در صد و سومین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» مجموعه‌ای از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده و خلاصه‌ای از آخرین گزارش‌ها و انتشارات بین‌المللی در قالب بخش پژوهش‌ها و کتاب‌های تازه ارائه شده است.
در تحولات جهانی از اول فوریه ۲۰۲۵، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا اقدام به اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات از کانادا و مکزیک کرده است. این تعرفه‌ها انتظار می‌رود که هزینه کالاهای مصرفی مختلفی از جمله میوه‌های تازه، اتومبیل‌ها و لوازم الکترونیکی را افزایش دهد. کانادا یکی از تامین‌کنندگان اصلی نفت خام برای آمریکا است و اعمال این تعرفه‌ها می‌تواند منجر به افزایش قیمت بنزین و دیزل در آمریکا شود که هزینه‌های حمل‌ونقل را در سراسر کشور افزایش خواهد داد. کانادا و مکزیک نیز اعلام کرده‌اند که قصد دارند در برابر این تعرفه‌ها واکنش نشان دهند.
بر اساس گزارش منتشرشده توسط سوئیفت، یوآن چین در ماه دسامبر ۲۰۲۴ با سهم ۳.۷۵ درصدی از کل پرداخت‌های جهانی، جایگاه خود را به عنوان چهارمین ارز فعال پرداخت‌های بین‌المللی حفظ کرد. بانک مرکزی چین و اداره دولتی ارز خارجی در بیانیه‌ای اعلام کردند که چین به حفظ نرخ تبادل یوآن در سطحی معقول و متوازن متعهد است.
در تحولات منطقه‌ای امارات متحده عربی و عربستان سعودی به عنوان سریع‌ترین بازارهای در حال رشد انرژی‌های تجدیدپذیر در خارج از چین معرفی شدند. این دو کشور حوزه خلیج فارس با سرمایه‌گذاری‌های کلان در انرژی خورشیدی و ذخیره‌سازی باتری، به دنبال کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و تثبیت جایگاه خود در بازار انرژی پایدار هستند. امارات، برنامه احداث یکی از بزرگ‌ترین نیروگاه‌های خورشیدی جهان را اعلام کرده است. این پروژه که با ظرفیت ۵ گیگاوات طراحی شده، با سرمایه‌گذاری ۶ میلیارد دلاری اجرا خواهد شد.
در تحولی مهم، ترکیه و سوریه توافق کردند که تعرفه‌های گمرکی بر برخی از محصولات خاص را بازنگری کنند؛ اقدامی که نخستین گام برای احیای روابط تجاری میان دو کشور محسوب می‌شود.
بزرگ‌ترین فرودگاه پاکستان، که با سرمایه‌گذاری و احداث چین در جنوب غربی این کشور ساخته شده، به طور رسمی عملیاتی شد. این فرودگاه در استان بلوچستان، منطقه‌ای که دهه‌ها شاهد شورش‌های جدایی‌طلبانه بوده، احداث شده است. این فرودگاه بخشی از کریدور اقتصادی چین-پاکستان و یکی از پروژه‌های کلیدی ابتکار کمربند و جاده چین محسوب می‌شود. این ابتکار، که با هدف افزایش تجارت جهانی از طریق توسعه زیرساخت‌ها اجرا شده است، به چین دسترسی مستقیم به مسیرهای کشتیرانی دریای عرب از طریق پاکستان را فراهم می‌کند.
صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی در نخستین انتشار اوراق قرضه خود در سال ۲۰۲۵، موفق به جذب ۴ میلیارد دلار شد. این اوراق شامل سررسیدهای ۵ ساله و ۹.۵ ساله بود که با اختلاف بازدهی ۹۵ و ۱۱۰ نقطه پایه نسبت به اوراق خزانه‌داری آمریکا قیمت‌گذاری شدند. این قیمت‌گذاری حدود ۳۰ نقطه پایه کمتر از قیمت پیشنهادی اولیه بوده است. تقاضا برای این اوراق از ۱۶ میلیارد دلار فراتر رفت، که نشان‌دهنده علاقه بالای سرمایه‌گذاران بین‌المللی به اوراق قرضه عربستان است. تقاضا به صورت مساوی بین دو دسته اوراق توزیع شد. این انتشار در ادامه فروش موفق ۱۲ میلیارد دلار اوراق قرضه دولتی توسط عربستان سعودی در اوایل همین ماه و دریافت یک وام اسلامی ۷ میلیارد دلاری از ۲۰ بانک بین‌المللی صورت گرفت.
مدیریت این انتشار توسط بانک‌های «بی‌ان‌پی پاریبا»، «سیتی گروپ»، «گلدمن ساکس»، «اچ‌اس‌بی‌سی»، «جی‌پی مورگان» و «استاندارد چارترد» انجام شد. عربستان سعودی به عنوان یکی از فعال‌ترین بازارهای نوظهور در حوزه بدهی، از طریق انتشار اوراق قرضه دولتی و فعالیت صندوق سرمایه‌گذاری عمومی، که دارایی‌هایی به ارزش حدود ۹۲۵ میلیارد دلار دارد، موقعیت برجسته‌ای در بازار جهانی کسب کرده است.
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در حرکتی منسجم و کارشناسی، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران در دستور کار قرار داده است و در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
متن کامل صد و سومین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا بخوانید.