در بیست و نهمین نشست هیات نمایندگان چه گذشت؟

بیست و نهمین نشست هیات نمایندگان اتاق ایران با حضور هیات رئیسه و اعضای این اتاق برگزار شد. بررسی دلایل آلودگی هوا و چالش‌های بودجه 1405 در دستور کار بود. در این نشست و پیش از ورود به دستور جلسه، یاد سیدعلی دیانت، رئیس فقید اتاق کاشان گرامی داشته شد.

نزدیک به 50 درصد معادن غیرفعال هستند

در ادامه نوبت به سخنان ناطقان پیش از دستور، رسید. غلامرضا نازپرور، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران، با ارائه طرح مطالعاتی پایش معادن غیرفعال خراسان رضوی، گفت: 50 درصد معادن غیرفعال است و در این مطالعه 14 عامل تأثیرگذار بر فعالیت معادن را شناسایی کردیم.

او افزود: شرایط بازار، نبود واحد فراوری، سطح پایین فنی، ضعف در تشکیل کنسرسیوم، معارضان محلی، حقوق دولتی عوارض تغییر کاربری، خلأ قوانین، شفاف نبودن سوابق استخراج و اکتشاف برخی از این عوامل هستند.

نازپرور، ادامه داد: بیشتر معادن ما کوچک‌مقیاس هستند و در حوزه مصالح ساختمانی با بیشترین رکود مواجه هستیم.

او تأکید کرد: نتایج این پایش نشان می‌دهد 46 درصد کمبود ماشین‌آلات معدنی، 25 درصد معارضان محلی و 18 درصد فرآیندهای قانونی در غیرفعال بودن معادن استان نقش‌آفرینی کرده‌اند.

بازار صنایع پلیمر 2 درصد کوچک‌تر شده است

برمک قنبرپور، عضو هیات مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر و عضو هیات نمایندگان اتاق ایران، هم با ارائه گزارشی با عنوان التهاب بی‌سابقه در بازار پلیمرها، گفت: رشد قیمت پلیمرها در بازار رسمی تا رقابت 180 درصدی به ثبت رسیده است. رشد قیمت پلیمرها بیشتر از سایر کالاها بوده است. و این زنگ خطری برای یک میلیون نفره زنجیره ارزش را به همراه دارد.

او با بیان اینکه افزایش محسوس رقابت در بورس کالا به رقم 36 هزار میلیارد تومان رسیده است، ادامه داد: در سه هفته گذشته شاهد رقابت 3 هزار میلیارد تومانی برای خرید پلیمر هستیم. در بازارهای منطقه در این حوزه قدرت رقابت‌پذیری خود را به دلیل قیمت‌های بالا و تصاعدی از دست داده‌ایم.

قنبرپور، اظهار کرد: مهم‌ترین زنجیره ارزش صنعت کشور دچار رکود بی‌سابقه در دو سال گذشته شده و بازار صنایع پلیمر دو درصد کوچک‌تر شده است. 

ضرورت تکمیل خط ریلی گرگان-بجنورد

هامان هاشمی عضو هیات نمایندگان اتاق گرگان و نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران در این نشست ضمن ارائه گزارشی از وضعیت نامناسب جاده‌های مواصلاتی مرز اینچه‌برون تصریح کرد: از این مرز زمینی علاوه بر جنگ ۱۲ روزه در عر شرایطی با واردات انواع مواد اولیه، تولید را زنده نگه می‌داریم با این وجود وضعیت جاده‌ای خوبی ندارد.

او با بیان این مطلب که ترکمنستان حاضر است از طریق تهاتر گازی با ایران همکاری کند و ضرورت دارد از این فرصت بهترین بهره را ببریم، تاکید کرد: ترکمنستان با مرز زمینی و برنامه‌های توسعه‌ای ظرفیت صادراتی خولی برای ایران است، با این وجود تنها ۳ درصد از واردات این کشور را ایران به خود اختصاص می‌دهد و سهم ایران از بازار ترکمنستان بسیار محدود است، هرچند فعالان اقتصادی این کشور علاقه‌مند هستند روابط خود را با همتایان ایرانی خود افرایش دهند.

این فعال اقتصادی تصریح کرد: برای تجارت به جاده و سیستم حمل‌ونقل پویا و مناسب نیاز داریم. متاسفانه امروز جاده و مرز زمینی اینچه‌برون مناسب نیست و باید از طریق کمیسیون مشترک که مسئولیت آن به عهده وزیر راه‌وشهرسازی است، اصلاح شرایط را مطالبه و پیگری کنیم.

هاشمی در ادامه تکمیل راه‌آهن گرگان-بجنورد را با هدف دسترسی آسان‌ و ارزان به بازار چین خواستار شد و افزود: سال‌ها پیش راه‌آهن قزاقستان، ترکمنستان و ایران تعریف شد تا دسترسی به بازار چین، هند و حتی ترکیه، تسهیل و ارزان شود. با این وجود خط ریلی از مازندران به خراسان شمالی وصل نشده و اگر این مسیر تکمیل شود شاهراه اعجاب‌انگیزی شکل می‌گیرد و  بازار CIS را از یک سو به ترکیه و چابهار و از طرفی به آب‌های آزاد وصل می‌کند. ۱۰ سال از مصوبه راه‌آهن گرگان به بجنورد می‌گذرد ولی همچنان اتفاقی رخ نداده است، در این رابطه طرف ترکمنستان علاقه‌مند به همکاری مشترک است.

این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران همکاری مشترک بین ترکمنستان و ایران از منظر فرهنگی، گردشگری، رشته ورزشی اسب‌دوانی، محیط زیست و مقابله مشترک با حمله هر ساله ملخ‌ها به زمین‌های کشاورزی را مورد توجه قرار داد که برای اجرا به سیاست‌گذاری مشترک نیاز دارد.

او در نهایت تکمیل مسیر ریلی گرگان به بجنورد و ایجاد یک کریدور طلایی در کشور و تلاش کمیسیون حمل‌‌ونقل اتاق ایران در این حوزه را خواستار شد.

صنعت طیور با کمبود نهاده مواجه است

اسحاق بندانی عضو هیات نمایندگان اتاق بندرعباس و رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران به عنوان چهارمین سخنران پیش از دستور این نشست به موضوع واردات گندم دامی با مصوبه دولت در مهرماه اشاره کرد و گفت: ۵۰۰ هزارتن میزان گندمی بود که بر اساس همین مصوبه وارد شد و روی تولید و سفره مردم اثر داشت. او ادامه داد: اتاق ایران بنا به تکلیف باید به موقع واکنش نشان می‌داد و در کنار آن ضرورت دارد نمایندکان تخصصی در جلسات تنظیم بازار از طرف اتاق ایران حضور پیدا کنند تا به موقع از تصمیم‌گیری‌های نادرست جلوگیری کنیم.

او تاکید کرد: متاسفانه در حال حاضر صنعت طیور با کمبود نهاده مواجه و قیمت این نهاده‌ها بسیار بالا رفته است و تورم روی کالاهای اساسی را شاهد هستیم.

این فعال اقتصادی شفافیت و ایستادن در کنار منافع عمومی را اقدامی ضروری دانست و حضور نمایندگان تخصصی بخش خصوصی در جلسات تنظیم بازار و همه شوراها و مجامع را مورد تاکید قرار داد.

پیمان‌سپاری ارزی به یک مالیات پنهان بر صادرات رسمی تبدیل شده است 

صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق ایران هم در این جلسه، گفت: سیاستگذاران اگر به دنبال نسخه و راهکاری برای خروج از شرایط سخت اقتصادی هستند، لازم است در سازوکارهایی که منجر به انسداد در تجارت شده است، تجدیدنظر اساسی صورت دهند.

رییس اتاق ایران با بیان اینکه پیمان‌سپاری ارزی در عمل به یکی از چالش‌برانگیزترین سیاست‌ها برای صادرکنندگان تبدیل شده است، بیان داشت: این موضوع به کاهش انگیزه صادرات رسمی، افزایش ریسک و نااطمینانی، فشار بر بنگاه‌های کوچک صادرات‌محور، گسترش استفاده از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای و انتقال بخشی از تجارت به مسیرهای غیررسمی یا کاهش اظهار واقعی منجر شده است.

حسن‌زاده افزود: در بخش خصوصی معتقدیم که بازگشت ارز یک ضرورت ملی است. اما باید صادقانه بگوییم در شرایط فعلی اقتصاد ایران، پیمان‌سپاری ارزی عملاً به یک مالیات پنهان بر صادرات رسمی تبدیل شده است. این نه به نفع دولت است، نه به نفع تولید، و نه به نفع شفافیت اقتصادی.

او خاطرنشان کرد: پیمان‌سپاری ارزی در وضعیت فعلی به‌جای بازگشت ارز، به کاهش عمق صادرات مولد منجر شده است. بنابراین در شرایطی که رویکرد مثبت کشورهای مختلف برای استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی ایران را مشاهده می‌کنیم، انتظار داریم که دولت هم با تجدیدنظر اساسی در سیاست‌ها و سازوکارها، به تسهیل تجارت برای فعالان اقتصادی بپردازد.

صمد حسن‌زاده در زمینه اعلام فرصت‌ها و دستاوردهای اعزام هیات تجاری ایران به قزاقستان، به امضای 9 سند همکاری بین بخش‌های خصوصی ایران و قزاقستان اشاره کرد و گفت: این سندها در حوزه معدن و همچنین همکاری‌های تجاری و اقتصادی بین فعالان اقتصادی دو کشور بود. سند همکاری حمل‌ونقل ترانزیتی بار قزاقستان به سمت جنوب شرق آسیا و آفریقا از مسیر کریدور ایران نیز امضا شد.

او همچنین در زمینه فرصت مناسب برای تجارت گندم با قزاقستان، گفت: قزاقستان بالغ بر 20 میلیون تن در سال برداشت گندم دارد که حدود 13 میلون تن آن مازاد است. مسئولان ارشد قزاقستان علاقمند هستند گندم مازاد بر نیاز خود را به ایران و یا از طریق ایران به دیگر کشورها صادر کنند. در ایران ظرفیت‌های بسیار بزرگی در زمینه کارخانه‌های آردسازی وجود دارد. در صورتی که چند واحد آردسازی همت کنند و گندم مازاد قزاقستان را خریداری و پس از تهیه آرد به کشورهای دیگر صادر کنند، ارزش‌افزوده بسیار بالایی ایجاد خواهد شد.

رییس اتاق ایران در تشریح چند پیشنهاد عملیاتی از سوی اتاق ایران که در دیدارها با وزیر تجارت، رییس گمرک و دیگر مقامات ارشد دولتی و بخش خصوصی قزاقستان، ارائه شده است، به تشکیل کارگروه عملیاتی مشترک ایران و قزاقستان برای تعریف فوری اقلام اولویت‌دار تجاری با هدف استفاده از قرارداد تجارت آزاد با اوراسیا، راه‌اندازی کریدور سبز ترانزیتی قزاقستان-ایران با تخفیف‌های گمرکی، ایجاد پایانه لجستیکی مشترک ایران و قزاقستان در بنادر جنوبی ایران، ایجاد شهرک صنعتی مشترک در مناطق آزاد برای صادرات به اوراسیا و ایجاد کنسرسیوم مشترک فراوری مواد معدنی قزاقستان در ایران برای صادرات با ارزش‌افزوده به کشورهای ثالث اشاره کرد.

حسن‌زاده در بخش دیگر سخنانش به بحث و بررسی در خصوص بخشنامه‌های صادره پیرامون سقف‌های اعتباری کارت‌های بازرگانی در نشست 22 آذر ماه شورای روسای اتاق‌های سراسر کشور اشاره کرد و گفت: طبق بخشنامه سازمان توسعه تجارت، از تاریخ 9 آذر ماه 1404، کلیه کارت‌های بازرگانی فاقد رتبه‌بندی غیرفعال شدند و باید از طریق ضمانت‌نامه بانکی نسبت به اخذ یا افزایش سقف اعتباری صادراتی و وارداتی اقدام نمایند.

او افزود: این بخشنامه، سردرگمی بزرگی برای فعالان اقتصادی بخصوص در استان‌های مرزی در زمینه فرآیند اعتبارسنجی و اخذ ضمانت‌نامه‌های بانکی ایجاد کرده است. روسای اتاق‌های سراسر کشور در نشست روز گذشته شورای روسای اتاق‌ها به بحث و بررسی درباره «بخشنامه‌های صادره پیرامون سقف‌های اعتباری کارت‌های بازرگانی» پرداختند و جمع‌بندی دیدگاه‌ها ناظر بر این بود که فرآیند اعتبارسنجی از همان آغاز فرآیند به اتاق بازرگانی واگذار شود.

رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران تصریح کرد: اگر اتاق‌های سراسر کشور بتوانند فرآیند اعتبارسنجی را مدیریت کنند، توفیق قابل توجهی خواهد بود. حدود سه ماه قبل از سوی سازمان توسعه تجارت به اتاق ایران پیشنهاد شد و این پیشنهاد در شورای روسای اتاق‌های سراسر کشور مطرح گشت ولی با توجه به نبود سامانه‌های مربوط به این موضوع، اتاق‌ها اعلام آمادگی نکردند. امروز لازم است هیئت نمایندگان تصمیم بگیرند که آیا اتاق‌ها می‌توانند ضمانت‌های لازم را برای بنگاه‌های اقتصادی در نظر بگیرند.

صمد حسن زاده در آغاز سخنان خود با اشاره به تغییر دبیرکل اتاق ایران، گفت: دکتر ساسان شاه ویسی یک شخصیت علمی و فرهیخته دانشگاهی است که چند سال در اتاق ایران خدمات ارزشمندی برای ارتقای جایگاه اتاق بازرگانی انجام دادند و در بیشتر برنامه ها از شخصیت ایشان و از نگاهها و تجربیات ایشان هم درس اخلاق و هم درس ادب و هم درس مدیریت آموختیم.

او افزود: اینکه دکتر شاه ویسی امروز از مسئولیت دبیرکلی تودیع می شود، به این معنا نیست که از حضور ایشان در اتاق ایران بهره نخواهیم برد. آقای شاه ویسی از سرمایه های ملی اتاق هستند و از وجود ایشان و تجربیات شان در مسئولیت های دیگری که نیاز داریم بهره خواهیم برد.

رییس اتاق ایران از دکتر روغنی گلپایگانی دبیرکل جدید اتاق ایران نیز بخاطر پذیرش این مسئولیت قدردانی کرد و به محورهای 10 گانه‌ای به عنوان اهم انتظارات از دبیرکل جدید اتاق ایران اشاره نمود:

1) اهتمام بر صیانت از استقلال اتاق ایران با اعمال رویکردی ملی
2) تدبیر برای افزایش اثرگذاری اتاق ایران در مجامع و شوراهای حاکمیتی
3) پیگیری منافع بخش خصوصی در تعامل مثبت و سازنده با دولت، مجلس و قوه قضاییه
4) بکارگیری نظام‌های نوین مدیریتی و اتخاذ رویکرد نوآور و پیشنهاددهنده به هیئت رییسه در راستای برنامه‌های استراتژیک هیئت نمایندگان و هیئت رییسه اتاق ایران
5) تبدیل مصوبات هیئت نمایندگان و هیات رییسه اتاق به برنامه‌های اجرایی
6) توسعه خدمت‌محور اتاق بازرگانی ایران متناسب با نیازهای واقعی بنگاه‌ها
7) استقرار نظام شایسته‌سالاری، ارزیابی عملکرد و انگیزش نیروی انسانی و تقویت زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری ارکان اتاق ایران
8) گزارش‌دهی شفاف، منظم و قابل ارزیابی به هیئت رییسه و هیات نمایندگان
9) ایجاد بانک جامع داده‌های اقتصادی و تجاری بخش خصوصی
10) فعال‌سازی ظرفیت اتاق ایران در دیپلماسی اقتصادی غیردولتی و توسعه روابط موثر اتاق ایران با اتاق‌های بازرگانی جهان و نهادهای بین‌المللی 

تودیع و معارفه دبیر کل اتاق ایران

در ادامه این نشست، مراسم تودیع و معارفه ساسان شاه ویسی، دبیر کل سابق و ابوالفضل روغنی دبیر کل جدید اتاق ایران، برگزار شد.

روغنی، با قدردانی از اعتماد هیات رئیسه و رئیس اتاق ایران، گفت: باید تلاش کنیم با هماهنگی و انسجام در مسیر اصلاح ساختار اتاق گام برداریم. چابک سازی و صیانت از اتاق در اولویت است و طبقه‌بندی مشاغل و نظم دهی در بودجه اتاق را نیز دنبال خواهم کرد.

بدون مدیریت تنش آبی نمی‌توان مشکل آلودگی هوا را حل کرد

در ادامه، توحید صدرنژاد، رئیس کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست و آب اتاق ایران، با ارائه گزارش بررسی دلایل آلودگی هوای تهران، گفت: بر اساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوا، کربن مونوکسید در 20 سال گذشته همواره کاهشی بوده، NO2 تا جایی کاهشی بوده و اکنون در حد استاندارد است. SO2 تا سال 97 کاهشی بوده و از سال 97 به بعد در حد متوسط است. بنابراین مسئله ما در حال حاضر آلودگی ناشی از مازوت نیست. در مجموع در متوسط سالانه سال به سال وضعیت آلودگی هوا بدتر نشده است.

او در پاسخ به این سؤال که چرا آلودگی هوا در دو دهه گذشته کاهش داشته است؟ اظهار کرد: به دلیل اجرای معاینه فنی، توسعه مترو، حذف سرب از بنزین و ... این روند کاهشی شده است. البته معیار تعطیلی مدارس از 250 به 90 رسیده است. به همین دلیل تعداد روزهای تعطیل افزایش یافته است.

صدرنژاد ادامه داد: در 10 سال گذشته از مجموعه هزار و 280 روز، هزار و 51 روز هوای تهران آلوده بوده که دلیل آن ذرات کوچک‌تر از 2.5 میکرون بوده است.

او گفت: ایران روی کمربند غبار جهانی قرار دارد. بخش زیادی از PM2.5 تهران، سیلیس است که آسیب‌زننده است. بنابراین وقتی مشکل تنش آبی داریم به دنبال آن مشکل PM2.5 هم خواهیم داشت.

صدرنژاد با بیان اینکه نمی‌توان شهر را جابجا کرد، افزود: تنش آبی و بالا رفتن قیمت ملک، زمین‌های کشاورزی را به مسکونی تبدیل کرده است. 82 میلیارد از 100 میلیارد مترمکعب آب تحدید پذیر خود را به کشاورزی معیشتی می‌دهیم. بنابراین یک اقدام اصلی برای کاهش آلودگی هوای تهران این است که کشت اقتصادی جایگزین کشت معیشتی شود تا بتوانیم مشکل اقتصاد آب را حل کنیم.

او با بیان اینکه تردد خودروها موجب انتشار ذرات غیر اگزوزی سایشی می‌شوند، اظهار کرد: بنابراین اگر تمام خودروها را هم برقی کنیم باز هم تردد آن‌ها آلودگی هوا را دامن خواهد زد. اما اگر کشور بخشی از تعطیلات تابستانی را به تعطیلات زمستانی بیاورد تا حدودی می‌تواند به کاهش آلودگی و هم‌زمان به رونق گردشگری کمک کند.

صدرنژاد با تأکید بر اینکه چاره‌ای جز بهینه‌سازی مصرف انرژی وجود ندارد، ادامه داد: بدون مدیریت تنش آبی نمی‌توانیم مشکل آلودگی هوا را حل کنیم. به عنوان راهکار کوتاه‌مدت، راه‌اندازی تعطیلات زمستانی می‌تواند به کاهش آلودگی هوا کمک کند. همچنین این مطالعه نشان می‌دهد که افزایش قیمت یا طرح‌هایی می‌تواند در کاهش آلودگی هوا موفق عمل کنند که عایدی آن صرف توسعه زیرساخت انرژی کشور شود و نه تأمین هزینه‌های جاری دولت. 

افزایش درآمد مالیاتی از ۱۷۰۰ تا ۲۵۰۰ همت بر اساس بودجه ۱۴۰۵ قابل پبش‌بینی است

گزارش چالش‌های بودجه ۱۴۰۵ در بیست‌ونهمین نشست هیات نمایندگان اتاق ایران توسط عیسی منصوری رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران ارائه شد.

بر اساس اظهارات او برای سال ۱۴۰۵ قاعده بودجه‌ریزی تاحدی تغییر کرده و بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد مورد توجه قرار گرفته است و سعی شده هزینه‌های نامتعارف کنار گذاشته شود.

او نظام بودجه‌ریزی ایران را سنتی با تمرکز بر تخصیص و به دنبال آن نظارت بر اجرا، دانست و تاکید کرد: در این نظام چندان اثرات و نتایج ناشی از اجرای بودجه مورد تاکید نیست.

منصوری ادامه داد: در بودجه ۱۴۰۵ تامین معیشت، تقویت بنیه دفاعی، تامین انرژی موردنیاز واحدهای اقتصادی و حمایت از دانش‌بنیان‌ها محور قرار گرفته است و ارزیابی‌ها نشان می‌دهد افزایش قیمت حامل‌های انرژی را در سال آینده خواهیم داشت و اصلاح نرخ ارز مبنتی بر محاسبه حقوق ورودی نیز اتفاق می‌افتد. در بخش مالیات هم به نظر می‌رسد افزایش در آمد مالیات از ۱۷۰۰ تا ۲۵۰۰ همت را تجربه کنیم. این وضعیت موجب می‌شود فعالیت‌های غیررسمی توسعه یابد.

رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران خاطرنشان کرد: دولت سعی دارد با افزایش مالیات، قیمت حامل‌های انرژی، نرخ ارز و عوارض گمرکی محدودیت‌های ناشی از تحریم را کاهش دهد و این وضعیت فشار اصلی را به بنگاه‌های اقتصادی منتقل می‌کند.

او در نهایت پیشنهاد داد: متناسب با شرایط لازم است افزایش مالیات تدریجی و فازبندی باشد و به پایه مالیاتی توجه شود، قسط‌بندی در پرداخت مالیات‌دهی نیز مورد توجه قرار گیرد. در حوزه حامل‌های انرژی نیز باید افزایش نرخ را پلکانی کرده و این افزایش را به رشد بهره‌وری پیوند دهیم.

منصوری پیش‌بینی کرد: سال آینده فشار فزاینده اجرای سیاست‌های هم‌زمان را خواهیم داست برای همین لازم است با تعامل نزدیک به توافق برسیم و به گونه‌ای رفتار نکنیم که درآمد را از بخش خصوصی بگیریم و برای معیشت مردم هزینه کنیم؛ این رویکرد اقدامی نادرست است و باید متوقف شود.

در بخش پایانی این نشست، اکبر بهنام‌جو استاندار قم توضیحاتی را درباره سطح اختیاراتی که رئیس‌جمهور به استانداران تفویض کرده است ارائه داد و آن را در حد اداره موضوعات منطقه‌ای و تلاش برای درآمدزایی به دلیل محدود بودن منابع کشور، عنوان کرد و در ادامه از بخش خصوصی خواست برای تحقق اهداف و برنامه‌های پیشنهادی خود، مجدانه پیگیری کنند. بر اساس اظهارات او نمایندگان اتاق ایران چنانچه پیگیر موضوعات باشند به نتیجه خواهند رسید.

در ادامه حسن‌زاده از وضعیت نامناسب اقتصادی کشور و ضرورت در نظر گرفتن این شرایط و محدودیت‌هایی که برای دولت به وجود آمده است، صحبت کرد و گفت: این چالش‌ها وجود دارد و برای حل آن به همراهی و هم‌افزایی بیشتر دولت و بخش خصوصی نیاز داریم. اتاق ایران به عنوان مشاور سه قوه و نماینده بخش خصوصی موظف است پیشنهادها و دغدغه‌های فعالان اقتصادی را جمع‌آوری و بعد از بررسی‌های همه جانبه با همکاری مرکز پژوهش‌ها و کمیسیون‌های تخصصی در اختیار متولیان قرار دهد.