تأمین مالی جمعی، روشی است که در آن، جمعی از افراد علاقهمند به یک حوزه، بهمنظور تأمین وجوه موردنیاز برای راهاندازی یک پروژه جدید، حمایت از کسبوکارهای نوپا و حتی مشارکت در فعالیتهای خیریه، اقدام به تجمیع منابع مالی خُرد میکنند. درواقع از آن باید بهعنوان روشی نوین در تجهیز منابع و تخصیص آن در تأمین مالی بخش خصوصی نامبرده شود که میتواند در بسیاری از موارد راهگشای بنگاههای تازه تأسیس و یا بنگاههای که به دنبال راهاندازی طرحهای توسعهای هستند، باشد.
هرچند این روش تأمین سرمایه در کشور ما در آغاز راه قرار دارد و هنوز خلأهای قانونی در این رابطه بهشدت احساس میشود، اما توسعه روزافزون این شیوه، باعث شده دانشگاه MIT در گزارش سال ۲۰۱۲ خود، آن را بهعنوان یکی از 10 فناوری برتر که این پتانسیل را دارا است که دنیا را تحت تأثیر قرار دهد، مورداشاره قرار دهد.
یکی از نقاط قوت و الزاماتی که تأمین مالی جمعی برای صاحبان ایده فراهم میآورد، بحث انجام مطالعات امکانسنجی پیش از اقدام به تأمین مالی است. چراکه درواقع یکی از چالشهای گریبانگیر کسبوکارهای نوپا و پروژهها در تأمین مالی، آن است که مطالعات کافی فنی، اقتصادی و مالی پیش از اجرای پروژه انجام نمیپذیرد و این مشکل زمانی خودنمایی میکند که بسیاری از پروژههای استراتژیک که میتواند در افق زمانی بلندمدت، مزایای فراوانی برای صنعت و اقتصاد کشور به همراه داشته باشد، از تأمین وجوه موردنیاز به دلیل نداشتن گزارش توجیهپذیری و وثایق مکفی جهت ارائه به شبکه بانکی بازمیمانند. از سوی دیگر برخی از بانکهای خصوصی ممکن است در پروژههای پر ریسکی سرمایهگذاری کنند که از بازگشت اصل و سود سرمایه خود مطمئن نیستند و این مسئله میتواند زمینهساز افزایش معوقات و تشدید بحران بانکی شود.
در این میان، تأمین مالی جمعی میتواند راهگشای کسبوکارها و استارتاپهایی که از موازنه ریسک و بازده معقولی برخوردارند باشد، بدینصورت که پروژههایی که قصد جمعآوری وجوه از بسترهای انتفاعی نظیر مشارکت و یا سهامداری را دارند، ابتدا باید گزارش توجیهپذیری سرمایهگذاری خود را بر روی وبسایتهای تأمین مالی جمعی منتشر کنند. این گزارش شامل پارامترهایی مانند دوره سرمایهگذاری، دوره بهرهبرداری، هزینه سرمایهگذاری، مدت بازگشت اصل سرمایه، پیشبینی جریانهای نقدی آتی، نرخ بازده مورد انتظار سهامداران و مشارکتکنندگان در پروژه و غیره است.
درصورتیکه خالص ارزش سرمایهگذاری (NPV) پروژه در سناریوهای مختلف از بدبینانه تا خوشبینانه مثبت باشد و ارزیابی سرمایهگذاران از گزارش منتشرشده تیم مجری پروژه، صحت آن را تأیید کند، کارآفرینان و صاحبان ایده میتوانند بدون واسطه با سرمایهگذاران واقعی وارد مذاکره شوند. بیشترین استراتژی که در این شیوه از تأمین مالی جمعی بکار گرفته میشود، شیوه ثابت یا AON است.
سخن پایانی آنکه موفقیت در توسعه اشتغال و کارآفرینی در کشور، نیازمند الزامات و مقدماتی است که یکی از مهمترین آنها تأمین مالی است و در این مسیر، بهرهبرداری از روشهای نوین و مستند به مرجعیت علمی میتواند موجب بهبود شرایط کارآفرینان شود.