قائم مقام بانک مرکزی گفت: وقتی ترازنامه بانکها را نگاه می کنیم، مشاهده می شود که این ترازنامه ها توام با سلامت نیست، به این معنا که تمام دارایی های ثبت شده در ترازنامه بانکها، به لحاظ اقتصادی دارایی های از نوع فعال، مولد و درآمدزا نیستند؛ بنابراین بخش عمده ای از این دارایی ها، به شکل مطالبات غیرجاری بروز می کند و در رقم کلان آن، ۶۰ درصد مطالبات غیرجاری بانکها مشکوک الوصول است که امیدی به وصول آنها نیست.
اکبر کمیجانی امروز در پنل تخصصی رفتار ترازنامه بانکی در خلق نقدینگی در بیست و هفتمین همایش سالانه سیاست های پولی و ارزی تاکید کرد: که دارایی های بد را باید از ترازنامه ها پاکسازی کرد و منابع جدید در اختیار نظام بانکی قرار داد.
او افزود: علاوه بر این، بخش دیگری از دارایی ها نیز وجود دارد که به شدت و میزان غیرجاری نیست، بلکه از نوع دارایی هایی است که مطالبات بانکها از دولت به شمار می رود.
قائم مقام بانک مرکزی ادامه داد: عنوان می شود که مطالبات دولت، کم ریسک ترین نوع مطالباتی است که در ترازنامه بانکها به ثبت می رسد، ولی به علت محدوده های مالی دولت طی سالهای گذشته که در کنار تکالیف خودنمایی می کند، از دو دهه گذشته این مطالبات دولت به نظام بانکی شکل گرفته و کمتر فرصت پیش آمده که دولت بدهی خود را بپردازد.
کمیجانی تصریح کرد: اگرچه این مطالبات سودی را برای بانکها ایجاد می کند، ولی اصل مطالبات و سود بازپرداخت نمی شود، پس دارایی با ریسک محاسبه می شود.
او ادامه داد: طرح اصلاح نظام بانکی نیز یکی از اهداف اصلی است که در جهت اصلاح نظام کفایت سرمایه و ساماندهی بدهی های دولت طراحی شده تا تصویر طرف دارایی های ترازنامه را بهبود بخشد.
کمیجانی گفت: در طرف بدهی ها، نمی توان سپرده گذار و سپرده های آنها را به سپرده های خوب و بد تقسیم کرد، یعنی همه سپرده گذاران می توانند به بانک مراجعه کرده و تکلیف قطعی بانکها است که به آنها پاسخ دهد، اما اینکه بیاییم سپرده های خوب و بد را طبقه بندی کنیم درست نیست.
قائم مقام بانک مرکزی ادامه داد: موضوع سپرده های خوب و بد را با جدیت در بانک مرکزی بررسی کرده ایم، اما به نتایج قانع کننده ای نرسیده ایم که بخشی از سپرده های بانکی را خوب و بخشی دیگر را بد بدانیم، بلکه سپرده گذار بخشی از سود را مجدد سپرده گذاری می کند، پس حقش است که هر زمان که اراده کند، نظام بانکی به او پاسخگو باشد، پس عدم توانایی بانک در پاسخگویی ناشی از مشکل مدیریت منابع و مصارف است.
کمیجانی در پاسخ به سوال حضار درباره حساب پشتیبان سپرده گذاران بانکی که مشمول سود می شود، تصریح کرد: ما به درستی از تکنولوژی استفاده نمی کنیم. بانک ها برای جذب سپرده و رقابت مخرب بالاترین نرخ را به حساب پشتیبان واریز کرده و هزینه منابع بانک را افزایش می دهند. اگر روال دنیا را دنبال می کردیم اینطور به حساب پشتیبان سود پرداخت نمی کردیم.
این مقام مسوول در بانک مرکزی افزود: آنطور که باید و شاید درآمدزایی از طریق خدمات بانکی و کارمزد جدی گرفته نشد، حتی زمزمه های کوچک بانک برای دریافت کارمزد از خدمات بانکی از درون بانک ها با مانع مواجه می شود. بانک ها غیراصولی رقابت کرده و تخفیف می دهند.
او همچنین این را هم گفت که تعداد شعب بانک ها غیر اصولی بالاست. الان ۲۲ هزار شعبه داریم که شاید به یک سوم آن نیاز داشته باشیم. این مهم به افزایش هزینه ها منجر شده است.
کمیجانی به نرخ سود منفی در کشورهای دیگر اشاره کرد و گفت: در اکثر کشورها برای سپرده های درشت کارمزد دریافت می شود که علت اصلی تورم پایین است تا زمانی که تورم پایین را قبول نکنیم و سود بالا را بخاطر تورم توجیه کنیم این مشکلات پایدار خواهد بود.
او ادامه داد: برخی می گویند اقتصاد ایران عادت کرده به تورم های میانگین ۱۵ درصد درحالی که این اصلا توجیه پذیر نیست. این ادبیات سنتی گذشته در متون بانکی باید اصلاح شود و راهی جز این نداریم.
کمیجانی درباره جریمه ۳۴ درصدی گفت: ۳۴ درصد نرخ جریمه در واقع نرخ تنبیهی است برای بانک هایی که مدیریت منابع و مصارف داشته باشند نه اینکه مدیریت را رها کنند و از پول پرقدرت بانک مرکزی استفاده کنند. اگر مدیریت منابع باشد بانک ها نباید به سراغ اضافه برداشت از بانک مرکزی بروند و مشمول جریمه شوند.