کاظم گرامی، رییس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان تابلوهای برق ایران در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران آنلاین همزمان با روز ملی تشکل‌ها و مشارکت‌های اجتماعی، در پاسخ به این پرسش که آیا تشکل‌های اقتصادی در حال حاضر در جایگاه واقعی و شایسته خود قرار دارند، گفت: «تشکل‌های اقتصادی در جایگاه واقعی خود نیستند و علت این امر را پیش از هر چیز باید در درون خود تشکل‌ها جست‌وجو کرد. مهم‌ترین دلیل، نبود فرهنگ تشکلی در میان اعضاست. بسیاری از اعضا نه‌تنها برای مشارکت در امور تشکلی اشتیاق ندارند، بلکه منفعل عمل می‌کنند. این مسئله را می‌توان از بی‌اعتنایی به برگزاری مجامع عمومی در نوبت‌های اول و دوم و عدم مشارکت در فعالیت‌های تشکل به‌روشنی مشاهده کرد. اعضا هنوز درک نکرده‌اند که تنها با مشارکت مثبت می‌توان به نتایج مطلوب رسید و صرف کنارکشیدن، ناامیدی، منفی‌بافی و انتقاد، فقط موجب درجا زدن خواهد شد».
وی افزود: «مشارکت فعال اعضا شامل حضور در مجامع عمومی، شرکت در انتخابات تشکل، حضور در مدیریت تشکل، کمیته‌ها و کمیسیون‌های تخصصی، نشست‌های هم‌اندیشی، و انجام کامل و به‌موقع تعهدات مالی به‌ویژه پرداخت حق عضویت است. بدون توان مالی کافی، تشکل‌ها قادر به فعالیت مؤثر نخواهند بود. از دیگر مشکلات داخلی می‌توان به رویکرد غیرمشارکت‌جویانه برخی هیئت‌مدیره‌ها، صرف نکردن وقت کافی برای امور تشکلی، عضویت همزمان در هیئت‌مدیره چند تشکل، حضور طولانی‌مدت در مدیریت یک تشکل، و عدم ارائه گزارش از فعالیت‌های منتج به نتیجه اشاره کرد؛ عواملی که مانع ورود افراد جدید، هوشمند و چابک به مدیریت‌ها می‌شود. همچنین در برخی موارد اعضای هیئت‌مدیره در حوزه کاری مرتبط با تشکل فعال نیستند و شناخت کافی از مسائل مبتلابه ندارند. عدم تفویض اختیار کامل به مدیریت اجرایی نیز یکی دیگر از مشکلات است. یکی از مهم‌ترین وظایف هیئت‌مدیره، ایجاد فرهنگ تشکلی در میان اعضاست که معمولاً مورد غفلت قرار می‌گیرد».
گرامی ادامه داد: «سومین عامل ضعف تشکل‌ها، ناتوانی دبیرخانه‌ها و سازمان‌های اجرایی است. در این بخش کمتر از نیروهای باهوش، مستقل، چابک و مسئولیت‌پذیر استفاده می‌شود و اغلب دبیرخانه‌ها به‌شدت وابسته به هیئت‌مدیره‌ها هستند. چهارمین عامل، درون‌گرایی بسیاری از تشکل‌هاست که باعث بی‌توجهی به ارتباط و هم‌افزایی با سایر تشکل‌ها می‌شود. همچنین بی‌توجهی سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی به خواسته‌های تشکل‌ها و عدم مشورت با آنها در امور مرتبط، یکی دیگر از دلایل ضعف است».
راهکارهای دستیابی به جایگاه واقعی
عضو هیئت‌مدیره فدراسیون صادرات انرژی ایران در پاسخ به این پرسش که چه اقداماتی نشان می‌دهد تشکل‌ها به جایگاه واقعی خود در نظام تصمیم‌سازی کشور رسیده‌اند، اظهار کرد: «مشارکت یکپارچه اعضا در فعالیت‌های تشکل، حمایت و تقویت آن، انتخاب اعضای هیئت‌مدیره بر اساس توانایی، هوشمندی و مسئولیت‌پذیری و نه بر پایه روابط شخصی، و ایجاد سازمان اجرایی توانمند و مستقل، از نشانه‌های این موفقیت است. همچنین مدیریت تشکل‌ها باید گزارش اقدامات منتج به نتیجه را به‌طور دوره‌ای در اختیار اعضا قرار دهد و از هم‌اندیشی با آنها استقبال کند».
وی افزود: «سازمان‌های دولتی و حاکمیتی باید نظر مشورتی تشکل‌ها را درباره قوانین، مقررات، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها جدی بگیرند و فرصت کافی برای بررسی کارشناسانه در اختیار آنها قرار دهند. بخشی از امور اجرایی قابل واگذاری نیز باید به تشکل‌ها سپرده شود. شوراهای گفت‌وگوی بخش خصوصی و دولت در مرکز و استان‌ها باید فعال شده و تشکل‌ها نمایندگان توانمند و صاحب‌نظر خود را به این شوراها بفرستند. تشکل‌ها نیز باید امور واگذار شده را به‌گونه‌ای انجام دهند که با ماهیت صنفی‌شان مغایرت نداشته باشد. نهادهای سه قوه باید بسته به موضوع، نمایندگان انجمن‌ها، سندیکاها، فدراسیون‌ها، کنفدراسیون‌ها و اتاق‌های بازرگانی را به جلسات تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی دعوت کنند و هیچ تصمیم اقتصادی بدون حضور این تشکل‌ها اتخاذ نشود. اتاق بازرگانی، صنایع و معادن نیز باید شیوه‌نامه‌ها و ساختار خود را به‌روز کند و سازمان‌دهی تشکل‌های تخصصی پایه را در فدراسیون‌ها و کنفدراسیون‌ها به اجرا بگذارد. همچنین نهادها و ارگان‌های سه قوه باید اتاق بازرگانی، اتاق اصناف و اتاق تعاون را در حل چالش‌های کشور مشارکت دهند و نمایندگان بخش خصوصی در جلسات اقتصادی هیئت دولت حضور داشته باشند».
چالش‌های تخصصی صنعت تابلو برق
گرامی با اشاره به مهم‌ترین مسائل و چالش‌های پیش‌روی تشکل‌ها به‌ویژه در حوزه تخصصی خود گفت: «در پاسخ به پرسش‌های پیشین، بخشی از چالش‌های عمومی تشکل‌ها توضیح داده شد، اما در حوزه انجمن تولیدکنندگان تابلوهای برق ایران – عضو فدراسیون صادرات انرژی – مشکلات دیگری نیز وجود دارد. از جمله نبود آزمایشگاه تست اتصال کوتاه و اینترنال آرک که با وجود تلاش‌های بخش خصوصی هنوز نتیجه‌ای حاصل نشده است. انجمن در تلاش است با هم‌افزایی اقدامات پراکنده، این مشکل را برطرف کند. محدودیت شدید صادرات تابلوهای برق به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی نیز یکی از موانع اصلی است و در این زمینه دولت باید سیاست خارجی خود را برای گسترش روابط اقتصادی با جهان اصلاح کند. همچنین اعمال سلیقه‌های متفاوت شرکت‌های توزیع برق در استان‌ها، که باعث تنوع زیاد تابلوها و در نتیجه عدم امکان دریافت تایپ‌تست آزمایشگاهی شده، معضل دیگری است. انجمن قصد دارد با برگزاری همایش کارشناسان شرکت‌های توزیع سراسر کشور، برای کاهش این تنوع اقدام کند. عدم اجرای تعهدات دولت در قبال صنعت برق نیز منجر به کمبود شدید نقدینگی، دشواری تهیه مواد اولیه، کاهش ساعات کار و خطر تعدیل نیرو در صنعت تابلو برق شده است؛ موضوعی که در نامه اخیر هیئت‌مدیره انجمن به هیئت دولت نیز مطرح شده».
وی ادامه داد: «قطعی گسترده برق و آب در مناطق صنعتی که باعث تعطیلی چندروزه کارخانه‌ها در هفته می‌شود، تعطیلات ناگهانی اعلامی از سوی دولت، مشکلات تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه، بی‌ثباتی اقتصادی، تهدیدات خارجی، افزایش نرخ ارز، تورم شدید، نبود چشم‌انداز روشن بین‌المللی و تنش‌های منطقه‌ای، همگی امکان برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلندمدت را از شرکت‌های تولیدی سلب کرده است».
انتظارات از دولت
این عضو هیئت‌مدیره فدراسیون صادرات انرژی، اساسی‌ترین انتظارات از دولت و دستگاه‌های اجرایی را چنین برشمرد:
- پرداخت فوری مطالبات معوق شرکت‌های پیمانکار و تولیدی توسط دولت و کارفرمایان وابسته
- تأمین پایدار برق و آب برای واحدهای صنعتی بر اساس برنامه‌ای مشخص و قابل پیش‌بینی
- تجدیدنظر در سیاست‌های کشاورزی و محیط‌زیستی برای صیانت از منابع آب و محیط‌زیست
- تهیه تقویم تعطیلات با هماهنگی بخش خصوصی و پرهیز از اعلام تعطیلی‌های ناگهانی
- ایجاد مکانیزم‌های سریع تخصیص ارز برای واردات تجهیزات برق صنعتی حساس و غیرقابل جایگزین
- تعیین تکلیف نهایی سیاست تک‌نرخی کردن ارز برای رفع رانت و ایجاد عدالت اقتصادی
- جلوگیری از صدور بخشنامه‌های ناگهانی و مغایر با قوانین موجود
- به‌روزرسانی قوانین و مقررات اقتصادی برای رفع موانع تولید
- تشکیل میزهای تخصصی مشترک میان وزارت صمت، نیرو، اقتصاد و نمایندگان انجمن‌های صنفی برای تدوین و اجرای راهکارهای عملیاتی
- عدم دخالت دولت در امور تشکل‌های بخش خصوصی
- فعال شدن تشکل‌ها در حمایت از سیاست‌های درست اقتصادی دولت، اصلاح روش‌های نادرست و مبارزه با فساد و ناکارآمدی در دستگاه‌ها
- جایگزینی مدیران ناکارآمد با افراد باهوش، کاردان و چابک
- کاهش هزینه‌های دولت با حذف دستگاه‌های غیرضروری از بودجه عمومی
گرامی در پایان تأکید کرد: «تشکل‌های اقتصادی باید در کنار حمایت از سیاست‌های درست، در اصلاح ساختارهای غلط و مقابله با ناکارآمدی و فساد نیز نقش‌آفرین باشند».