چند روز به پایان فروردین‌ماه مانده بود که هیاتی سیاسی-تجاری به سرپرستی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران برای سه‌روز به سه کشور گرجستان، ترکمنستان و قرقیزستان سفر کرد. در این سفر نمایندگان حدود ۳۰ بنگاه اقتصادی و مؤسسات صنعتی و بانکی همراه وزیر امور خارجه بودند و محمدرضا انصاری نایب رئیس اتاق ایران، سرپرست هیات تجاری متشکل از فعالان اقتصادی بخش خصوصی بود. این سفر از کشور ترکمنستان آغاز شد و مقصد بعدی این هیات گرجستان و درنهایت قرقیزستان بود. بعد از پایان سفر سه روز در 30 فروردین، خبرگزاری‌ها مهم‌ترین دستاورد سفر را توسعه روابط این سه کشور به ایران، در حوزه‌های مختلف ازجمله تجاری، اقتصادی، بانکی، کشاورزی، صنعتی، سرمایه‌گذاری، راهگذر ترانزیتی خلیج‌فارس- دریای سیاه و ریلی از چین تا ایران، لزوم همکاری‌های گسترده برای حفظ ثبات و توسعه بیشتر آسیای میانه و قفقاز و همچنین مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی خواندند.
محمدرضا انصاری، عضو هیات رئیسه اتاق ایران در گفت‌وگو با پایگاه خبری درباره اهمیت این سفر می‌گوید: «با برجام، آنچه درصحنه بین‌المللی برای فعالان اقتصادی محدودیت، تحریم و انزوا بود و راه‌هایی که انتها و ابتدای آن بن‌بست بود، رفع و افق‌ها برای فعالان اقتصادی گشوده شد. اقدامات دولت و وزارت امور خارجه برای اینکه زخم‌های اقتصاد ایران را در سطح بین‌المللی‌ترمیم کند، اقدامات به‌جا و درستی است. اما ترمیم و بهبود وضعیت اقتصادی نیاز به اقداماتی بیشتر و مستمر دارد.»
دیپلماسی اقتصادی و توسعه تجارت
او یکی از این الزام‌ها را تدوین و اجرای اصول دیپلماسی اقتصادی می‌داند؛ مسئله‌ای که در این مدت هم به آن توجه شده است؛ اما مجری این استراتژی فقط وزارت امور خارجه نیست. دیپلماسی اقتصادی امری است که به همت و همکاری همه ارگان‌ها، سازمان‌ها و قوا نیازمند است. این امر عمومی است که حداقل ترکیبی از مجموعه دولت در آن دخالت دارد.
انصاری معتقد است: «اگر بخواهیم استراتژی مناسبی با دنیا، به‌ویژه با همسایه‌ها داشته باشیم همه وزرا، دولتمردان و بخش خصوصی باید در جهت همان استراتژی باهم همکاری داشته باشند.»
زمینه همکاری با ایران
زمینه همکاری در این کشورها در چه حوزه‌هایی است؟ انصاری می‌گوید: «کشورهای همسایه و منطقه فرصت‌هایی بالایی برای همکاری وجود دارد. این ظرفیت‌ها درزمینهٔ کالا و صادرات خدمات فنی و مهندسی وجود دارد. تخصص من درزمینهٔ خدمات فنی و مهندسی است و رد این زمینه فرصت‌های را بسیار خوب ارزیابی می‌کنم.» او ادامه می‌دهد: «ازآنجاکه کشورهای همسایه به‌ویژه این سه کشور ترکمنستان، قرقیزستان و تاجیکستان جز کشورهای درحال‌توسعه هستند؛ معنای این موقعیت این است که آن‌ها برای توسعه زیرساخت و تکمیل کارهای زیربنایی و عمرانی خود به خدمات فنی و مهندسی نیاز دارند؛ این فرصت خوبی برای مهندسین کشورماست که بتوانند تجربه و عمل خود را در آنجا تبدیل به کار و ثروت کنند.»
او معتقد است: «استفاده از این فرصت‌ها در اختیار ماست. برای استفاده از این پتانسیل، باید صادرات خدمات فنی-مهندسی توجه داشته باشیم.»
سفرهای تجاری زیادی به کشورهای متعدد دنیا انجام‌شده است؛ چقدر کیفیت این سفرها همپای کمیت آن‌ها موردتوجه است؟ عضو هیات رئیسه اتاق ایران در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «من فکر می‌کنم اگر ما استراتژی منسجمی داشته باشیم حتماً می‌توانیم از این فرصت‌ها بهره خوبی ببریم. مثلاً در حوزه خدمات فنی-مهندسی ما احتیاج به صدور این ظرفیت‌ها داریم و کشورهای منطقه هم به این خدمات نیازمند هستند.»
موانع چیست؟
عضو هیات رئیسه اتاق ایران درباره موانع پیش روی فعالان اقتصادی می‌گوید: «هنوز مراودات بانکی بعد از برجام به معنای واقعی برقرار نشده است. هنوز ضمانت‌نامه بانک‌های ایران موردپذیرش این کشورها نیست. تنها کشور عراق است که ضمانت‌نامه کشور ایران را به هزینه گزاف، یعنی 4 درصد در سال قبول کرده است. البته وضعیت سیاسی، اقتصادی و امنیتی این کشور در پذیرش چنین همکاری تأثیرگذار بوده است.»
صادرات خدمات فنی و مهندسی با مشکل بزرگی در سطح جهان ازجمله در این سه کشور روبه‌روست؛ او دراین‌باره می‌گوید: «موانع و مشکلات بانکی و بیمه‌ای ازجمله همین مشکلات است.»
انصاری می‌گوید: «هر سه کشور ترکمنستان، تاجیکستان و قرقیزستان تلاش جدی برای حل این موانع دارند؛ از طرف بانک مرکزی ایران هم طرح بسیار خوبی دارد که ارتباط بانکی با کشورهای مقصد برقرار شود یا حداقل مسئله به‌صورت منطقه‌ای حل شود؛ اگرچه آن‌ها به حل مشکلات در سطح جهانی هم‌فکر می‌کنند.»
او درباره این می‌گوید: «این تعهدنامه‌ای بین بانک مرکزی ایران و کشور مقصد است که در موضوع ضمانت‌نامه و تبادل مالی موردتوجه است.»