فعالان اقتصادی بخش خصوصی و مسئولان دولتی در همایش روز ملی کارآفرینی و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای که با همکاری کمیسیون جوانان، کارآفرینی و کسب و کارهای نوین و دانش‌بنیان اتاق ایران و دانشگاه فنی و حرفه ای برگزار شد، بر نبود ارتباط لازم میان صنعت و دانشگاه در کشور تأکید و بهبود محیط کسب و کار را راه رونق کارآفرینی عنوان کردند.
معاون فنی و خدمات بازرگانی اتاق ایران در این همایش فاصله میان مباحث تئوریک مطرح در دانشگاه‌ها و نیاز وافر بازار کار به متخصصان و نیروی ماهر را از مشکلات عرصه اشتغال کشور عنوان کرد.
مظفر علیخانی گفت: این عدم همگرایی در دو سوی موضوع اشتغال یعنی دانشگاه‌ها و نیروی کار در همایش‌های مختلف و توسط افراد زیادی بیان‌شده اما این مشکل کماکان باقی است.
وی با اشاره به سابقه فعالیت خود در اتاق ایران گفت: جوانان تحصیل‌کرده‌ای برای کار به ما مراجعه می‌کنند اما برای ورود به بازار کار از مهارت لازم برخوردار نیستند و نمی‌توانند نیاز کارفرما را رفع کنند.
معاون فنی و خدمات بازرگانی اتاق ایران ضمن اشاره به تعیین عنوان سال ۹۶ با موضوع تولید و اشتغال، لازمه تحقق این شعار را سرمایه گذاری در بخش تولید دانست و با نگاه به نرخ بالای بیکاری در کشور که در حدود ۱۴ میلیون نفر برآورد می شود، ادامه داد: از این تعداد بیکار، بیش از ۴ میلیون تحصیلات دانشگاهی دارند. برای ایجاد اشتغال باید در حوزه تولید سرمایه گذاری بیشتری اتفاق بیفتد. در عین حال باید نیروی متخصص و آموزش دیده هم وجود داشته باشد که نیاز بنگاه های تولیدی را پاسخ دهند. اما متاسفانه در حال حاضر نیاز بازار با آنچه در واقعیت وجود دارد، هماهنگ نیست.
وی افزود: کارفرمایان زیادی به ما مراجعه می کنند تا نیروی ماهر، کارآزموده و تکنسین های باتجربه به آنها معرفی کنیم. امروز نیروی انسانی نمی تواند به طور کامل پاسخگوی نیاز واحدهای تولیدی باشد.
به گفته علیخانی برای تربیت نیرو در مقاطع مختلف هزینه‌های زیادی صرف می‌شود؛ از طرف دیگر با ورود نیرو به بنگاه و نداشتن مهارت های لازم، تا مدتی هزینه‌های زیادی هم بر بنگاه تحمیل می‌شود. در نهایت هم آن فرد پس از مدتی آموزش‌های لازم را به دست می‌آورد اما ممکن است بنگاه فعلی و یا حتی کشور را برای شرایط بهتر ترک کند که بازهم هزینه‌های زیادی به بنگاه و کشور تحمیل می‌شود. این روند نیازمند اصلاح و بازنگری جدی است.
معاون فنی و خدمات بازرگانی اتاق ایران در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی گفت: شاه‌بیت همه مباحثی که در عرصه کسب‌وکار کشور مطرح است، نقشه راهی است که مقام معظم رهبری تحت عنوان اقتصاد مقاومتی برای امروز و آینده کشور ترسیم کرده‌اند.
علیخانی افزود: وقتی به ٢٤ بند اقتصاد مقاومتی می‌نگریم، می‌بینیم که حمایت از تولید ایرانی اصلاح الگوی مصرف و اقتصاد مردمی و دانش‌بنیان محور است.
وی گفت: برای تحقق اقتصاد مقاومتی باید سه کلیدواژه مردمی بودن اقتصاد، درون‌زایی و برون‌گرایی اقتصاد و کارآفرینی مورد توجه قرار بگیرند.
وی در ادامه به اصلاح ساختارهای اداری و سازمانی کشور اشاره و در این رابطه تشریح کرد: اصلاح ساختارهای اداری و سازمانی در کنار ایجاد سازمانهای مردم نهاد، دانش بنیان و مراکز علمی و تحقیقاتی از یک طرف و هجمه شناسی، پدافندشناسی در حوزه صنعت و تجارت، آسیب شناسی از مسائلی مانند بروکراسی اداری، قاچاق، فساد اداری، نظام مالیاتی، تعرفه گمرکی، محیط قانونی، قانون کار و نظام بانکی از جمله ویژگی های نمود اقتصاد مقاومتی و مقاوت اقتصادی هستند که می توانیم به آنها اشاره کنیم.
علیخانی همچنین الگوسازی در کشور چه در حوزه سازمانی و چه در حوزه بنگاهی برای تامین نیاز داخل و نیز استفاده در اقتصاد اسلامی و اقتصاد منطقه را از دیگر ویژگی های اقتصاد مقاومتی دانست.
معاون فنی و خدمات بازرگانی اتاق ایران با تأکید بر رویکرد آموزشی اتاق ایران گفت: اتاق ایران به‌عنوان پارلمان بخش خصوصی هم در قانون مصوب سال ۶۹ و هم در قوانین بعد به این نکته توجه داشته و بر همین اساس هم موسسه آموزشی و دانشگاه علمی کاربردی را تأسیس کرده که در آینده فعالیت‌های آن گسترده تر هم خواهد شد. از طرف دیگر رئیس پارلمان بخش خصوصی کشور در سفرهای بین المللی خود بر بحث آموزش تاکید بسیاری دارد تا آنجا که انعقاد قرارداد با دانشگاه های معتبر دنیا با هدف انتقال دانش روز به کشور را در اولویت مذاکرات خود قرار می دهد.
شکل‌گیری سیستم آموزشی بر اساس توسعه منطقه‌ای
معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در این نشست لزوم شکل‌گیری محیط کسب‌وکار مناسب برای توسعه کارآفرینی را مورد توجه قرار داد.
غلامرضا سلیمانی با بیان اینکه 80 درصد اقتصاد در دست دولت است، گفت: در اقتصاد خصولتی کارآفرینی شکل نمی‌گیرد چرا که ایجاد کسب و کار جدید نیاز به محیط و شرایط مناسب دارد.
سلیمانی لزوم تعریف بخش خصوصی واقعی را ضروری دانست و گفت: سیاست‌های کلی اصل 44 با هدف تقویت بخش خصوصی تدوین و اجرا شدند اما با اجرای این سیاست‌ها، فضای رقابتی و محیط پویای کسب‌وکار ایجاد نشد چرا که بخش خصوصی غیر واقذعی شکل گرفت.
معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با تأکید بر لزوم پر رنگ شدن نقش بخش خصوصی در اقتصاد گفت: باید بدانیم که نمی شود برای بخش خصوصی محدودیت تعریف کرد.
سلیمانی در بخش دیگری از سخنانش راجع به نسبت رشته‌های دانشگاهی و بخش صنعت گفت: تا زمانی که سند توسعه منطقه‌ای تدوین نشود و سیستم آموزشی بر اساس این سند شکل نگیرد، مشکلی حل نمی‌‌شود.
به گفته سلیمانی ما باید بدانیم هر منطقه‌ای چه مزیت‌هایی دارد و بر همین اساس هم رشته‌های دانشگاهی ایجاد کنیم.
معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران افزود: ما مطالعاتی انجام داده‌ایم و تاحدی این مزیت‌ها را می‌دانیم و آمادگی داریم با دانشگاه فنی و حرفه‌ای همکاری کرده و کمک کنیم تا برنامه‌ریزی آموزشی را بر اساس مزیت‌های منطقه‌ای شکل بدهیم.
لزوم توجه به آموزش بر پایه مهارت
نایب‌رئیس کمیسیون جوانان، کارآفرینی و کسب‌وکارهای نوین و دانش‌بنیان اتاق ایران نیز لزوم توجه به آموزش بر پایه مهارت را مطرح کرد و گفت: نبود آموزش بر پایه مهارت از مشکلات اصلی سیستم آموزشی کشور است.
افشین کلاهی در مورد تعداد بیکاران کشور گفت: به گزارش بانک مرکزی تعداد خانواده‌های بدون فرد شاغل، 24 درصد از کل خانواده‌های کشور را تشکیل می دهند و آمار رسمی می‌گوید ما تعداد 3.5 میلیون نفر بیکار در کشور داریم و بازار کشور توان پاسخگویی به این حجم از بیکار را ندارد.
به گفته کلاهی باید هرسال 1.5 میلیون شغل ایجاد کنیم اما در چند سال اخیر به طور متوسط برای 550 هزار نفر شغل ایجادشده است و برای پوشش این میزان بیکاری به رشد 7 درصدی سالیانه احتیاج داریم.
وی افزود: با توجه به کمبود منابع و همچنین وضعیت رشد اقتصادی باید همه بخش‌ها برای رفع مشکل بیکاری کمک کنند.
کلاهی با تأکید بر نقش مهم اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران برای رفع مشکل بیکاری گفت: ما در اتاق ایران همیشه تلاش کرده‌ایم فضای کسب‌وکار کشور را بهبود ببخشیم چراکه اعتقادداریم کارآفرینی با بهبود فضای کسب‌وکار رونق می‌گیرد.
نایب‌رئیس کمیسیون جوانان، کارآفرینی و کسب‌وکارهای نوین و دانش‌بنیان اتاق ایران با اشاره به اکوسیستم کارآفرینی گفت: بازار رقابتی، تأمین سرمایه و مدیریت، فرهنگ ارزش تولید ثروت، محیط کسب‌وکار مناسب، آموزش، تمهیدات حقوقی و مالکیت معنوی و تأمین سرمایه و مدیریت از الزامات توسعه و رشد کارآفرینی هستند که باید توسط بخش‌های مختلف جامعه مهیا شوند.
کلاهی آموزش بر پایه مهارت را یکی از الزامات اساسی توسعه کارآفرینی دانست و گفت: در کشور ما نیروی تحصیل‌کرده فراوان از نقاط قوت است اما آموزش‌ها متناسب با نیاز بازار و به‌روز نیستند، باهدف کسب مهارت طراحی نشده‌اند و نوآور و کارآفرین پرورش نمی‌دهند که درنهایت نیروی کار نمی‌تواند نیاز بازار کار را رفع کند.
کلاهی راه‌حل رفع این مشکل را مشارکت نهادهای مرتبط و تشکل‌ها در طراحی و برنامه آموزشی با دانشگاه‌ها عنوان کرد.
وی پیشنهاد کرد: با مشاوره و کمک تشکل‌های اتاق‌های بازرگانی برای حوزه‌هایی که بازار کار نیاز به نیروی ارزان با مهارت‌های مشخص دارد دوره‌های منتهی به مدرک گذاشت. همچنین سرفصل‌های آموزشی را بر مبنای نیاز بازار کار می‌توان تغییر داد.
نایب‌رئیس کمیسیون جوانان، کارآفرینی و کسب‌وکارهای نوین و دانش‌بنیان اتاق ایران در بخشی دیگر از سخنانش با اشاره به قراردادهای اخیر ایران با شرکت‌هایی نظیر توتال و ایرباس گفت: نیروی کار ایرانی هم باید برای این قراردادها آماده باشد. باید ببینیم این آمادگی وجود دارد یا خیر؟
وی افزود: با این پیش‌بینی که ایران در سال 2035 حدود 1000 فروند هواپیما داشته باشد، تعداد زیادی تکنسین برای این هواپیماها نیاز است که باید طبق ضوابط سازمان بین‌الملل ایکائو و نظارت سازمان هواپیمایی کشوری آموزش داده‌شده و به بازار معرفی شوند. اتاق ایران و مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان اتاق آماده هستند با همکاری سازمان و دانشگاه فنی و حرفه‌ای و سازمان هواپیمایی کشوری منطبق بر ضوابط حاکمیتی ملی و بین‌المللی در این برنامه همکاری کنند.
لزوم تعریف رشته‌های دانشگاهی مرتبط با نیاز بخش صنعت
در بخش دیگری از نشست، ناصر شمس سرپرست دانشگاه فنی و حرفه‌ای ضرورت تعریف رشته‌های جدید را موردتوجه قرار داد و گفت: باید با همفکری و همراهی بخش صنعت و فعالان اقتصادی نیازهای این بخش مشخص‌شده و به رشته‌های دانشگاهی افزوده شود.
شمس با تأکید بر اهمیت نزدیکی صنعت و دانشگاه گفت: در کشورهای دیگر این رابطه بسیار نزدیک است به‌عنوان نمونه وقتی یک دانشجو از تز دکترای خود دفاع می‌کند حتی نمایندگانی از صنعت در آن جلسه حضور دارند؛ اما در کشور ما این رابطه وجود ندارد.
سرپرست دانشگاه فنی و حرفه‌ای هدف گذاری این دانشگاه را ایجاد ارتباط قوی میان بخش صنعت و دانشگاه عنوان کرد و گفت: ما در دانشگاه باید به سراغ بخش‌های صنعتی برویم و نیازهای آنها را شناخته و به دنبال اجرایی کردن آنها باشیم.
کارگاه مدل کسب و کار در کارآفرینی
کارگاه اهمیت مدل کسب و کار در کارآفرینی در حاشیه همایش و به همت کمیسیون جوانان، کارآفرینی و کسب و کارهای نوین و دانش‌بنیان اتاق ایران برگزار شد.
محمدجواد ثابت، مدرس دانشگاه و پژوهشگر کارآفرینی در این کارگاه به تشریح اصول و مبانی حرکت صحیح جهت دست یافتن به الگوی بهینه‌ی مدل کسب و کار پرداخت.
ارائه مدل بومی کارآفرینی و تبیین جایگاه آن در توفیق کارآفرینی و همچنین معرفی چند مدل مبنایی در کارآفرینی در بستر فناوری اطلاعات از جمله مدل مبتنی بر تبلیغات، ترافیک و تلفیقی یا فریمیوم از دیگر موارد مطرح شده در این کارگاه بود که با استقبال حاضران در نشست مواجه شد.