مرکز پژوهش‌های اتاق ایران گزارشی با عنوان «روندهای متحول کننده قدرت اقتصاد در جهان تا افق 2030 و تاثیرات آن بر ایران» منتشر کرد.
این گزارش به بررسی تغییرات اساسی در توزیع قدرت اقتصادی جهانی تا سال ۲۰۳۰ و پیامدهای آن برای ایران می‌پردازد. با تحلیل روندهای کلیدی مانند رشد اقتصادهای نوظهور، گسترش طبقه متوسط، پیشرفت فناوری، تغییر الگوهای تجارت جهانی و افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، این گزارش چشم‌اندازی از جابه‌جایی قدرت اقتصادی ارائه می‌دهد. همچنین، فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی ایران در این فضای در حال تحول بررسی شده و راهکارهایی برای تقویت جایگاه کشور در نظم نوین اقتصادی جهانی پیشنهاد می‌شود.
مهم‌ترین نکات این گزارش عبارت است از:
1-تغییر در توزیع قدرت اقتصادی جهانی
-جهان در حال حرکت از نظمی متمرکز بر ایالات متحده و اروپا به سمت جهانی چندقطبی است که در آن آسیا به عنوان مرکز اصلی اقتصادی ظهور می‌کند.
-اقتصادهای نوظهور مانند چین، هند و برزیل نقش فزاینده‌ای در اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند و سهم آنها از تولید ناخالص داخلی جهانی به سرعت در حال افزایش است.
-تا سال ۲۰۳۰، قدرت اقتصادی کشورهای گروه E7 (چین، هند، اندونزی، برزیل، روسیه، مکزیک و ترکیه) به بازیگران کلیدی اقتصاد جهانی بدل خواهند شد.
2-رشد طبقه متوسط و تأثیرات آن
-طبقه متوسط جهانی به سرعت در حال گسترش است و تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۹۰ درصد از این رشد در آسیا رخ خواهد داد.
-افزایش جمعیت طبقه متوسط تقاضای جهانی برای کالاها و خدمات را به شدت افزایش می‌دهد و بازارهای مصرفی جدیدی را ایجاد می‌کند.
-چین و هند به عنوان بزرگ‌ترین بازارهای مصرفی جهان، نقش کلیدی در هدایت تقاضای جهانی خواهند داشت.
3-پیشرفت فناوری و نوآوری
-فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های دیجیتال، نقش محوری در تحول اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند.
-آسیا به عنوان مرکز جهانی نوآوری و فناوری ظهور کرده و سهم قابل توجهی از ثبت اختراعات جهانی را در اختیار دارد.
-کشورهایی که در پذیرش و توسعه فناوری‌های نوین پیشرو هستند، قدرت اقتصادی بیشتری کسب خواهند کرد.
4-تغییرات در تجارت جهانی و زنجیره‌های ارزش
-توافق‌نامه‌های تجاری منطقه‌ای مانند RCEP (مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای) و ابتکار کمربند و جاده چین، ساختار تجارت جهانی را بازتعریف می‌کنند.
-زنجیره‌های ارزش جهانی در حال بازتنظیم هستند و کشورها به سمت تنوع‌بخشی و کاهش وابستگی به مراکز تولیدی خاص حرکت می‌کنند.
-تنش‌های ژئوپلیتیکی و همه‌گیری کووید-۱۹ باعث شده‌اند که کشورها به سمت تقویت تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات حرکت کنند.
5-چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی ایران
-ایران با موقعیت استراتژیک خود و منابع طبیعی غنی، پتانسیل بالایی برای رشد اقتصادی دارد. با این حال، تحریم‌های اقتصادی، وابستگی به نفت و گاز، و ناکارآمدی نهادها، چالش‌های عمده‌ای را ایجاد کرده‌اند.
-فرصت‌هایی مانند افزایش تقاضا برای انرژی در آسیا و امکان همکاری‌های منطقه‌ای با کشورهایی مانند چین و هند می‌تواند به تقویت اقتصاد ایران کمک کند.
-برای بهره‌برداری از این فرصت‌ها، ایران نیازمند رفع تحریم‌ها، تنوع‌بخشی اقتصاد، توسعه زیرساخت‌ها و پیشرفت فناورانه است.
راهکارهای پیشنهادی برای ایران:
1-تنوع‌بخشی اقتصاد
-کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و توسعه بخش‌های غیرنفتی مانند صنایع فناوری‌محور، کشاورزی و خدمات.
-سرمایه‌گذاری در صنایع نوظهور مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری‌های دیجیتال و بیوتکنولوژی.
2-توسعه زیرساخت‌ها
-بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل، انرژی و ارتباطات برای تسهیل تجارت و جذب سرمایه‌گذاری خارجی.
-تقویت کریدورهای تجاری مانند کریدور شمال-جنوب و بندر چابهار برای افزایش نقش ایران در تجارت منطقه‌ای.
3-پیشرفت فناورانه
-سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه (R&D) و حمایت از نوآوری‌های فناورانه.
-ایجاد اکوسیستم مناسب برای استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های فناوری‌محور.
4-همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی
-تقویت همکاری‌های اقتصادی با کشورهای همسایه و قدرت‌های نوظهور مانند چین، هند و روسیه.
-مشارکت در پروژه‌های زیرساختی منطقه‌ای مانند ابتکار کمربند و جاده چین.
-کاهش تحریم‌های ایالات متحده از مسیر مذاکره
5-اصلاحات نهادی و اقتصادی
-بهبود محیط کسب‌وکار و کاهش بوروکراسی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی.
-اجرای اصلاحات ساختاری برای افزایش شفافیت و کارایی نهادهای اقتصادی.
متن کامل گزارش «روندهای متحول کننده قدرت اقتصاد در جهان تا افق 2030 و تاثیرات آن بر ایران» را از اینجا بخوانید.