روسای اتاقهای سراسر کشور در نشست با رئیس کل گمرک ضمن بیان دغدغهها در حوزه گمرکی از امکان استفاده از ظرفیت قانون تعیین ماهیت، استاندارد اجباری و ترخیص نسیه به عنوان ظرفیتهای موجود توسط همه واحدهای تولیدی، مطلع شدند و در کنار آن اعلام شد که موضوع مدیریت واحد امور مرزی در حوزه صادرات و واردات به گمرک ابلاغ شده است.
در این نشست فرصتی مهیا شد تا روسای اتاقهای سراسر کشور مشکلات و پیشنهادهای خود را در حوزه گمرکی مطرح کنند.
در ابتدای نشست علی تقیپور رئیس اتاق ساری گفت: به دلیل عدم توسعه گمرک آستارا و فضای کم این محیط، سعی میشود در روند پروسه صادرات انواع مرکبات، فلفل دلمه و … ماشینها بدون پلمپ وارد گمرک آستارا شوند که روند غیرقانونی و نادرستی است. از طرفی آمار صادراتی که از این گمرک انجام میشود به اسم استان مبدأ ثبت نمیشود. تنها علت هم کمبود فضا و امکانات اعلام میشود.
او تأکید کرد: گمرک ساری در مرکز استان قرار دارد و تنها در حد ریاست باقی مانده است و بنابراین نمیتواند در برخی جلسات تصمیمگیری مشارکت کند. این رویه باید اصلاح شود.
محمد خاکی رئیس اتاق خرمآباد به ضعف زیرساختهای لجستیکی، ناهماهنگی دستگاههای مستقر در مرز، طولانی بودن فرآیندهای گمرکی، به عنوان مسائل ملی که باید اصلاح شوند، اشاره کرد و در سطح استانی گفت: گمرک استان لرستان شرایط مناسبی ندارد و برای اصلاح زیرساختها و امکانات ساختمانی به تأمین اعتبار نیاز دارد. او تسریع در تصمیمگیری درباره ایجاد منطقه آزاد بروجرد را خواستار شد.
در ادامه فرجالله معماری، رئیس اتاق سمنان بستهای پیشنهادی مبتنی بر استانداردهای بینالمللی با عنوان برنامه تحول گمرک پیشنهاد داد.
او با تأکید بر اینکه انتظارات بخش خصوصی از گمرک، فراتر از رسیدگی به مسائل جاری و موردی است و زمان عبور از حل مسائل موردی به سمت اصلاحات ساختاری فرا رسیده است، تصریح کرد: نیاز کشور، تحول فرآیندی، شفافیت ساختاری و همترازی کامل گمرک با استانداردهای بینالمللی است. این پیشنهاد، برنامه رسمی اتاق سمنان برای تحول گمرک و کاهش هزینه مبادله در اقتصاد ایران است.
بر اساس اظهارات این فعال اقتصادی در این پیشنهاد، شش محور اصلی برای تحول بنیادین گمرک ایران ارائه شده است؛ استقرار حکمرانی گمرکی دادهمحور و تدوین برنامه ملی تحول گمرک ۱۴۰۵–۱۴۱۰ با شاخصهای دقیق عملکرد، گمرک دیجیتال و هوشمند با حذف اسناد کاغذی، کاهش تماس حضوری و استفاده از هوش مصنوعی در مدیریت ریسک، تعیین استاندارد ملی زمان ترخیص بر پایه مطالعات TRS و الزام به انتشار دورهای نتایج، استقرار نظام فعالان مجاز اقتصادی (AEO) و ایجاد مسیر سبز برای فعالان کمریسک بر مبنای سوابق مالیاتی، ارزی و گمرکی، تقویت دیپلماسی گمرکی از طریق گمرکگذاری مشترک، تبادل داده با کشورهای منطقه، و ایجاد کریدورهای سبز تجاری و در نهایت گمرک پشتیبان تولید شامل ترخیص سریع ماشینآلات و تجهیزات خطوط تولید، تسهیل صادرات SME ها و حمایت از صادرات خدمات فنی–مهندسی.
معماری اعلام کرد: برای عبور گمرک ایران از ساختار سنتی به ساختار تحولمحور، تشکیل کارگروه مشترک تحول گمرک ضروری است. بر این اساس، پیشنهاد میشود کارگروهی با مشارکت گمرک ایران، وزارت اقتصاد، اتاق ایران و اتاقهای استانی تشکیل شده و فرآیند تدوین نقشه راه سهساله تحول گمرک آغاز شود.
علیاکبر عبدالملکی رئیس اتاق سنندج نیز به موقعیت مرزی کردستان و ظرفیتهای تجاری منطقه اشاره و تأکید کرد: ضرورت دارد بازارچههای مرزی و تسهیل تجارت کولهبری مورد توجه قرار گیرد. افزایش امکانات و نیروهای کار در بازارچههای مرزی، تسهیل و ثبت وثایق گمرکی بدون سقف برای فعالان اقتصادی، ارزشگذاری کالا و هماهنگی بین سازمانهای مجوزدهنده در این رابطه و یکپارچهسازی سازمانها نیز مورد درخواست است.
او ادامه داد: کارگروه مشترکی شکل بگیرد تا در چارچوب آن ضمن شناسایی مشکلات، راهحلهای عملیاتی ارائه شود.
محمد موسوینسب رئیس اتاق ایلام نیز در نشست با رئیس گمرک از عدم راهاندازی بازارچههای مرزی در این منطقه علیرغم وعدههایی که داده شده است، انتقاد کرد. او وضعیت مرز مهران را نیز به دلیل برخی ناهماهنگیهای مرزی، قابل بررسی و رسیدگی دانست.
مهدی طبیبزاده رئیس اتاق کرمان درباره لزوم خروجیمحور بودن جلسات صحبت کرد و گفت: متولیان امر از همه چالشها باخبر هستند و نیازی نیست در نشستها، موضوعات تکراری مدام مطرح شود. همایشها و سمینارهایی به همت بخش خصوصی تشکیل میشوند؛ اما وزرا، معاونان و مدیران دولتی به هر دلیل حضور پیدا نمیکنند، دیر میآیند و زود میروند.
او ادامه داد: برای رسیدن به نتیجه باید یک مورد را تعیین کنیم و تا اجرایی شدن مطالبات، پیگیر آن باشیم. در گمرکات مرزی هماهنگی نداریم و به دلیل این پراکندگی شاهد توقف کامیونها هستیم. سامانهها مرتب قطع میشوند و ابلاغیهها بسیار دیر اجرایی میشوند. این معضلات باید پس از آسیبشناسی برطرف شوند.
خورشید گزدرازی رئیس اتاق بوشهر نیز با نگاهی به محدودیتهای بندری در بوشهر گفت: با وجود همه این محدودیتها در جذب سرمایهگذاریها موفق عمل کردیم و این گمرک را رقابتی کرده و گمرک بندر دیر را نیز فعال کردیم.
او تصریح کرد: طبق مصوبات هیات وزیران قرار بوده انتقال کالا خارج از رویههای ترانزیتی از طریق گمرک بوشهر دنبال شود که تاکنون اجرایی نشده است. این فعال اقتصادی با نگاهی به ابلاغ و اجرایی بخشنامهها و آییننامههای متعدد بدون اطلاع فعالان اقتصادی، گفت: اگر بررسی کردید و تناقضها بین این بخشنامهها با قانون بالادستی مشخص شد، آنها را اجرایی نکنید.
شهلا عموری رئیس اتاق اهواز نیز تأکید کرد: مرزبندی مدیریتها و دخالت دستگاهها در مرزها موجب شده صادرات کند شود و احساس ناامنی برای صادرکننده شکل بگیرد. اگر قانون مدیریت مرز را به گمرک سپرده است، باید شاهد اجرای آن باشیم.
این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران تأکید کرد: اولویتبندی کنیم و بر اساس آن یک به یک مشکلات را برطرف کنیم. از سوی دیگر صادرکنندگان خوش حساب مشخص و برای ترخیص کالای آنها تسهیلاتی قائل شویم.
عموری پیشنهاد داد: به گمرکات این اختیار داده شود تا با دریافت ضمانتهایی امکان اجرای فعالیتهای گمرکی را داشته باشند. زمان تردد کامیونها در مرزهای خوزستان به دلیل گرمای شدید و امکان فساد کالاها، افزایش یابد.
مصطفی موسوی رئیس اتاق خرمشهر یکی از معضلات را تعدد سامانهها دانست که کار را سخت کرده است. علاوه بر این ضعف زیرساختهای سامانهای مورد توجه این فعال اقتصادی قرار گرفت. او همچنین از اینکه فعالان اقتصادی به سامانه گمرک دسترسی ندارند، انتقاد کرد.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران از عدم پذیرش کدهای HSE ایران در بازار عراق سخن گفت که باید طی رایزنیهای گمرکی بین دو کشور حل شود.
موسوی تصریح کرد: طبق تکنولوژی روز باید مرزها را مجهز کرده و فعالیتهای مرزی و گمرکی را به یک کارمند محدود نکنیم.
سیامک علیشاپور رئیس اتاق آبادان آمارهای گمرکی آبادان را صفر اعلام کرد که ناشی از مدیریتهای نادرست است. او ادامه داد: از طرفی وضعیت کالاهای ملوانی نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. با تغییرات جدید، ملوانان هیچ درآمد و سودی از تجارت ملوانی کسب نمیکنند. این رویه باید اصلاح شود.
محمدرضا صفا رئیس اتاق بندرعباس به حادثه انفجار در بندر شهید رجایی و اختصاص بودجه مناسب برای ساخت ساختمانهای ویران شده اشاره کرد و گفت: باید سایر منابع نیز در اسرع وقت تأمین و تخصیص یابد تا اقدامات گمرکی دنبال شود. کمبود نیروی کار در گمرکات استان مشکلساز شده است و امیدواریم زودتر این کمبود برطرف شود.
شهرام زارع رئیس اتاق شهرکرد ارزشگذاری کالاهای صادراتی با توجه به نوسانات جهانی و به روزرسانی آنها را خواستار شد و گفت: پیگیری بابت سرعت گرفتن تبدیل گمرک شهرکرد به سطح مدیرکلی باید در دستورکار بگیرد. از طرفی شاید لازم باشد تا کارگروههای مشترکی با بخش خصوصی برای پالایش بخشنامهها ایجاد شود. ایجاد مسیر سبز برای فعالان اقتصادی خوشنام نیز میتواند کارساز باشد.
این فعال اقتصادی هوشمندسازی گمرکات و ایجاد میز خدمت دائمی را نیز پیشنهاد داد.
سامان نظری رئیس اتاق رشت مجوز درخواست ایجاد گمرک اختصاصی برای صادرات زیتون، مرکبات، چای و … را داشت گفت: استقرار یک دستگاه ایکسری در گمرک این استان قرار بوده انجام شود که خواستار تسریع در روند آن هستیم.
پرهام رضایی رئیس اتاق کرج از کمبود امکانات و نیروی کار گمرک استان البرز صحبت کرد و گفت: صادرکنندگان محصولات کشاورزی به ویژه سیب و کیوی و واردکنندگان موز به دلیل خرابی دستگاه گمرک دچار چالش شدند. این پرونده به دو سال قبل مربوط است و به دستگاههای نظارتی و تعزیراتی رفته تا آنجا که حساب بانکی این افراد بسته شده است.
عبدالله قبادی رئیس اتاق یاسوج با بیان اینکه صادرات پتروشیمی گچساران از طریق لوله از گمرک بندر امام انجام میشود، درخواست کرد: صادرات این پتروشیمی در گمرک استان انجام شود.
عبدالله مهاجر دارابی عضو هیات رئیسه اتاق ایران به وضعیت گمرکات استانهایی با توان تولیدی اشاره کرد و گفت: اگر گمرکی به ظرفیتسازی نیاز دارد، موضوع را در دستورکار قرار دهید، اتاق ایران هم آمادگی کمک دارد. از طرفی استان مبدأ ارسال کالا نیز باید مورد توجه قرار بگیرد چون آنها هم از مسئولان استانی خود انتظار دارند و آمار باید دقیق باشد.
قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز استفاده از ظرفیت قانون امور گمرکی را قفل کرده است
فرود عسگری رئیس گمرک ایران در واکنش به آنچه در این نشست مطرح شد، گفت: در قانون امور گمرکی و قانون رفع موانع تولید، ظرفیتهای خوبی در حوزه گمرک داریم؛ اما با اجرای قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، امکان استفاده از این ظرفیتها وجود ندارد و به گونهای کارها قفل شده است.
معاون وزیر اقتصاد امکان استفاده از ظرفیتهای قانون امور گمرکی را منوط به اصلاح برخی مواد قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز دانست و تصریح کرد: لایحه اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در دست تدوین و تصویب قرار دارد و با همکاری اتاق ایران باید مواد مؤثر و اصلی این قانون اصلاح شود.
او نگاههای جرمانگاری فرآیند تجارت ناشی از قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز را مورد انتقاد داد و گفت: اطلاعات کافی برای تسهیل تجارت در اختیار دستگاههای اجرایی و نظارتی قرار دارد و لازم نیست با سخت کردن مسیر تجارت، شاهد افزایش خواب کالاها در گمرکات باشیم..
عسگری اعلام کرد: مدیریت واحد مرزی در ارتباط با صادرات و واردات به عهده گمرک گذاشته شده و آییننامه آن ابلاغ شده است. البته تا اجرای کامل آن به زمان نیاز است تا نظام واحد مدیریتی حاکم شود. در این راستا کاهش زمان ترخیص، پاسخدهی دستگاههای مجوزدهنده و نمونهبرداریها را دنبال میکنیم.
رئیسکل گمرک خاطرنشان کرد: کلیه بخشنامههایی که روی فعالیتهای گمرکی اثرگذار هستند، چنانچه در سامانه اطلاعرسانی دولت بارگذاری و رویه قانونی لازمالاجراشدن آنها رعایت نشده باشد، از طرف گمرک اجرا نخواهد شد.
عسگری ادامه داد: در حوزه گمرک و منطقه آزاد، تصمیم گرفتیم سامانهها را هماهنگ و یکسان کنیم. البته طبق قانون مکلف هستیم از سامانه جامع تجارت استفاده کنیم؛ ولی این سامانه باید چابک شده و پشتیبانی داشته باشد. اگر نواقص آن برطرف شود، گمرک را به این سامانه منتقل میکنیم.
او درباره ساماندهی وضعیت واردات کالاهای ملوانی نیز گفت: بخش زیادی از کالاهای ممنوعه به سمت واردات به شیوه ملوانی و تهلنجی رفته است. در این رابطه با دو نوع مطالبه مواجه هستیم که ضد هم هستند. بنابراین تصمیمگیری در این رابطه پیچیده و بسیار ظریف است.
معاون وزیر اقتصاد ادامه داد: شرکتهایی که میتوانند در مسیر سبز گمرک قرار بگیرند از تسهیلات خوبی برخوردار میشوند. باید اطلاعرسانی صورت بگیرد. ۸۴۷ شرکت تا کنون از این تسهیلات بهره بردند. از طرفی همه واحدهای تولیدی میتوانند از قانون تعیین ماهیت، استاندارد اجباری و ترخیص نسیه به عنوان ظرفیتهای موجود استفاده کنند.
عسگری خاطرنشان کرد: کالاهایی که جنبه صادراتی ندارند و برای نمونه از کشور خارج شدند، بدون ثبت سفارش، ترخیص میشوند و ارزش آنها در روند ترخیص اهمیتی ندارد.
در نهایت مقرر شد با هدف بررسی جزئیتر موضوعات، نشست دیگری با حضور رئیسکل گمرک و روسای اتاقهای سراسر کشور برگزار شود. از طرفی اعلام شد اتاق ایران آمادگی دارد در راستای توانمندی گمرکاتی که به تجهیزات خاصی مانند ایکسری نیاز دارند، کمک و در این حوزه سرمایهگذاری کند.