به دنبال اعلام انصراف دولت ایران از حضور در اکسپو ژاپن، اعضای اتاق مشترک ایران و ژاپن نشستی را ترتیب دادند تا ابعاد موضوع، زمینه و امکان مشارکت بخش خصوصی در این رویداد را بررسی کنند.
به باور فعالان اقتصادی، این انصراف یک خودتحریمی بزرگ محسوب می‌شود چراکه متناسب با وضعیت حاکم، ایران به چنین مشارکت‌هایی نیاز دارد تا بتواند توانمندی‌های خود را به بهترین شکل معرفی کند.
متناسب با آنچه در این جلسه تشریح شد، اعضای اتاق مشترک ایران و ژاپن پیگیری برای تجدیدنظر درباره مشارکت ایران در این اکسپو را درخواست کردند.
از طرفی این پیشنهادها اعلام شد که اگر نتوانستیم در چارچوب بخش خصوصی پاویونی در اکسپو داشته باشیم، می‌توانیم برنامه‌های جانبی را طراحی، هیات‌هایی را اعزام و برای حضور و معرفی مناسب و درخور کشور در روز ملی ایران در اکسپو، برنامه‌ریزی کنیم.
انصراف از اکسپو، اقدامی برخلاف مسیر توسعه است
قدیر قیافه، نایب‌رئیس اتاق ایران با حضور در این نشست گفت: در رویدادی با قدمتی نزدیک به ۲۰۰ سال قرار است برای اولین بار حضور نداشته باشیم. این تصمیمی بر خلاف توسعه است. اکسپو، تاریخ ملت‌ها، امروز و آینده آنها را ترسیم می‌کند. پس تلاش کنیم راه‌های حضور را بررسی و پیدا کنیم.
او بر اتحاد و تلاش جمعی باهدف مشارکت بخش خصوصی در اکسپو ژاپن، تأکید کرد.
در این جلسه حسین سلاح‌ورزی، رئیس اتاق مشترک ایران و ژاپن با اشاره به اعلام انصراف دولت ایران از حضور در اکسپو ژاپن، گفت: مشارکت در اکسپو این امکان را فراهم می‌کند تا با وجود تحریم‌ها، فرصتی شش ماهه در اختیار داشته باشیم و امکانات و توانمندی‌های خود را در معرض دید همه کشورها قرار دهیم. اتاق ایران و اتاق مشترک ایران و ژاپن، همواره اعلام کرده‌اند که آمادگی دارند در حد ممکن و میسر با قید فوریت از طریق رویدادهای جانبی، نقشی در این اکسپو ایفا کنند.
او ادامه داد: علی‌رغم محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و تأثیر آن روی تجارت بین دو کشور، همچنان با واسطه روابط خود را ادامه دادیم.
از طرف دیگر سابقه و تجربه خوبی بین دو کشور از منظر فرهنگی، تبادل تکنولوژی، کمک‌های توسعه پایدار و امور آموزشی و دانشگاهی وجود داشته و توانستیم همچنان در این بخش‌ها با هم همکاری کنیم.
سلاح‌ورزی ادامه داد: از ۱۳۹۰ و شروع تحریم‌ها یکی از تبعاتی که گریبان ایران را گرفته بود از دست رفتن عضویت‌ها و کرسی‌های بین‌المللی بود که به سختی به دست آورده بودیم. به هرحال تشکل‌ها سعی کردند از این دستاوردها حمایت کنند.
او افزود: اتاق‌ها همواره اعلام کردند که آمادگی کمک دارند؛ اما همیشه بعد از اینکه مصیبت اتفاق می‌افتاد، متوجه امر می‌شویم. انتظار داریم دولت چهاردهم این مسیر را ادامه ندهد. درباره اکسپو ژاپن هم این مشکل رخ داد، علی‌رغم اینکه بارها درباره همکاری‌ها مکاتبه کردیم، بعد از اینکه دولت تصمیم به انصراف گرفت، از موضوع مطلع شدیم.
رئیس اتاق مشترک ایران و ژاپن، حاضر نشدن در اکسپو را در مسیر انزوای کشور ارزیابی کرد و گفت: به نظر می‌رسد اصل ماجرا از دست دادن زمان است. حال بخش خصوصی و اتاق ایران برای حمایت و همکاری، اعلام آمادگی کرده‌اند و مکاتبات انجام می‌شود و در صورتی که توانستیم در سطحی آبرومند مشارکت کنیم، موضوع را دنبال خواهیم کرد. اگر هم نشد به سراغ سناریوهای بعدی می‌رویم تا به طور کامل ارتباطمان با اکسپو قطع نشود.
بخش خصوصی برای حضور در اکسپو رایزنی کند
در بخش بعدی نشست، نازنین گرجی یزدی، دبیر اتاق مشترک ایران و ژاپن درباره جایگاه اکسپو در جهان و چگونگی برنامه‌ریزی برای مشارکت حرفه‌ای در این رویداد، توضیحاتی ارائه داد. بر اساس گزارش او، اکسپوها، نمایشگاه‌های جهانی هستند که دستاوردهای علمی، فرهنگی، اجتماعی و … کشورهای مختلف ارائه می‌دهند. قرار است اکسپو ژاپن با موضوع «طراحی جامعه آینده» ۲۴ فروردین تا ۲۱ مهر ۱۴۰۴ در اوزاکا برگزار شود.
محمد خزاعی، دبیرکل اتاق بازرگانی بین‌الملل نیز با حضور در این نشست گفت: اکسپو اهمیت بالایی دارد و مشارکت در آن می‌تواند نتایج مفیدی داشته باشد. این اکسپو از جنبه‌های مختلف اهمیت دارد و چنانچه اتاق‌ها می‌توانند حضور داشته باشند لازم است پیگیری‌های لازم را انجام دهند.
او ادامه داد: طی مذاکراتی که با مسئولان مربوطه داشتم متوجه شدم، با اعلام انصراف دولت، امکان حضور اتاق‌ها و بخش خصوصی نیز بسیار سخت و پیچیده خواهد بود. البته مکاتباتی از طرف وزارت امورخارجه با وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت گرفته مبنی بر اینکه پیگیری‌ها بابت حضور ایران صورت بگیرد. در واقع اختلاف نظری بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت میراث فرهنگی به وجود آمده است و انصراف ایران از اکسپو اعلام شد هرچند با این اعلام، مشارکت در اکسپو حتی برای بخش خصوصی هم به سادگی امکان‌پذیر نیست.
خزاعی، خاطرنشان کرد: همراهی وزارت امورخارجه با بخش خصوصی وجود دارد و شاید بتوان این پیام را به مقامات ژاپنی منتقل کنیم که بخش خصوصی ایران تمایل به مشارکت دارد.
فرصت اکسپو نباید از دست برود
سادینا آبایی، رئیس کمیسیون فاوا اتاق ایران در این رابطه پیشنهاد داد: در مراودات جهانی نرمی داریم با عنوان کشورهای فارسی زبان، شاید بتوان در کنار کشورهایی مانند تاجیکستان یا دیگر کشورهای فارسی‌زبان، حضور داشته باشیم.
مرتضی آقامیری با انتقاد از تصمیم دولت درباره انصراف از اکسپو ژاپن گفت: اکسپو ژاپن را نباید از دست بدهیم. پس منتظر تجدیدنظر دولت هستیم. متولیان بخش خصوصی پای کار هستند. شاید یک نقطه ضعف جدی این موضوع این باشد که تولی‌گری امر را به سازمانی دادند که صلاحیت کار را ندارد؛ چون اکسپو بیشتر بر پایه امور فرهنگی و اجتماعی استوار است و وزارت صنعت، معدن و تجارت نمی‌تواند متولی مناسبی باشد.
محمد لاهوتی، رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران با بیان این مطلب که چون انصراف از اکسپو، مصوبه هیات دولت را دارد، تصریح کرد: بعید می‌دانم بتوانیم تجدیدنظر کنیم. از طرفی در سال‌های اخیر حضور ایران در اکسپوها ضعیف بوده و صرف حضور مهم نیست بلکه کیفیت امر بسیار اهمیت دارد. بنابراین اگر نتوانیم خود واقعی را نشان دهیم بهتر است اصلاً حضور نداشته باشیم.
این فعال اقتصادی گفت: بنابراین لازم است در قدم اول، شرایط را از دولت جویا شویم که آیا امکان تجدیدنظر وجود دارد یا نه و بعد درباره امکان حضور پررنگ و مناسب در اکسپو فکر کنیم.
رضا پدیدار، رئیس کمیسیون استاندارد، محیط زیست، توسعه پایدار و آب اتاق ایران گفت: توسعه در هر جامعه‌ای با نقش‌پذیری همراه است و نمایشگاه‌ها ابزاری برای این نقش‌پذیری هستند. بنابراین اگر متحد شویم امکان حضور در نمایشگاه‌ها را داریم. این نقش‌پذیری را اتاق مشترک می‌تواند ایجاد کند. با اتحاد خود می‌توانیم مشارکت در اکسپو را رقم بزنیم.
با خلاقیت راهی برای حضور در اکسپو ژاپن پیدا می‌کنیم
در واکنش به آنچه در این نشست مطرح شد، مریم جلالی، معاون صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، تصریح کرد: برای انجام این کار باید راهکارها را بررسی کرده و به کمک یک خلاقیت، امکان مشارکت در اکسپو را مهیا سازیم.
او ادامه داد: شاید سازه و پاویونی در اکسپو نداشته باشیم؛ اما باید راهی برای حضور پیدا کنیم.
بهرام شکوری، نایب‌رئیس اتاق مشترک ایران و ژاپن، اکسپو را محلی برای حضور مردم و ملت‌ها دانست و تصریح کرد: دولت ۴ ماه گزارش داد که درگیر دریافت مجوز است، در صورتی که اگر کار را به بخش خصوصی سپرده بود، خیلی زودتر کار را جلو می‌برد. حال بدون دریافت نظر بخش خصوصی، انصراف از اکسپو را اعلام کردند. به هر حال اگر نتوانیم با قدرت، حضور داشته باشیم، معتقدیم مشارکت نکنیم بهتر است.
او ادامه داد: امروز درباره اکسپو صحبت می‌کنیم که به کشورها و دنیا تعلق دارد. اکسپو فرصتی برای تعامل ایران با دنیاست. می‌توانیم بیاموزیم و نقش خود را در آینده دنیا تعریف کنیم. زمان تنگ است و اگر دولت تمایلی به مشارکت ندارد بخش خصوصی در صورتی که مطمئن شود می‌تواند مشارکت قدرتمندی داشته باشد، آمادگی پیگیری موضوع را دارد.