سه روز از هشتم مارس بهعنوان روز جهانی زن گذشته است اما بررسی فراز و نشیبهای مسیر زنان برای دستیابی به برابری جنسیتی موضوعی همیشگی است.
اکونومیست به مناسبت این روز گزارشی منتشر کرد که به شکاف جنسی در حوزه علوم پرداخته است. الزویر (Elsevier) یک ناشر دانشگاهی، اخیراً تحقیقی در زمینه دانشمندان زن جهان در 27 حوزه موضوعی انجام داده و محققانی را که طی 20 سال گذشته در 11 کشور عمدتاً غنی و اتحادیه اروپا مقالات کارشناسی منتشر کردهاند، برشمرده است.
سهم زنان از نویسندگان در اواخر سال 1990 حدود 30 درصد بوده است که بر اساس تحقیق صورت گرفته، این سهم به حدود 40 درصد در طول دو دهه گذشته افزایش یافته است. برزیل و پرتغال دو کشوری هستند که سهم زنان و مردان محقق آن تقریباً برابر است و در مقابل، در ژاپن تقریباً کمتر از یکپنجم زنان محقق هستند.
زنان بهترین ارائهدهنده موضوعات مربوط به مراقبتهای بهداشتی هستند؛ بهطور مثال در پرستاری و روانشناسی تعداد زنان در سراسر جهان بهطور عمده بیش از مردان است. از سوی دیگر، زنان سهمی کمتر از یکچهارم در انتشار مقالاتی در زمینه علوم دارند. در نتیجه هنوز مردان اکثر اختراعات را به نام خود ثبت میکنند. با اینحال در اکثر مناطق تحت مطالعه، سهم اختراعات ثبت شده توسط زنان از اواخر سال 1990 افزایش یافته است. این میزان از 8 درصد در ژاپن و 26 درصد در پرتغال متغیر است. چنین عدم تعادلهایی نشان میدهد که جهان در حال از دست دادن اکتشافات فیزیکی بیشمار و محصولات نوآورانه است، چرا که از قدرت مغز نیمی از جمعیت دانشمندان جهان – یعنی زنان- استفاده کامل نمیشود.
اسپانیا و ژاپن دارای بیشترین نابرابری
پایگاه ایپیسوس موری نیز به مناسبت روز جهانی زن گزارشی جدید از وضعیت برابری جنسیتی در کشورهای مختلف منتشر کرده است. بر اساس این گزارش، 9 نفر از 10 زن و مرد گفتهاند که به فرصتهای برابر اعتقاد دارند؛ با اینحال سهچهارم زنان معتقدند که نابرابری هنوز در کشور آنها وجود دارد و 40 درصد زنان گفتهاند که احساس برابری نمیکنند.
این گزارش نشان میدهد اگرچه اکثر قریب بهاتفاق کشورهای جهان معتقدند باید با زنان و مردان بهطور برابر رفتار شود (بهطور متوسط 88 درصد) اما اغلب فکر میکنند وضعیت کنونی وضعیتی نابرابر ازلحاظ حقوق اجتماعی، سیاسی و یا اقتصادی است (بهطور متوسط 72 درصد).
طبق جدول زیر اسپانیا، ژاپن و کره جنوبی به ترتیب سه کشوری هستند که زنان در آن احساس نابرابری میکنند و از آنسو، زنان در روسیه، چین و هند کمترین احساس نابرابری را دارند.
شکاف جنسیتی در ایران
دهمین و جدیدترین گزارش مجمع جهانی اقتصاد که اواسط مهرماه منتشر شد، حاکی از آن است که ایران با شاخص شکاف جنسیتی ۵۸۰ در ردهبندی جهانی رتبه ۱۴۱ را در اختیار دارد که چهار پله نسبت به گزارش سال قبل (۲۰۱۴) پایینتر است. در زیربخش بهداشت نسبت به سایر زیربخشها وضعیت بهتری وجود دارد و ایران در مقام ۹۹ جهان قرار دارد. در زیربخش آموزش نیز جایگاه کشورمان با کسب رتبه ۱۰۶ نسبت به فرصتهای اقتصادی و سیاسی، بهتر است.
بهطورکلی در یک دهه گذشته در همه زیربخشهای این شاخص سیر نزولی مشاهده میشود اما افت زیربخش بهداشتی با ۴۷ پله بیش از سایر زیربخشها است. زیربخشهای اقتصادی و سیاسی هر کدام با ۲۸ و زیربخش آموزش با ۲۶ پله سقوط در دوره ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۵ نشان از نابرابرترشدن این حوزهها دارند.