حدود ۳۵ درصد مشاغل بخش خصوصی آمریکا در دهه ۱۹۵۰، در حوزه تولید بود. امروز این عدد به ۱۲.۸ میلیون شغل رسیده که تنها ۹.۴ درصد از کل مشاغل بخش خصوصی را شامل می‌شود. ترامپ می‌گوید هدف از تعرفه‌های گسترده‌اش، بازگرداندن تولید به آمریکاست. ولی اقتصاددانان نگران‌اند که زیان این تعرفه‌ها از منافع آن بیشتر باشد.
برای درک امکان‌پذیری بازگشت تولید به آمریکا، ابتدا باید فهمید چرا آمریکا جایگاه خود را در صنعت از دست داد.
ظهور قدرت تولیدی آمریکا
در اوایل قرن بیستم، آمریکا پیشگام تولید انبوه و استفاده از قطعات قابل تعویض بود. جنگ جهانی دوم ظرفیت تولید را افزایش داد و رقبا را تضعیف کرد.
در سال‌های پس از جنگ، رشد طبقه متوسط موجب افزایش تقاضا برای کالاهای بادوام مانند خودرو و لوازم‌خانگی شد. بیشتر این محصولات، برای آن زمان پیشرفته بودند و ساخت آن‌ها در آمریکا منطقی بود، زیرا نزدیکی تحقیق و توسعه به خط تولید ضروری بود. همچنین، آمریکا با نیروی کاری آموزش‌دیده از جنبش آموزش متوسطه، مزیتی دیگر داشت.
غلبه خدمات بر صنعت
بعد از دهه ۵۰، سهم صنعت در اقتصاد آمریکا کاهش یافت، زیرا مردم ثروتمندتر شده و بیشتر برای خدمات هزینه کردند؛ مثل سفر، رستوران و درمان. با تغییر الگوی مصرف، اشتغال نیز به سمت خدمات رفت. بین دهه ۶۰ تا ۸۰، اشتغال در صنعت ثابت ماند ولی خدمات رشد کرد.
در همین دوره، تولید بسیاری از کالاهای ارزان‌قیمت مانند پوشاک به جنوب آمریکا منتقل شد که نیروی کار ارزان‌تری داشت، و سپس به آمریکای لاتین و آسیا.
شوک چین
در دهه ۸۰، تولیدکنندگان آمریکایی توان رقابت با کشورهایی که هزینه نیروی کار کمتری داشتند را از دست دادند. در دهه ۹۰، با اجرای توافق تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) این روند شتاب گرفت. اما مهم‌ترین ضربه در سال ۲۰۰۱ وارد شد، زمانی که چین به سازمان تجارت جهانی پیوست و درهای خود را به روی سرمایه‌گذاری خارجی باز کرد.
چین با جمعیت زیاد و دستمزدهای پایین، به‌سرعت تبدیل به تولیدکننده‌ای عظیم شد. صادرات چین که در سال ۱۹۹۹ تنها یک‌دهم آمریکا بود، تا سال ۲۰۰۸ از آن پیشی گرفت.
صنایع تولیدی آمریکا به‌ویژه در کالاهای کم فناوری مانند مبلمان بیشترین آسیب را دیدند. پژوهشگران این پدیده را «شوک چین» نامیدند که باعث نابودی جوامع صنعتی در جنوب و غرب میانه آمریکا شد.
وضعیت فعلی
درحالی‌که چین تولید را افزایش داد، آمریکا در صادرات خدمات مانند تبلیغات، نرم‌افزار و دارایی فکری به‌طور چشمگیری رشد کرد. آمریکا اکنون بیش از ۱ هزار میلیارد دلار خدمات صادر می‌کند، یعنی بیشتر از هر کشور دیگر.
بااین‌حال، سهم مشاغل پردرآمد در بخش تولید از ۳۹ درصد در سال ۱۹۸۰ به ۲۰ درصد در ۲۰۲۱ کاهش‌یافته، درحالی‌که مشاغل پردرآمد در بخش مالی، حقوقی و حرفه‌ای از ۸ به ۲۶ درصد رسیده است.
آیا تولید بازمی‌گردد؟
اکثر اقتصاددانان با استفاده گسترده از تعرفه‌ها مخالف‌اند. آن‌ها می‌گویند این سیاست موجب افزایش قیمت‌ها شده و قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد، حتی اگر به برخی تولیدکنندگان داخلی کمک کند.
حتی اگر مشاغل تولیدی ۳۰ درصد افزایش یابد، سهم آن‌ها در اشتغال خصوصی تنها به ۱۲ درصد می‌رسد که هنوز بسیار پایین‌تر از گذشته است.
بااین‌حال، برخی اقتصاددانان مانند سوزان هاوسمن معتقدند باید به‌صورت هدفمند در برخی حوزه‌ها، مانند نیمه‌رساناها، سرمایه‌گذاری شود، نه به خاطر اشتغال، بلکه به دلایل امنیتی. ولی تولید مجدد کالاهای ارزان مانند تی‌شرت ضرورتی ندارد. او می‌پرسد که آیا واقعاً باید دوباره تی‌شرت تولید کنیم؟ چقدر اهمیت دارد؟
منبع: وال‌استریت ژورنال