مسکو فهرستی از 18 کشور ازجمله ایران را اعلام کرد که اتباع آن بدون روادید میتوانند وارد روسیه شوند. ایران، الجزایر، بحرین، برونئی، هند، قطر، چین، کره شمالی، کویت، مغرب، امارات، عمان، عربستان، سنگاپور، تونس، ترکیه، ژاپن و مکزیک در آمریکای جنوبی مشمول تصمیم جدید مقامات روسیه هستند.
دیمیتری مدودف، نخستوزیر روسیه روز دوشنبه، امکان سفر کردن شهروندان 18 کشور بدون ویزا به شرق دور روسیه را مورد تأکید قرارداد. او اعلام کرد که توریستها و کارآفرینان این کشورها نیاز به گذراندن مراحل معمول دریافت ویزا ندارند و میتوانند به شرق دور روسیه سفر کنند.
مدودف با اشاره به اینکه با سیستم جدید روادید توریست بیشتری به این منطقه خواهد رفت و این به معنای پیدایش بیشتر پول در منطقه است با اطمینان از افزایش سرمایهگذاری و بهبود توریسم در پی حذف سیستم روادید برای توریستها و کارآفرینان افزود: «ما بهطورجدی زیرساختهای موجود در منطقه را مدرن میکنیم و در ماه مارس قانون بازدید از بندر آزاد ولادی واستوک به تأیید رسید.»
بازار بزرگ روسیه در انتظار صادرات کالای ایرانی است؛ اما بهرغم تعاملات مثبت سیاسی و شرایط مطلوب جغرافیای ایران با روسیه، در تصاحب بازارهای روسیه ناکام بودهایم و سهم زیادی از این بازار به محصولات ترکیهای اختصاص داشت. آمارها از سهم 0.1 درصدی ایران از صادرات به روسیه خبر میدهد و فعالان اقتصادی از موانع متعدد این ارتباط تجاری میگویند.
بعد از اینکه روابط تجاری ترکیه-روسیه قطع شد و دوباره این ارتباط برقرار شد، حضور ترکها در بازار روس کمرنگ شد؛ با توجه به شکننده بودن حضور ترکیه در بازار روسیه، شرایط مناسبی برای حضور ایرانیها فراهمشده است؛ اما چالشهایی جدی بر سر پیوند تجاری این دو کشور سنگینی میکند که یکی از آنها قوانین گمرکی روسیه است.
چالشهای پیشرو کدام است؟
مهمترین چالشهای این حوزه «عوارض گمرکی پایین درزمینهٔ واردات تجهیزات فنی»، «فرآیند ساده ترخیص گمرکی»، «کنترل دقیق گمرکی بعد از ترخیص کالا» و «توسعه همگرایی گمرکی در میان کشورهای مستقل مشترکالمنافع» چهار سیاست گمرکی روسیه است. بهطور میانگین نرخ عوارض ورودی به روسیه بین 5 تا 20 درصد ارزش گمرکی کالا است. برخی کالاهای وارداتی از کشورهای درحالتوسعه و کمتر توسعهیافته به روسیه نیز با 25 درصد تخفیف یا صفر درصد محاسبه میشود. همچنین هزینه فرآیند گمرکی در روسیه بین 3 تا 15 هزار یورو برای هر اظهارنامه گمرکی است که با توجه به ارزش گمرکی کالای وارداتی موردنظر اخذ میشود. پرداختهای گمرکی در روسیه بهطورکلی یا همزمان با ارائه اظهارنامه گمرکی به گمرک صورت میپذیرد. واردات برخی اقلام مشخص به روسیه مستلزم دریافت مجوز، گواهی و پروانههای مختلف است. اینگونه موارد باید جهت ترخیص به مقامات گمرک ارائه شود. همچنین فدراسیون روسیه عوارض ضد دامپینگ را درزمینهٔ برخی محصولات اعمال میکند. مهمترین این چالشها عبارتاند از: «سیستم ارزشگذاری بالای کالاهای ایرانی در گمرک روسیه»،«ضعف در بازاریابی و شناسایی ظرفیتهای بازاری روسیه»، «فقدان استانداردهای بهداشتی مشترک»، «مشکلات مربوط به اخذ روادید»، «کشش تقاضای مصرفکنندگان روسی به کالاهای اروپایی» و «عدم اعتماد دوسویه بین تجار دو کشور» چالشهای عمده صادرکنندگان ایرانی در مراوده با روسیه است.
راهکار کدام است؟
حالا فعالان اقتصادی و توریستهای ایرانی میتوانند بدون ویزا به روسیه سفر کنند؛ اما مهمترین راهکارهایی که میتواند در کوتاهمدت، چالشهای صادراتی به روسیه را مرتفع سازد عبارتاند از: «تلاش برای حذف تعرفه محصولات کشاورزی و غذایی»، «تلاش برای حذف روادید برای فعالان اقتصادی»، «تنظیم فهرست کالاهای صادراتی و محاسبه عوارض گمرکی بر اساس قیمت مندرج در invoice سندی که فروشنده کالا بهمنظور اعلام مظنه و شرایط کالایی که میخواهد بفروشد، برای خریداران احتمالی ارسال میکند»، «تلاش در راستای تسهیل تشریفات گمرکی فیمابین»، «شناسایی ظرفیتها، فرهنگها و فرصتهای موجود در بازار روسیه با برگزاری همایشها، سمینارها و نمایشگاههای بینالمللی»، «تنوعبخشی به محصولات صادراتی»، «اعزام هیاتهای تجاری و رایزنان بازرگانی»، «شبانهروزی کردن فعالیت گمرک در مرز روسیه»، «کاهش نرخ حملونقل دریایی»، «تأسیس دفتر تجاری در روسیه»، «حضور گسترده در نمایشگاههای تخصصی کالا، خدمات، گردشگری و تکنولوژی روسیه»، «تبلیغات در بازار روسیه» و «افزایش کیفیت کالاهای صادراتی».