مأموریت هواپیماهای باریک‌پیکر در ایران

4 فروند هواپیمای ATR 72-600  خریداری شده از سوی ایران وارد حریم هوایی کشور شدند و به زودی در فرودگاه مهرآباد به زمین خواهند نشست. این هواپیماها از نوع باریک پیکر با موتور ملخی ظرفیتی معادل 70 تا 90 نفر دارند که با برد ۱۵۰۰ تا ۱۶۰۰ کیلومتر، با هدف احیای فرودگاههای داخلی ایران خریداری شده است؛ ضمن اینکه مصرف سوخت این هواپیماها ۶۵۰ کیلوگرم در هر ساعت پرواز است که بسیار کم مصرف و اقتصادی به شمار می‌رود.

همه چیز برای ورود این هواپیماها مهیاست

اصغر فخریه کاشان، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل در این زمینه گفته بود که برنامه‌ریزی برای تحویل نخستین گروه از هواپیماهای ATR  آغاز شده و امروز ۴ فروند از هواپیمای خریداری شده از سری  ATR 72-600  مراحل تحویل را پشت سر گذاشته و چهارشنبه در فرودگاه مهرآباد به زمین می‌نشیند.

پس از نهایی شدن مراحل فنی تحویل هواپیماهای ATR، امروز 4فروند از این خانواده وارد ایران می‌شوند و آن‌گونه که سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرده است؛ گواهینامه ثبت و اجازه پرواز این هواپیماها نیز توسط دفتر صلاحیت پرواز این سازمان صادر شده و شرایط برای فرود این هواپیماها در فرودگاه مهرآباد مهیاست.

پس از امضای توافق هسته‌ای، خرید هواپیماهای نو در دستور کار ایران قرار گرفت و در گام اول، شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران توانست تفاهم‌نامه‌ای برای خرید 100 فروند هواپیما با شرکت ایرباس به امضا برساند. همزمان در جریان مذاکرات با شرکت ایرباس، خرید ۲۰ فروند هواپیمای ATR را نیز در دستور کار ایران‌ایر قرار گرفت و پس از آینکه نخستین ایرباس‌های خریداری شده ایران به ناوگان اضافه شدند، ایران ایر موفق شد قرارداد خود با شرکت فرانسوی – ایتالیایی ATR  را نیز نهایی کند. این در شرایطی است که ایران ایر به طور همزمان قرارداد خرید 80 فروند هواپیما از شرکت بویینگ را نیز نهایی کرده بود.

عاقبت در 20 فرودین سال جاری، قرارداد ایران‌ایر و شرکت هواپیماسازی  ATR، نهایی و  مقرر شد که ایران 20 فروند هواپیمایی مورد قرار داد  را تا پایان سال ۲۰۱۸ از این شرکت تحویل بگیرد ضمن اینکه شرکت ATR  مکلف شد نخستین فروند از این هواپیماها را ظرف چند هفته پس از نهایی شدن قرارداد و 5 فروند دیگر را نیز تا پایان سال جاری میلادی به ایران تحویل دهد.

آنگونه که فرهاد پرورش، مدیرعامل هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در مراسم امضای این قرارداد اعلام کرد، ایران در این قرارداد خرید ۲۰ فروند هواپیمای ای تی آر دیگر را نیز به صورت آپشنال به این شرکت هواپیما سازی سفارش داده که در همین قرارداد، امکان اجرای آن دیده شده است.

از تحویل در تولوز تا فرود در مهرآباد

با گذشته حدود یک ماه از امضای قرارداد خرید هواپیما از شرکت ATR، دیروز مراسم تحویل ۴ فروند هواپیمای  ATR 72-600 با حضور فرهاد پرورش مدیر عامل هما در تولوز فرانسه برگزار شد و ایران نخستین گروه از از هواپیماهای ATR خریداری شده را تحویل گرفت.

به گفته پرورش، این هواپیماها ظرفیت 70 نفره دارند و در مسیرهای کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

به گزارش ایسنا، براساس برنامه ریزی‌های انجام شده قرار است این هواپیماها ساعت پنج صبح امروز (چهارشنبه) به وقت محلی فرودگاه تولوز را ترک کند و بعدازظهر در آیینی به فرودگاه مهرآباد وارد شود.

بر اساس اعلام اصغر فخریه کاشان قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین المل، برنامه‌ریزی برای تحویل نخستین گروه از هواپیماهای ای. تی. آر آغاز شده است و انتظار می‌رود امروز هر ۴ فروند هواپیمای خریداری شده در فرودگاه مهرآباد به زمین بنشیند.

رویترز نیز امروز به نقل از مقامات صنعت هواپیمایی ایرانی و اروپایی نوشت: چهار فروند هواپیمای توربوپراپ که لوگوی ایران ایر بر روی آنها رنگ آمیزی شده است، روز سه‌شنبه (دیروز) در مقر ATR در تولوز تحویل داده شده و روز چهارشنبه (امروز) وارد تهران خواهد شد.

فخریه کاشان با تأیید خبر رویترز این را نیز اضافه کرد که قیمت هر فروند از این هواپیماها بر اساس لیست فروش شرکت سازنده حدود ۲۶.۸ میلیون دلار است که ایران توانسته است با قیمتی بسیار پایین‌تر از این مبلغ صاحب این هواپیماها شود.

شمار هواپیماهای پسابرجامی به 7 رسید

براساس این گزارش، با تحویل این هواپیماها تعداد هواپیماهای تحویل شده به ایران بعد از اجرایی شدن برجام به هفت فروند خواهد رسید. پیش از این ایرباس یک فروند ایرباس ۳۲۱ و دو فروند ایرباس ۳۳۰ به ایران ایر تحویل داده بود و پیش بینی می‌شود در سال جاری میلادی روند تحویل هواپیماها به ایران ادامه داشته باشد.

ایران ایر تا کنون قرارداد خرید ۲۰۰ فروند هواپیما را نهایی کرده که ۱۰۰ فروند آن را ایرباس، ۸۰ فروند را بویینگ و ۲۰ فروند را ای تی آر تحویل خواهند داد.

طبق اعلام وزیر راه و شهرسازی ایران در طول ده سال آینده به ۵۰۰ هواپیمای جدید نیاز خواهد داشت و بناست در این مسیر شرکت‌های لیزینگ حمل و نقل و صندوق توسعه ملی در تأمین منابع مالی مورد نیاز به ایرلاین های ایرانی یاری برساند.

 جزئیات هواپیماهای ATR

شرکت ایتالیایی- فرانسوی ATR سومین کمپانی هواپیماسازی است که پس از امضای برجام به طرف قردارد کشورمان برای نوسازی ناوگان فرسوده خطوط هواپیمایی تبدیل شده است. ATR   را می‌توان بزرگترین کمپانی تولید هواپیماهای منطقه‌ای تا سقف 90 صندلی برشمرد. این کمپانی در سال 1981 به واسطه همکاری دو غول هوایی ایرباس و Leonardo تأسیس شد.

هواپیمای ای‌تی‌آر 72 که ایران خریداری کرده است، هواپیمای دو موتوره توربوپراپ میان‌برد منطقه‌ای است که توسط شرکت هواپیماسازی فرانسوی-ایتالیایی ای. تی. آر تولید می‌شود. این هواپیما نوع تکامل یافته‌ای. تی.آر. 42 است که از سال 1989 تولیدش آغاز شد و معمولاً برای حمل و نقل منطقه‌ای توسط شرکت‌های مسافربری انتخاب می‌شود.

ATR 72-600   اولین بار در سال 1385 با نام تجاری‌ای.تی. آر 212A-72  به بازار معرفی شد و تولیدکنندگانش تاریخ عرضه آن را سال 1388 اعلام کردند اولین نمونه این مدل که مدل توسعه یافته‌ای. تی. آر 500-72 بود و ای. تی. آر 600-72 با چندین ویژگی بهبود یافت. این مدل مجهز به موتور کانادایی PW127M است که با 5٪ افزایش توان به برخاست راحت‌تر کمک می‌کند. تولیدکنندگان با اضافه کردن چندین صفحه نمایش کامپیوتر در کابین پرواز به امنیت پرواز اضافه کردند. همچنین با تغییر مدل صندلی‌ها و سبک‌تر کردن وزن آن‌ها ظرفیت مسافران را به 74 تا 78 رساندند.

ATR 72 مناسب برای فرودگاه‌های کوچک ایران

هواپیماهای ATR 72-600  که برای خرید توسط ایران انتخاب شده توانایی طی کردن مسافت بین 1500 تا 1600 کیلومتر را دارد و می‌تواند در پروازهای داخلی میان فرودگاه‌های کوچک ایران مورد استفاده قرار گیرد. در واقع این هواپیما قرار است در خطوط هوایی داخلی جایگزین برخی از فرسوده‌ترین هواپیماهای موجود در جهان نظیر انواع فوکر و MD (مکدانل داگلاس) شوند که سال‌هاست در خطوط پروازی داخلی مشغول رفت و آمد هستند.

از جمله مشخصات عملکردی سری ATR 600 می‌توان به سرعت کروز (پیمایش طولانی) 509 کیلومتر در ساعت، بُرد پروازی 1500 کیلومتر و نیاز به مسافت 1333 متری برای پرواز (طول مسیر تیک‌آف) اشاره کرد که استفاده از این هواپیما را در مسیرهای درون شهری و فرودگاه‌های نسبتاً کوچک شهرهای کشور امکان پذیر می‌کند.

سری 600 ای‌تی‌آر از تجهیزات امنیتی و رفاهی بیشتری نسبت به مدل‌های گذشته این شرکت برخوردار است و به لطف موتورهای PW127M در حدود 5 درصد توان کششی بیشتری را در زمان تیک‌آف یا بلند شدت از روی باند پرواز در اختیار خلبان قرار می‌دهد.

شاید با توجه به ساختار ملخی پیشرانه‌های توربوپراپ، ظاهر ATR 72 کمی قدیمی به نظر برسد اما باید گفت که در طول قریب به 30 سال تولید سری 72 توسط ATR، تعداد اندک حوادث منجر به سقوط، این هواپیما را در زمره ساخته‌های ایمن و قابل اطمینان صنعت هوانوردی قرار داده است.

تغییرات اساسی که در این مدل وجود دارد یکی در مصرف سوخت بهتر و همچنین در مورد هزینه‌های نگهداری از این هواپیما بوده که به نسبت مدل قبلی آن، پیشرفت‌های محسوسی داشته باشد. این مورد باعث شده تا این هواپیما به‌مراتب ازنظر اقتصادی به‌صرفه‌تر شود و شرکت‌های هواپیمایی تمایل بیشتری برای به‌کارگیری این مدل هواپیما را داشته باشند.

موتور ملخی؛ خوب یا بد

یکی از تصورات اشتباهی که بین بخشی از مردم در مورد هواپیماها رایج است، این است که هواپیماهای با موتور ملخی، امنیت یا کیفیت پایین‌تری دارند. درصورتی‌که این تصور کاملاً اشتباه است.

موتور هواپیماهای ATR توسط یک غول کانادایی به نام Pratt and Whitney تولیدشده که یکی از معروف‌ترین، خوش‌نام‌ترین، اقتصادی‌ترین، ایمن‌ترین و مدرن‌ترین موتورهای هواپیما بوده که به‌خصوص در مدل PW127M آن، فناوری و طراحی را به حد اعلی رسانده است.