاش‌هایی که می‌شود همچنان دلار تعیین‌کننده است و ارزهای دیگر نتوانستند در این بازی سهمی پیدا کنند.