جعفر رحمانی، معاون آمار و برنامه‌ریزی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی یزد در آغاز دومین نشست تجربه و توسعه گفت: هدف از برگزاری این سلسله نشست‌ها، ایجاد فرصتی برای آشنایی با سبک مدیریت و مدل‌های فکری کارآفرینان برجسته استان و انتقال تجربیات آن‌ها به فعالان اقتصادی و علاقه‌مندان است.
وی افزود: این نشست‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که علاوه بر معرفی مسیر زندگی و کارآفرینی مهمانان، امکان طرح پرسش و بهره‌مندی از تجربه‌های آن‌ها برای حاضران فراهم شود تا مسیر موفقیت برای علاقه‌مندان کوتاه‌تر و هموارتر شود.
محققی رئیس هیأت مدیره ایفاسرام، در دومین جلسه «تجربه و توسعه» با تأکید بر ضرورت شناخت دقیق تقاضا در بازار گفت: اگر کسی بخواهد در اقتصاد موفق شود، باید خود را در مسیر روندهایی قرار دهد که تقاضا برای آن‌ها در حال افزایش است وقتی تقاضا برای کالایی رو به رشد باشد، حتی افراد با تجربه کمتر نیز می‌توانند در آن موفق شوند.
وی با ذکر مثالی ادامه داد: یکی از همکارانم تصمیم گرفت از شرکت جدا شود و در حوزه فروش موبایل فعالیت کند به او گفتم در بازاری که تقاضا بالا می‌رود، احتمال موفقیت بالاست، حتی اگر فردی ضعف‌هایی در تجارت داشته باشد.
محققی یکی از مصادیق اصلی رشد تقاضا را شهرنشینی و سبک زندگی جدید دانست و افزود: بر اساس گزارش سازمان ملل، تا ۵۰ سال آینده حدود ۹۰ درصد جمعیت جهان در شهرها زندگی خواهند کرد. در چنین جوامعی، شکل‌گیری نیازهای جدید، از جمله نیازهای غذایی سریع و آماده امری بدیهی است توسعه محصولات غذایی بسته‌بندی‌شده و آماده، به یکی از بازارهای رو به رشد تبدیل شده است.
وی با اشاره به تغییر ذائقه مصرف‌کنندگان جوان اظهار کرد: نسل جدید دیگر حوصله تهیه غذا را ندارد، آن‌ها غذا و محتوایی می‌خواهند که در کمترین زمان ممکن مصرف یا درک شود در فضای رقابتی و پرسرعت شهری، تأمین نیازهای سریع و ساده مردم کلید موفقیت است.
رییس هیأت مدیره ایفاسرام همچنین با اشاره به لزوم استقلال در تصمیم‌گیری در سازمان‌ها تصریح کرد: من همیشه تلاش کرده‌ام مجموعه‌های خود را به‌صورت شورایی اداره کنم. در کارخانه‌هایم هیأت‌هایی مسئول امور هستند، نه مدیران دستوری. امضای من در فرایندها حذف شده و افراد خودشان تصمیم می‌گیرند. دموکراسی یعنی همین: اداره جمعی بر اساس رأی و مشارکت.
او تربیت افراد مستقل را مهم‌ترین وظیفه خانواده‌ها و مدیران دانست و افزود: استقلال، پایه آزادی است. کسی که حس آزادی نداشته باشد، نه عاشق خانواده می‌شود، نه عاشق کارش. من در تربیت فرزندانم، بر استقلال تأکید کرده‌ام و این اصل را در اداره کسب‌وکارها نیز پیاده کرده‌ام.
محققی با یادآوری خاطرات دوران کودکی و تجربیات کارآفرینی از سنین پایین بیان کرد: ما از دوران مدرسه دنبال کسب درآمد بودیم از فروش لواشک تا تولید ساندویچ‌های خانگی، همه چیز را تجربه کردیم. ذهن کارآفرین در این مسیر شکل می‌گیرد.
او در بخش دیگری از سخنانش با انتقاد از برخی رفتارهای سوداگرانه در اقتصاد گفت: هیچ‌گاه وارد خرید و فروش دلالی یا سوداگری نشدم در روزهایی که همه به سمت خرید دلار می‌رفتند، من دلار می‌فروختم. باور دارم پولی که از مسیر نادرست به‌دست آید، آینده نسل‌های بعدی را تباه می‌کند.
محققی با تأکید بر تأثیر فرهنگ بر اقتصاد تصریح کرد: اقتصاد بدون فرهنگ معنا ندارد در کشوری مانند ژاپن، اگر بگویند ۲۰ روز دیگر آب قطع می‌شود، مردم مصرف را به‌گونه‌ای کاهش می‌دهند که بحران مدیریت شود. اما در ایران، وقتی گفته می‌شود با بحران آب مواجهیم، رفتار عمومی به سمت مصرف بیشتر می‌رود این یعنی فرهنگ که زیربنای اقتصاد است.
وی گفت: سرنوشت را ما انتخاب نمی‌کنیم، اما می‌توانیم خودمان را در موقعیتی قرار دهیم که سرنوشت‌مان به‌سمت مسیرهای سازنده هدایت شود. این یعنی قرار گرفتن در جایگاهی که آینده‌ای بهتر در انتظارمان باشد.
کار قانونی در کشوری با فرهنگ قانون‌گریزی دشوار است
محققی، رئیس هیأت‌مدیره ایفاسرام با انتقاد از فضای سخت‌گیرانه و ناسازگار برای فعالیت‌های اقتصادی قانونی در کشور، اظهار داشت: در کشوری که قانون‌گریزی در فرهنگ عمومی ریشه‌دار شده، کار کردن به‌صورت قانونی بسیار دشوار است من همیشه سعی کرده‌ام قانون‌مند باشم، اما گاهی شرایط آن‌قدر پیچیده و سخت‌گیرانه می‌شود که ادامه مسیر قانونی را بسیار مشکل می‌کند.
وی با اشاره به تفاوت فرهنگ ملت‌ها در مواجهه با قوانین افزود: در کشورهایی مثل ژاپن، مردم به قوانین پایبندند و این امکان وجود دارد که در طول زمان، قوانین اصلاح شوندد اما در ایران، بسیاری از قوانین بلافاصله دور زده می‌شوند و همین باعث می‌شود قوانین به‌مرور سخت‌تر و پیچیده‌تر شوند.
محققی در ادامه با تأکید بر اهمیت کارهای عام‌المنفعه گفت: کسب‌وکارهایی که صرفاً به فکر سود شخصی هستند، در بلندمدت برای جامعه مفید نخواهند بود من از نوجوانی تحت تأثیر شخصیت خیر پدرم، به کارهای عام‌المنفعه علاقه‌مند شدم و تلاش کرده‌ام بخشی از توانم را صرف آموزش‌وپرورش کنم، از جمله اقداماتی که انجام داده‌ایم، تولید و توزیع رایگان وایت‌بردهای سرامیکی در مدارس سراسر کشور است.
او ادامه داد: اگر فعالان اقتصادی، بخشی از انرژی و منابع خود را صرف فعالیت‌های اجتماعی و آموزشی کنند، جامعه رشد پایدار و متعادلی خواهد داشت هویت بسیاری از انسان‌ها در شغل‌شان شکل می‌گیرد، اما برخی افراد که دارای دیدگاه جهان‌بینانه هستند، فراتر از شغل فکر می‌کنند و به‌دنبال ایجاد تأثیر عمیق‌تری در جامعه‌اند.
این فعال اقتصادی با ذکر مثالی از زندگی «کنوسوکه ماتسوشیتا»، بنیان‌گذار پاناسونیک، گفت: من در جوانی کتاب «نه برای لقمه نان» را خواندم این کتاب درباره فردی است که از کودکی در یتیم‌خانه بزرگ شد و با تلاش، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های الکترونیکی دنیا را بنیان‌گذاری کرد انسان‌هایی با چنین دیدگاه‌هایی، کسب‌وکار را وسیله‌ای برای خلق معنا و توازن می‌دانند، نه صرفاً ابزاری برای درآمد.
وی با بیان اینکه جهان مفهومی و نابرابر است، تأکید کرد: ما در جهانی زندگی می‌کنیم که منابع به شکل برابر توزیع نشده‌اند، این نابرابری نباید ما را سرخورده کند، بلکه باید انگیزه‌ای باشد برای ایجاد تعادل مهم‌ترین گام در این مسیر، ایجاد شغل برای افراد بیکار است؛ چرا که بیکاری ریشه بسیاری از معضلات اجتماعی همچون فقر، جرم، اعتیاد و کودک‌کار است.
محققی افزود: ما باید به‌جای دلالی، سوداگری و خریدوفروش‌های بی‌اثر، به‌سمت تولید و ایجاد ارزش واقعی برویم. رشد تولید ناخالص ملی و اشتغال پایدار، تنها با توسعه بخش تولید محقق می‌شود.
او با اشاره به اهمیت توزیع متوازن جمعیت و توسعه شهرهای کوچک بیان کرد: توسعه کلان‌شهرها بدون ایجاد زیرساخت‌های لازم به معضل حاشیه‌نشینی دامن می‌زند ما نباید اجازه دهیم که تهران، اصفهان یا مشهد بیش از این گسترش یابند. در عوض باید روی توسعه پایدار شهرهای متوسط و کوچک تمرکز کنیم. شهرهایی که زیر ۲ میلیون نفر جمعیت دارند، اگر به‌درستی مدیریت شوند، پایداری اقتصادی و اجتماعی بیشتری خواهند داشت.
رئیس هیأت‌مدیره ایفاسرام در پایان با تأکید بر نقش مسئولان و فعالان اقتصادی در ایجاد توازن و امنیت اجتماعی خاطرنشان کرد: اگر شهرهای کوچک توسعه پیدا کنند، نیروی کار محلی به‌کار گرفته می‌شود، مهاجرت کاهش می‌یابد و به تبع آن تعادل و امنیت اقتصادی و اجتماعی نیز بیشتر می‌شود. امروز بیش از هر زمان دیگری باید دغدغه‌مند باشیم؛ نه فقط برای حال، بلکه برای آینده فرزندان‌مان.
یزد بهترین گزینه برای انتقال پایتخت است
رئیس هیات‌مدیره ایفاسرام، با مروری بر مسیر پر فراز و نشیب زندگی کاری خود، از سال‌هایی گفت که در کنار تحصیل، مشاغلی چون تراشکاری، قالب‌سازی، عکاسی و آشپزی را تجربه کرده است: از نوجوانی یاد گرفتم که هر کاری را می‌توان با پشتکار و یادگیری مداوم به نتیجه رساند.
او با اشاره به سابقه فعالیت خود در حوزه واردات قطعات کامپیوتری و تجهیزات الکترونیکی از شرق آسیا، بیان کرد: در آن دوران، توانستم با اعتماد برخی شرکای بین‌المللی، تجارتی گسترده راه‌اندازی کنم و پس از آن به‌صورت تخصصی وارد حوزه تولید سرامیک شدم.
محققی با اشاره به نوآوری‌های به‌کار رفته در خط تولید ایفاسرام، افزود: در زمانی که همه کارخانه‌های سرامیک در کشور، کاشی‌ها را در یک ساعت می‌پختند، ما با تحقیق و استفاده از خاک‌های دگرگون‌شده، زمان پخت را به ۳۰ دقیقه رساندیم و ضخامت کاشی‌ها را به ۶ و ۷ میلی‌متر کاهش دادیم. این امر موجب شد که تولید ما نسبت به رقبا دو برابر شود.
وی ادامه داد: امروز کارخانه ما با ۴ خط تولید، روزانه بیش از ۴۰ هزار متر کاشی تولید می‌کند؛ درحالی‌که بسیاری از کارخانه‌های کشور حدود ۱۰ تا ۱۶ هزار متر تولید دارند، این رشد به‌واسطه طراحی دقیق نرم‌افزار کنترل مرکزی، کاهش نیروی انسانی و افزایش بهره‌وری حاصل شده است.
محققی به طراحی یک سیستم منحصر به‌فرد در ایفاسرام برای ثبت و تحلیل داده‌های تعمیراتی در کارخانه اشاره کرد و گفت: با طراحی نرم‌افزاری اختصاصی، توانسته‌ایم تمام فرایندهای فنی، میزان ضایعات، درصد تولید، علت خرابی دستگاه‌ها و نحوه رفع آن‌ها را ثبت و تحلیل کنیم. این اقدام موجب بهبود دائمی عملکرد خطوط تولید شده است.
او با بیان اینکه محل زندگی‌اش در جزیره کیش است، اما کارخانه را از راه دور مدیریت می‌کند، گفت: نرم‌افزار ما این امکان را می‌دهد که لحظه‌به‌لحظه عملکرد تمامی خطوط را رصد کنیم، بدون اینکه نیازی به حضور فیزیکی باشد برخلاف بسیاری از کارخانه‌ها، ما از دوربین‌های نظارتی برای کنترل انسانی استفاده نمی‌کنیم، بلکه فرآیندها را با داده و تحلیل اداره می‌کنیم.
محققی با اشاره به قطعی گاز در زمستان‌ها و بیکاری احتمالی بیش از ۲۰۰۰ نیروی انسانی کارخانه، گفت: برای فصل سرد، برنامه‌ریزی کرده‌ایم که کارگران در بخش تولید محصولات هنری مانند گلدان‌های تزئینی و ابزار دستی فعالیت کنند. این همان الگویی است که برخی کارخانه‌های چین برای عبور از بحران آلودگی هوا پیاده کرده‌اند.
او همچنین از تولید سنگ‌های مصنوعی، آجرهای ضدلک و کاشی‌های مقاوم برای فضای باز خبر داد و افزود: سنگ‌های طبیعی لک‌پذیر و آلاینده هستند. ما با استفاده از فناوری نوین، محصولاتی مقاوم، زیبا و مناسب برای پیاده‌روها و فضای شهری تولید کرده‌ایم که همزمان ارزان‌تر و بادوام‌تر هستند.
محققی با بیان اینکه یکی از افتخارات مجموعه ایفاسرام، شفافیت مالی و عدم امکان تخلف در سیستم است، گفت: از روز اول تلاش کردیم سیستمی طراحی کنیم که کتمان درآمد یا فساد در آن امکان‌پذیر نباشد. همه چیز به‌صورت دیجیتال ثبت و در سرورهای امن نگهداری می‌شود.
او در پایان سخنان خود تأکید کرد: ما امروز نیازمند بازنگری در شیوه حکمرانی صنعتی، مدیریتی و زیست‌محیطی هستیم. استان یزد، با همه محدودیت‌هایی که دارد، یکی از نقاط باثبات و مستعد ایران برای آینده توسعه‌محور کشور است.
محققی با اشاره به پروژه مشترک آموزشی با دانشگاه آزاد گفت: با آغاز یک همکاری رسمی، ۹ رشته کاردانی و یک رشته کارشناسی برای ما تعیین شد و ما محتوای آموزشی مرتبط با آن‌ها را تدوین کردیم. دانشجویان ضمن یادگیری زبان انگلیسی تخصصی، شناخت ماشین‌آلات و کاتالوگ‌ها، مهارت‌های لازم برای ورود به صنعت را کسب می‌کنند و برخی از آن‌ها بعدها به مدرسان همین دوره‌ها تبدیل می‌شوند.
او افزود: دانش را انحصاری نمی‌کنیم. سرریز نیروی انسانی آموزش‌دیده ما می‌تواند نیاز دیگر کارخانه‌ها را هم پاسخ دهد. حتی از مدیران فنی کارخانجات دیگر هم دعوت می‌کنیم، گاهی محرمانه می‌آیند، ولی ما دانش‌مان را بی‌دریغ در اختیارشان می‌گذاریم.
محققی درباره نگاه انسانی به کارگران اظهار داشت: پرسنل ما نه‌تنها همزمان با تحصیل کار می‌کنند، بلکه هزینه دانشگاه‌شان را هم مجموعه پرداخت می‌کند. آرزوی هر پدر و مادری این است که فرزندش بعد از دیپلم، کار کند و ادامه تحصیل بدهد بدون اینکه باری بر دوش خانواده باشد.
او در ادامه به راه‌اندازی فروشگاه رفاهی در کارخانه اشاره کرد و گفت: در سوپرمارکت مجموعه، کارگران می‌توانند بدون دغدغه مالی خرید کنند؛ اگر پول نداشتند، بعداً پرداخت می‌کنند. هزینه آب و برق و پرسنل این فروشگاه را ما می‌دهیم. برای مجموعه درمانی نیز نسخه‌های دارویی پرسنل و خانواده‌هایشان را رایگان پوشش می‌دهیم. مجموعه حتی سالن ورزشی اختصاصی برای خانواده‌ها فراهم کرده است.
در بخش دیگری از صحبت‌ها، محققی به پروژه‌های آینده خود اشاره کرد و گفت: در حال راه‌اندازی کارخانه تولید شکلات هستیم. به نظر من، مواد غذایی آماده بازار بسیار رو به رشدی دارد. بسته‌بندی‌های نوینی مانند دوی‌پک با تکنولوژی نانو، علاوه‌بر حفظ بهداشت و ماندگاری بالا، مصرف منابع اولیه را هم کاهش می‌دهد.
او درباره تکنولوژی‌های روز گفت: در حال کار روی سیستم‌های هوش مصنوعی هستم. معتقدم اگر هوش طبیعی نباشد، هوش مصنوعی بی‌معناست. کسی که ریاضیات مفهومی را بلد باشد، می‌تواند وارد این عرصه شود. دنبال تیم‌سازی برای توسعه نرم‌افزارهایی هستم که با نیازهای بومی ما هماهنگ باشند.
او خطاب به جوانانی که قصد راه‌اندازی کسب‌وکار دارند گفت: برای خودتان از خدا چیزی نخواهید. برای دیگران دعا کنید، برکت به سمت شما می‌آید. تا حالا هیچ‌وقت از خدا برای خودم چیزی نخواستم. آرزوی من این بوده که دیگران به موفقیت برسند.
او در پایان تأکید کرد: سرنوشت مهم است، اما ما باید خودمان را در مسیر مناسب قرار دهیم. اگر نتوانی به دیگران اعتماد کنی، آن‌ها هم به تو اعتماد نخواهند کرد. راز موفقیت من در همین اعتماد، آموزش پیوسته، نگاه انسانی و مشارکت در توسعه منطقه‌ای است.