روابط بانکی بین‌المللی از سوی فعالان اقتصادی به عنوان اصلی‌ترین پیش‌نیاز همکاری‌های اقتصادی مشترک با کشورهای دیگر به شمار می‌رود.
پس از لغو تحریم‌های اقتصادی، شرایط برای برقراری روابط بانکی مهیاتر شده است اما همچنان برخی موانع ناشی از احتیاط و ترس بانک‌های بزرگ اروپایی، سد راه عادی شدن روابط بین‌المللی بانکی قرار دارد. البته در این راه عقب‌ماندگی بانک‌های ایرانی در رسیدن به استاندارادهای روز جهانی نیز در فعال شدن ارتباطات بین‌المللی چالش ایجاد کرده است.
در این شرایط روز گذشته خبری در برخی رسانه‌ها درباره «بلوکه شدن گسترده حساب‌های ایرانیها در کشورهای عربی» منتشر شد.
فعالان اقتصادی در پارلمان بخش خصوصی در خصوص ارتباطات بانکی با کشورهای عربی و سایر کشورها به اظهار نظر پرداخته‌اند.
روابط سیاسی منطقه‌ای، ربطی به برجام ندارد
محسن حاجی‌بابا، نایب‌رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران می‌گوید: «بستن حساب‌های ایرانیها در کشورهای عربی از ۱۰ سال پیش شروع شد و اوج آن در دوره آقای احمدی‌نژاد بود. این مسأله هیچ ربطی به برجام ندارد.»
حاجی‌بابا ادامه می‌دهد: «هر وقت روابط سیاسی تیره می‌شود، این فشارها هم پیش می‌آید. این هیچ ربطی به برجام ندارد. به روابط سیاسی خودمان با منطقه و کشورهای عربی برمی‌گردد. البته این‌طور نیست که بی‌حساب و کتاب، حساب‌ها را ببندند. آن‌هایی که حساب‌هایشان مشکل داشته باشد و در معاملات‌شان ایرادی ببینند، سریع بسته می‌شود. اما اصلاً این‌طور نیست که به طور عام، برای همه ایرانیها چنین اتفاقی بیفتد.»
اسدالله عسگراولادی، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران نیز می‌گوید: «تا جایی که من می‌دانم فعالان اقتصادی در حال ادامه کارهای عادی‌شان هستند. البته همیشه این‌طور بوده که شرکت‌های ایرانی که کاغذبازی می‌کنند و کار نمی‌کنند، حساب‌هایشان رامی‌بندند. ولی درباره بلوکه شدن حساب‌ها ما چیزی نشنیده‌ایم.»
محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات اتاق ایران با نگاهی کلی درباره روابط ایران و کشورهای عربی می‌گوید: «کشورهای عربی مشکلات را بیشتر از گذشته کرده‌اند ولی دلیل آن موضوعات سیاسی منطقه‌ای است. در مورد کشورهای اروپایی نیز با وجود تمام گشایش‌های بعد از برجام متأسفانه با آمدن ترامپ و نگرانی از جریمه‌ها مجدداً در لاک بسته خود فرو رفته و به شرایط قبل برگشته‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «در کشور پاکستان حتی بعد از برجام هم هیچ تغییری در روابط بانکی انجام نشده و تقریباً تنها کشوری است که هیچ‌گونه ارتباط بانکی با ما ندارد. این در صورتی است که دو بار رئیس بانک مرکزی برای حل موضوع به این کشور سفر داشته است. در مورد هند، روابط بانکی معدودی با این کشور برقرار است ولی اعتبار اسنادی برای صادرکنندگان ایرانی باز نمی‌کنند. برای ارسال کالا نیز گشایش اعتبار از طریق کشورهای ثالث صورت گیرد و مبدأ صدور کشور ثالث باشد که اصطلاحاً به این کار سوییچ اسناد گفته می‌شود.»
هرگز حسابی در کشورهای عربی بلوکه نمی‌شود
محمدرضا طلایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و اقتصاد رسانه اتاق ایران است. او خود در امارات فعالیت می‌کند و با اطمینان، بلوکه شدن گسترده حساب‌های ایرانیان را تکذیب می‌کند. طلایی درباره روند فعالیت بانک‌های عربی با ایرانیها چنین به روزنامه ایران توضیح می‌دهد: «در امارات اگر کسی تراکنش مالی با ایران داشته باشد، حتی اگر یک ریال هم باشد حسابش را می‌بندند، این مسلم است. مربوط به دیروز و امروز هم نبوده و سال‌هاست چنین روندی جریان دارد. اگر شرکتی که در امارات ثبت شده، از طریق بانک ارتباط‌های مالی داشته باشد و از طریق صرافی‌ها مشخص باشد مبدأ آن در ایران است، این حساب بسته می‌شود. اما اگر کسی حسابش شفاف و مشخص باشد، اتفاق خاصی برایش نمی‌افتد. اصلاً اگر قرار باشد به طور گسترده کارهای حساب‌های ایرانیها را ببندند، معنایش این است که همه بروند، دیگر کسی نمی‌تواند این جا کار و زندگی کند و با توجه به اهمیت سرمایه‌گذاری ایرانیها در این کشورها، چنین چیزی امکان‌پذیر نخواهد بود.»
طلایی ادامه می‌دهد: «همیشه محدودیت‌هایی برای ایرانیها در کشورهای عربی وجود داشته است. مثلاً اگر می‌خواهید به عنوان ایرانی شرکت ثبت کنید، مدارک می‌گیرند و همه کارها را انجام می‌دهند و باید زیاد پیگیر باشی تا به نتیجه برسی و دیر جواب می‌دهند. اما به فعالان اقتصادی کشورهای دیگر ظرف ۲۴ ساعت جواب می‌دهند.این رفتارها و محدودیت‌ها به خاطر سیاست اعراب همیشه برای ایرانیها وجود داشته و چیزی نیست که مربوط به برجام باشد.»
پیگیری‌های روزنامه ایران از دو بانک بزرگ اماراتی نشان می‌دهد آنها هیچ دستورالعملی برای بلوکه کردن و حتی بستن حساب‌های ایرانیها دریافت نکرده‌اند. رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات اتاق ایران می‌گوید: «من با کارمندان دو بانک اماراتی صحبت کردم، هیچ کدام در جریان چنین چیزی نبودند. اما اگر هم بنا به دلایلی بخواهند حسابی را ببندند، کل موجوی را تا ریال آخر منتقل می‌کنند و هرگز این‌طور نیست که حسابی در این بانک‌های عربی بلوکه شود.»