روسای کمیسیون‌های تخصصی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در نشست با هیات رئیسه اتاق ایران درباره روند بررسی شعار سال و الزامات تحقق آن که از شروع سال 1404 در دستورکار مرکز پژوهش‌های اتاق ایران قرار گرفته است، سخن گفتند. قرار است دیدگاه‌های مطرح شده به صورت مکتوب در اختیار مرکز پژوهش‌های اتاق ایران قرار بگیرد تا به کمک آن گزارش و متن بیانیه اتاق ایران درباره شعار سال نهایی و منتشر شود.
این گزارش علاوه بر تشریح واقع‌بینانه مسائل اقتصادی ایران، راهکارهای پیشنهادی را برای تحقق سرمایه‌گذاری برای تولید، ارائه می‌دهد. همچنین قرار است متن کامل آن برای دفتر مقام معظم رهبری، ریاست جمهوری و دیگر ارکان تصمیم‌ساز کشور ارسال شود.
عیسی منصوری، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در توضیح آنچه در دست بررسی مرکز پژوهش‌هاست، گفت: درباره وضعیت حاکم بر اقتصاد و محدودیت در ورود و خروج سرمایه‌ها بین همه ما توافق هست و می‌دانیم که نااطمینانی در اقتصاد وجود دارد که مانع از جذب سرمایه می‌شود. بنابراین سطح سرمایه‌گذاری در حال حاضر مناسب نیست و از طرفی می‌دانیم که این شعار سال هم با وقوف نسبت به شرایط موجود تعیین شده است.
او ادامه داد: طبق تجربه گذشته، برنامه‌ها در ایران ناظر بر تخصیص منابع بوده و عملیاتی نیستند و شاید باید این گونه گفت که جنس شعار سال هم بر بیان مشکل و درک آن واقف است و نه ارائه راه‌حل. پس انتظار داریم یک لایه از آنچه در این مطالعه مورد بررسی قرار می‌گیرد مربوط به نگاه کلی و رویکرد اصلی به سرمایه‌گذاری برای تولید مربوط شود، لایه دیگر، مسئولیت نظام حکمرانی و انتظاراتی که از دولت و حاکمیت می‌رود را بررسی کند و در نهایت لایه سوم انتظارات از بخش خصوصی را ارائه دهد.
رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران تصریح کرد: معتقدم نظام جاری بر تأمین مالی، مناسب نیست و انتظارات و نیاز بخش خصوصی را تأمین نمی‌کند. این درحالی است که دست اتاق ایران برای حل این مشکلات پر بوده و می‌توانیم راهکارهای پیشنهادی خود را در قالب یک بسته محتوایی ارائه دهیم.
بخش خصوصی منفعل اثرگذاری در اقتصاد ندارد
فرج‌الله معماری، رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران نیز درباره شعار سال و لزوم پررنگ شدن نقش بخش خصوصی در اقتصاد ایران، گفت: بخش خصوصی نباید منفعل باشد و از طرفی مطمئن باشیم که دولت برای پررنگ شدن نقش بخش خصوصی در اقتصاد هیچ اقدامی نمی‌کند، بنابراین باید ضمن مطالبه‌گری، ایده‌ها و نظرات جدید خود را نسبت به مسائل اقتصادی ارائه دهیم. در این بین مرکز پژوهش‌های اتاق ایران می‌تواند بسیار مؤثر باشد و باید با همکاری یکدیگر برنامه مدونی تهیه و پیشنهاد کنیم.
با سودآور کردن تولید، منابع در دست مردم را وارد تولید کنیم
بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران با اشاره به اینکه 60 درصد نام‌گذاری‌های سال‌های گذشته به طور مستقیم و 40 درصد آنها به صورت غیرمستقیم با موضوع اقتصاد در ارتباط بودند، گفت: سرمایه‌گذاری لازمه رشد اقتصادی و رشد 13 درصدی بخش معدن بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه است. امیدوارم زمینه رفع تحریم‌ها و امکان همکاری با دیگر کشورها مهیا شود. تا آن زمان راه‌حل اصلی برای جذب سرمایه‌گذاری، استفاده از منابعی است که در اختیار مردم قرار دارد و این موضوع نیز مستلزم سودار کردن فعالیت‌های تولیدی است.
این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران با تأکید بر اینکه سیاست‌گذاری‌ها باید مشوق تولید باشد، ادامه داد: باید قیمت‌گذاری دستوری را لغو کنیم و مانعی در برابر انواع صادرات قرار ندهیم. مدل حکمرانی باید تغییر کند و اجازه دهیم برای صادراتی هیچ کالایی، سقف تعیین شود.
گزارش مربوط به شعار سال باید واقع‌بینانه تهیه شود
احمد آتش‌هوش، رئیس کمیسیون حقوقی اتاق ایران نیز درخواست کرد: در گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران باید واقع‌بینانه حرکت کنیم و در کنار بیان چالش‌ها، الزامات و زیرساخت‌های مورد نیاز سرمایه‌گذاری برای تولید را به طور کامل و دقیق ببینیم. اتاق ایران باید از طریق بیان واقعیت‌ها نقش اصلی خود را ایفا کند.
سرمایه‌گذاری در بخش آب، انرژی، حمل‌ونقل و منابع انسانی در اولویت است
فرشید شکرخدایی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق ایران برای تحقق شعار سال به حرمت سرمایه و مال بخش خصوصی اشاره کرد و افزود: مالکیت باید مورد احترام باشد تا محیط کسب‌وکار به سمت بهبود حرکت کند. اگر محیط کسب‌وکار بهبود یابد، سرمایه‌گذاری به صورت خودکار رخ می‌دهد.
این فعال اقتصادی تغییر نگاه و رویکردها نسبت به فعالیت‌های اقتصادی و کسب سود در کشور را ضروری خواند و فرهنگ‌سازی و رفع بار منفی از مفاهیمی که به سودآوری بیشتر منجر می‌شود را مهم دانست.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در اولویت دادن به بخش‌هایی که باید مورد سرمایه‌گذاری قرار بگیرند نیز مقام اول را به حوزه آب اختصاص داد و در ادامه به بخش‌های انرژی، حمل‌ونقل و نیروی انسانی اشاره کرد.
او همچنین دو درخواست از دیگر کشورها برای سرمایه‌گذاری در بورس ایران در سال 1403 که مدت‌ها بود به دلیل تحریم‌ها اتفاق نیفتاده بود را مورد توجه قرار داد و گفت: این خبر خوبی است که دو درخواست خارجی برای سرمایه‌گذاری در بورس ایران وجود دارد. همچنین در سالی که پشت سر گذاشتیم 6 میلیارد دلار موافقت‌نامه سرمایه‌گذاری از 26 کشور به امضا رسید و بالغ بر 1.5 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب شد.
دولت باید سطح کارآمدی خود را افزایش دهد
حسین وثوقی، نایب‌رئیس کمیسیون خدمات فنی مهندسی و احداث اتاق ایران دهه 90 را دهه گم شده اقتصاد ایران توصیف کرد و تغییر نگاه‌ها در نوع مطالبه‌گری از دولت را خواستار شد و گفت: انتظار بخش خصوصی از دولت باید ارتقای کارآمدی باشد. اهداف تعریف شده تنها با افزایش میزان کارآمدی‌ها محقق خواهد شد.
این فعال اقتصادی از ساختار جزیره‌ای حاکم و فعالیت مجزای قوای سه‌گانه به جای تفکیک قوا، انتقاد کرد و افزود: در واقع تورمی که امروز شاهدان هستیم ناشی از نوع عملکرد مسئولان و نظام بودجه‌ریزی انهاست. بنابراین باید با اصلاح خود زمینه بهبود شرایط و محیط کسب‌وکار را فراهم کنند.
او تخریب خلاق و تمرکز را دو الگوی رفتاری مناسب در شرایط کنونی حاکم بر اقتصاد ارزیابی کرد و گفت: آنچه بر اساس این دو مدل پیشنهادی مورد تأکید قرار می‌گیرد باید با تولید محتوای بیشتر، پیگیری شود.
سیستم حمل‌ونقل کشور باید به‌روز شود
رضا رستمی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق ایران به نقش کلیدی حمل‌ونقل در تمام فعالیت‌های اقتصادی اشاره کرد و گفت: چندی سال آیت که حمل‌ونقل مورد توجه نیست و رها نشده است. به همین دلیل شاهد قدیمی و ناایمنی سیستم حمل‌ونقل کشور هستیم. بنابراین لازم است رویکردها و نوع قانون‌گذاری در برخورد با نیروی انسانی فعال د بخش حمل‌ونقل باید اصلاح شود و به کارآمدی لازم برسد.
او روند تعین عوارض مربوط به سیستم حمل‌ونقل کشور را عجیب و غیرمنطقی برشمرد و افزود: افزایش میزان عوارض از 9 درصد به 15 درصد قابل قبول نیست. از طرفی حذف معافیت این بخش از مالیات ارزش‌افزوده نیز باید اصلاح شود.
بانک‌ها از فعالیت‌های مستقیم تجاری و تولیدی خارج شوند
احد عظیم‌زاده، رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران نیز از عدم پرداخت تسهیلات به تولید از طرف بانک‌های و چند نرخی بودن ارز انتقاد و تصریح کرد: مسئله اصلی همین موارد است و تا این چالش‌ها برطرف نشود، سایر معضلات کشور نیز برطرف نخواهد شد.
این فعال اقتصادی همچنین از ضرورت حل تحریم‌ها صحبت کرد و گفت: تحریم‌هایی که علیه ایران وضع شده باشد برطرف شود و راهی جز این نیست. همچنین باید با الگو گرفتن از کشورهای پیشرفته، به گونه‌ای رفتار کنیم که نظام بانکداری کشور به سمت فعالیت‌های بانکی سوق پیدا کرده و از فعالیت تجاری دور شود. بانک‌ها باید ارائه‌دهنده تسهیلات به سیستم تولیدی و تجاری کشور باشند و منابع خود را به عنوان محرک تولید به کار بگیرند.
او از اتاق ایران به عنوان رکن اقتصادی کشور یاد کرد و افزود: دولت نمی‌تواند خودسرانه نسبت به موضوعات اقتصادی تصمیم بگیرد و برای مثال اتاق گردشگری تأسیس کند. این اقدام خلاف قانون بوده و اتاق ایران با آن مخالف است.
میزان سرمایه موردنیاز برای هر بخش را محاسبه و اعلام کنیم
علی نقوی، رئیس کمیسیون خدمات فنی مهندسی و احداث اتاق ایران پیشنهاد داد: در حوزه سرمایه‌گذاری برای زیرساخت‌های کشور باید به همت مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، میزان منابعی که برای هر بخش نیاز است را محاسبه کنیم. امروز با شرایط سخت در تأمین انرژی مواجه هستیم و تولید بدون تأمین سوخت هم امکان‌پذیر نیست و حتی اگر تحریم‌ها لغو شود، برای رفع ناترازی انرژی به 3 تا 4 سال زمان نیاز داریم تا مسئله را حل کنیم.
او از نبود منابع صندوق توسعه ملی صحبت کرد و ادامه داد: ظرفیت این صندوق برای تولید قفل است و نمی‌توانیم روی منابع این بخش حساب کنیم و منابع حاصل از فروش نفت و درآمدهای ارزی از این طرف نیز قابل اعتنا نیست. پس در سالی که باید برای سرمایه‌گذاری تلاش کنیم، منابع لازم را در دسترس نداریم.
این فعال اقتصادی از عملیاتی نشدن برنامه‌های سند چشم‌انداز 20 ساله کشور و قرار داشتن در جایگاهی که همان 20 سال پیش در آنجا بودیم، سخن گفت و افزود: باید با در نظر گرفتن این شرایط روی جذب سرمایه‌گذاری خارجی متمرکز شویم و به کمک آن اقتصاد ایران را از چالش‌ها رها کنیم.
مشکلات بین‌المللی ایران را حل کنیم و مسیر سرمایه‌گذاری را بگشاییم
مرتضی میری، رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران نیز با توجه به عملیاتی نشدن آنچه به عنوان شعار هر سال تعیین می‌شود، تأکید کرد: چون برای حل مشکلات به صورت مسکنی ورود کرده و مسائل را ریشه‌ای درمان نمی‌کنیم، شاهد عمیق‌تر شدن بحران‌ها و عدم تحقق شعار سال هستیم. امروز هم برای اینکه بتوانیم در جذب سرمایه‌گذاری برای تولید توفیقی داشته باشیم باید روی سرمایه‌گذاری خارجی متمرکز شویم.
او با انتقاد از زندگی در انزوا و تحریم، گفت: باید مسائل بین‌المللی کشور را حل کنیم و مسیر سرمایه‌گذاری خارجی را بگشاییم.
برای به‌روز کردن نظام بانکی ایران به دوره‌های آموزشی نیاز است
سادینا آبایی، رئیس کمیسیون فاوا اتاق ایران از وضعیت طرح‌های نیمه‌تمام در کشور و درس عبرت گرفتن از انها صحبت کرد و گفت: در سال سرمایه‌گذاری برای تولید باید هر طرح را قبل از اجرا از منظر هزینه فایده برسی کنیم تا به سرنوشت طرح‌های نیمه‌تمام دچار نشویم. در این وضعیت پیشنهاد می‌شود، اولویت‌های اصلی در جذب سرمایه‌گذاری را شناسایی کرده و بر اساس آن حرکت کنیم چون منابع در دسترس محدود است و باید از این منابع به بهترین شکل استفاده کنیم.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران از عقب ماندن نظام بانکی ایران در مقایسه با نظام بانکداری جهانی سخن گفت و افزود: اگر روابط ایران با کشورهای دیگر احیا شود، از منظر سیستم بانکی با چالش مواجه هستیم چون شکافی بین سیستم بانکی ایران و سیستم بانکداری بین‌المللی وجود دارد. بنابراین باید اصل آموزش را در دستورکار قرار دهیم و بدانیم هزینه کردن در این بخش در حقیقت سرمایه‌گذاری است.
او درباره تحقق شعار سال هم پیشنهاد داد: اتاق ایران در روند اجرای شعار سال به عنوان یک تنظیم‌گر عمل کند و منابع داخلی کشور را به روش‌های مناسبی به دست تولید برساند.
مشکل اقتصاد نبود منابع نیست بلکه به مدیریت ناکارآمد آن ارتباط دارد
علیرضا کلاهی صمدی، رئیس کمیسیون صنعت اتاق ایران اصلاح مدیریت و استفاده کارآمد از منابع و حل فساد موجود را خواستار شد و تأکید کرد: در دوره‌هایی منابع بسیاری در دسترس و سطح درآمدهای کشور بالا بود؛ اما در همان دوره هم نتوانستیم توسعه اقتصادی مناسبی را رقم بزنیم؛ دلیل این امر نبود مدیریت درست اقتصادی است. پس مشکل اقتصاد، نبود منابع نیست بلکه مشکل در مدیریت ناکارآمد است.
امکان برپایی همایش‌های جانبی به همت کمیسیون‌ها در نمایشگاه اکسپو 2025 وجود دارد
علی چاغروند، معاون کمیسیون‌ها، مجموع و شوراهای اتاق ایران نیز در ادامه به گزارش عملکرد کمیسیون‌های تخصصی در دوره دوساله‌ای که پشت سر گذاشته شد، اشاره کرد و با توجه به پایان یافتن این دوره گفت: گزارشی که از عملکرد دو ساله کمیسیون‌های بیست‌گانه کشور تهیه شده است، نشان می‌دهد نسبت به دوره‌های قبل تفاوت‌های معناداری به وجود آمده که بیشتر ناشی از شبکه‌سازی بین کمیسیون‌های اتاق ایران با کمیسیون‌های متناظر آنها در اتاق‌های استانی و برگزاری نشست‌های با مسئولان دولت می‌شود.
او در ادامه به برگزاری نمایشگاه اکسپو 2025 و مشارکت جدی اتاق ایران در آن و توافق برای برگزاری همایش‌های جانبی از سوی همه کمیسیون‌های علاقه‌مند صحبت کرد و افزود: سعی کردیم پاویون اتاق ایران را با مشارکت همه ارکان از اتاق‌های مشترک تا فدراسیون‌ها، اتاق‌های استانی و کمیسیون‌های تخصصی برپا کرده و از تمام ظرفیت اتاق ایران برای تقویت صادرات غیرنفتی کشور استفاده کنیم.
در بخش پایانی این نشست منصوری به بررسی‌هایی که از قبل درباره افزایش سهم بخش خصوصی در اقتصاد انجام شده است اشاره کرد و نتیجه حاصل از این مطالعه را منوط به سرمایه‌گذاری دانست و گفت: اینکه نتیجه مطالعه صورت گرفته با شعار سال هماهنگ است و تاکید دارد برای افزایش سهم بخش خصوصی در اقتصاد باید سرمایه‌گذاری شود، بسیار مطلوب بوده و می‌تواند مجدانه دنبال شود.
او در واکنش به تشریح مسائل، الزامات و پیشنهادهایی که در این نشست عنوان شد، گفت: تطابق خوبی بین آنچه تاکنون در مرکز انجام شده با آنچه موردنظر روسای کمیسیون‌ها است، وجود دارد. در این راستا تمرکز خوبی روی حمل‌ونقل، تأمین مالی موردنیاز سرمایه‌گذاری و طراحی مکانیسمی مناسب برای این حوزه و درنهایت واقع‌گرایی صورت گرفته است. از طرف دیگر باید تاکید کرد که مأموریت محوری مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، سنجش و پیشنهادهای عملی برای افزایش سهم بخش خصوصی در اقتصاد است.