تازه‌ترین نشست کارگروه تخصصی شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی با موضوع حمایت از تولید و صادرات پسته، برگزار شد. نماینده اتاق قم که این موضوع از این اتاق به دبیرخانه شورای گفت‌وگو ارجاع شده بود، گفت: قم سومین استان تولیدکننده پسته است. در چند سال آینده به 15 هزار تن تولید پسته در استان خواهیم رسید که تنها 1.5 تن آن مصرف داخلی دارد و مابقی باید صادر شود.
او با اشاره به صرف سرمایه زیاد برای کشت پسته و باروری آن، ادامه داد: سم آفلاتوکسین در پسته بیشتر مربوط به زمان فراوری است و این امر نیاز به ایجاد خطوط فرآوری را دوچندان کرده و همتی در سطح ملی می‌طلبد.
فرهادی با بیان اینکه بسته‌بندی، حمل‌ونقل، بازاریابی و فروش از دیگر مشکلات فعالان این صنعت است، افزود: ما سه پیشنهاد برای افزایش فروش خارجی مطرح کرده‌ایم. اول ایجاد خطوط اعتباری برای خریداران خارجی به ویژه در حوزه اوراسیا و چین. دوم فعال‌سازی دیپلماسی اقتصادی در حوزه صادرات پسته و سوم فعال‌سازی فروش پسته در خطوط هواپیمایی و هتلینگ. ما می‌خواهیم این سه اقدام در یک بسته واحد دنبال شود.
نماینده انجمن پسته در این نشست با تأکید بر اینکه قوانین مربوط به رفع تعهد ارزی و ناترازی انرژی آسیب جدی به تولید و صادرات پسته وارد کرده است، اظهار کرد: قطع برق چاه‌های آب مزارع پسته موجب پایین آمدن کیفیت تولید شده و با توجه به اضافه شدن ترکیه و اروپا به جمع تولیدکنندگان پسته، ما در رقابت بازار را از دست خواهیم داد. همچنین صادرکنندگان پسته با قوانین رفع تعهد ارزی و قانون واردات در قبال صادرات خود، کنار زده شده‌اند و بازیگران این حوزه صاحبان کارت‌های بازرگانی یک بار مصرفی هستند که سود اصلیشان در واردات است. بنابراین پسته صادراتی را با قیمت‌های پایین صادر می‌کنند تا صرفاً واردات خود را انجام دهند و این امر به بازار ما آسیب زده است.
مشکلات مربوط به لجستیک و فرسودگی کانتینرها، عدم وجود کانتینرهای یخچالی در حمل پسته، تعداد اندک آزمایشگاه‌های بررسی محصول و قیمت بالای آن‌ها و همچنین ضرورت آموزش برای بهبود شبکه نگهداری پسته در انبارها از دیگر نکاتی بود که نمایندگان بخش خصوصی بر آن‌ها تأکید کردند.
در ادامه این نشست، نماینده وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه در حال حاضر 670 هزار هکتار سطح زیر کشت پسته در 28 استان است، گفت: سال گذشته با صادرات این محصول به 67 کشور حدود یک میلیارد دلار درامد ارزی داشته‌ایم.
او با اشاره به مشکلات تغییر اقلیم و تأمین آب، نهاده‌ها و زیرساخت خای صادراتی این محصول، ادامه داد: 80 هزار تن صادرات پسته به چین در سال گذشته به 33 هزار تن رسید که بخش مهمی از آن به دلیل تحریم‌هاست.
به گفته او تأمین یارانه نهال، شناسنامه‌دار کردن باغات پسته، همکاری فنی با فائو در زمینه کاهش سم آفلاتوکسین و تدوین و ابلاغ شیوه‌نامه فنی صادرات پسته در اواخر سال گذشته، پرداخت تسهیلات برای اجرای سیستم‌های نوین آبیاری و توافق با وزارت نیرو جهت جلوگیری از قطع برق کشاورزی از جمله اقدامات این وزارتخانه در حوزه کشت پسته است.
محمد اسکندری، مدیر دبیرخانه شورای گفت‌وگو نیز تأکید کرد: به نظر می‌رسد متولی مشخصی برای تولید و تجارت پسته و همین‌طور آیین‌نامه و دستورالعملی که تقسیم‌کار بخش‌های مختلف در آن مشخص باشد، وجود ندارد.
نماینده اتاق تعاون هم با بیان اینکه این اتاق در جریان تدوین شیوه‌نامه صادراتی پسته قرار ندارد، گفت: در مورد پسته توان چانه‌زنی و دیپلماسی اقتصادی ضعیفی داریم.
نماینده سازمان توسعه تجارت هم معتقد بود: برای پسته باید وزارت جهاد کشاورزی استراتژی مشخص تعریف کند. صادرکنندگان پسته گرفتار بروکراسی‌های مختلف در وزارت جهاد هستند.
محمدعلی رضایی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران هم با تأکید بر اینکه مشکل اصلی صنعت پسته ضعف در مدیریت است، اظهار کرد: با همه این‌ها بخش خصوصی سال گذشته و بعد از مشکلاتی که برای صادرات پسته به اروپا ایجاد شد، توانست میزان سم آفلاتوکسین را از 27 درصد به زیر دو درصد برساند که موفقیت بزرگی است.
او با اشاره به مشکل نبود زنجیره ارزش در پسته گفت: یکی دیگر از مشکلات عدم آموزش کشاورزان است. همچنین واردات سموم ارزان و ریجکت شده و فروش آسان سم، از مشکلات دیگر این صنعت است. بنابراین باید زنجیره را درست کنیم.
رضایی تأکید کرد: مهم‌ترین مشکل ما در صنعت پسته، بانک مرکزی و رفع تعهد ارزی است. باید تلاش کنیم روش مناسبی برای برگشت ارز صادرت پسته پیدا کنیم.
در پایان، مقرر شد، با مشارکت اتاق‌های سه‌گانه و انجمن پسته و دیگر فعالان این صنعت، یک برنامه عملیاتی برای تولید و صادرات پسته و آیین‌نامه توسعه تولید، فراوری و صادرات پسته تدوین شود به نحوی که همه زنجیره ارزش در آن دیده شود. این برنامه عملیاتی بعد از تصویب در صحن شورای گفت‌وگو به هیات وزیران ارجاع خواهد شد. همچنین مقرر شد به عنوان راه حل کوتاه‌مدت، پیش‌نویس نحوه رفع تعهد ارزی و تهاتر در حوزه صادرات پسته، از سوی بخش خصوصی با همراهی دبیرخانه شورای گفت‌وگو و وزارت جهاد کشاورزی تدوین و در صحن شورای گفت‌وگو مطرح شود.