بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، هفت برنامه توسعه نوشته و شش برنامه اجراشده است ولی منتقدان وضعیت موجود توسعه در ایران، به همه این برنامهها نقد واحدی دارند؛ هیچکدام از برنامههای توسعه بهطور کامل، به اهداف تعیینشده خود نرسیدهاند. کارشناسان حوزه توسعه و فعالان اقتصادی، دلیل ناکامی این برنامهها را کمتوجهی به «آمایش سرزمین» میدانند.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خرمشهر با اشاره به سند آمایش سرزمین که در اسفندماه 1399 تصویبشده، گفت: سند آمایش سرزمین ایرادهایی دارد که باید مورد بازبینی قرار گیرد. باید به شرایط اقلیمی و شرایط آب و هوایی کشور، وضعیت منابع مانند کمبود آب و مسائل روز اقتصاد کشور در این سند توجه شود.
سید مصطفی موسوی در گفتوگو با «اتاق ایران آنلاین» تصریح کرد: باید در سند آمایش سرزمین به مشخصهها و پتانسیلهای هر استانی توجه شود. باید در برنامههای توسعهای و رویکرد توسعه منطقهای، سرمایهگذاری در صنایع بزرگ و ایجاد پایگاههای تجاری در کنار دریا در اولویت قرار گیرد اما جای این اولویتگذاریها در کشور خالی است.
او به تغییر رویکرد توسعهای اشاره کرد: باید بهجای استفاده از منابع زیرزمینی و تکیهبر منابع طبیعی، به توسعه کشاورزی مدرن و توسعه دریامحور اولویت داده شود.
رئیس اتاق خرمشهر ادامه داد: باید برای رسیدن به تعادل و توازن توسعه منطقهای شرایط هر منطقه جداگانه بررسی شود و در این سند مورد استفاده قرار گیرد. از طرفی باید سند استراتژی توسعه صنعتی تدوین شود و در کنار آن سند آمایش سرزمین داشته باشیم؛ باید این برنامهها با همدیگر همپوشانی داشته باشند.
او تاکید کرد: تدوین سندهای توسعهای بسیار مهم است؛ هر اتفاقی که امروز در کشور میافتد نتیجه سیاستهای یک یا دو دهه اخیر است که امروز اثرات خود را نشان میدهد. ما باید از وضعیت امروز خود درس بیاموزیم و خطای قبلی را تکرار نکنیم.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران افزود: در آمایش سرزمین باید به اهداف کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت توسعه اقتصادی توجه شود. باید از شرایط چند سال آینده خود پیشبینی لازم داشته باشیم. باید به هشدارهای دادهشده در برنامهها توجه شود وگرنه با عواقب جبرانناپذیری روبهرو خواهیم شد.
موسوی تصریح کرد: در سند آمایش سرزمین باید الگوی اقتصاد آزاد مورد توجه قرار گیرد؛ همچنین باید به تقویت جایگاه بخش خصوصی توجه شود.
او به تمرکزگرایی در برنامههای توسعهای و سند آمایش سرزمین اشاره کرد: برنامههای توسعهای تمرکززاست نه تمرکززدا. باید به لحاظ بودجهای و کارشناسی به ظرفیت استانها توجه شود و از طرفیت استانها در حل مسائل همان استان استفاده شود.