تایید رسمی توافق ایران با بوئینگ آمریکا و وعده وزیر راه‌و‌شهرسازی مبنی بر ورود هواپیماهای جدید پیش از نوروز 96 به ناوگان هوایی کشور مهم‌ترین اخبار اعلام شده در این حوزه است.
یک هفته بعد از رسانه‌ای شدن سفارش خرید 100 فروند هواپیما از بوئینگ آمریکا، شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) به‌طور رسمی توافق با بوئینگ آمریکا را تایید کرد. بر اساس خبری که روز گذشته (اول تیرماه) در سایت رسمی این شرکت منتشر شده، در پی صدور مجوزهای لازم از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت آمریکا، تفاهم‌نامه خرید هواپیما بین هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) و کمپانی بوئینگ در خرداد ماه سال جاری امضا شد.
این شرکت اعلام کرده است که بعد از اعلام رسمی تاریخ اجرای توافق مذاکرات با گروه 1+5 موسوم به برجام، اقدامات گسترده‌ای از طرف کمپانی‌های بزرگ سازنده هواپیما برای حضور فعال در بازار ایران از یکسو و اراده جدی از طرف مدیریت ارشد وزارت راه و شهرسازی در جهت بازسازی ناوگان هوایی کشور از سوی دیگر صورت پذیرفت.
در این بین پس از سفر نمایندگان کمپانی بوئینگ به ایران و چند دور مذاکره، سرانجام در خرداد ماه سال جاری تفاهم‌نامه‌ای بین شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) و کمپانی بوئینگ به امضا رسید. در این تفاهم‌نامه مقرر شده است در صورت اخذ مجوزهای لازم توسط دو طرف، تعدادی هواپیمای بوئینگ عموما از خانواده 737 نسل جدید و مدل‌های 300ER و 900 از سری بوئینگ 777 توسط هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) به‌صورت اجاره به شرط تملیک خریداری شود.نهایی شدن این قرارداد و اجرایی بودن آن منوط به اخذ مجوزهای نهایی از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت آمریکا خواهد بود.
اجاره به شرط تملیک
مطابق توافق ایران با بوئینگ، روش خرید هواپیماهای نو اجاره به شرط تملیک است. در تفاهم صورت گرفته با ایرباس فرانسه نیز همین فرمول مالی مدنظر قرار گرفته است. براساس این مدل مالی 85 درصد مبلغ این هواپیماها توسط فروشنده (منابع مالی شرکت هواپیماساز و اعتبارات صادراتی کشورهای اروپایی) تامین می‌شود و این هواپیماها به‌صورت اجاره در اختیار ایران قرار می‌گیرد.
سپس به تدریج پس از ورود به ایران، از محل درآمد حاصل از این هواپیماها و فروش بلیت، مبالغ اجاره تامین می‌شود. 15 درصد مابقی از پول هواپیما نیز به یکباره به فروشنده پرداخت نمی‌شود بلکه به تدریج که این هواپیماها تحویل ایران می‌شود، این میزان نیز به آنها پرداخت خواهد شد.
ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که بعد از توافق ایران با گروه 1+5 شرکت‌های بزرگ هواپیماسازی به بازار ایران چشم دوخته‌اند و نسبت به از سرگیری فعالیت در چنین بازاری خوشبین هستند. به عقیده کارشناسان اجماع نظر آنها برای ورود به بازار کشور، می‌تواند بهترین انتخاب‌ها را برای ایران که نیازمند 500فروند هواپیمای نو است، به دنبال داشته باشد.
از سوی دیگر، به نظر می‌رسد که امضای تفاهم‌نامه ایران با ایرباس فرانسه در سال گذشته، شرکت بوئینگ را نیز به تکاپو انداخت و در انگیزه این شرکت برای مذاکره با ایران تاثیر داشت، چراکه دو شرکت هواپیماساز ایرباس و بوئینگ در جهان با یکدیگر رقیب هستند و تلاش می‌کنند سهم بیشتری از بازار بین‌المللی را در اختیار خود بگیرند. بر اساس این گزارش، شرکت هواپیماسازی بوئینگ 159هزار و 469 نفر کارمند در سراسر جهان دارد.
درآمد این شرکت در سال 2014 بالغ بر 78/ 90 میلیارد دلار بود. این رقم اما در سال 2015 به 114/ 96 میلیارد دلار رسید و سود 176/5 میلیارد دلاری را عاید این شرکت کرد. این شرکت به‌طور متوسط سالانه 745 فروند هواپیما تولید می‌کند. محصولات شرکت هواپیماسازی بوئینگ طیف نسبتا وسیعی را شامل می‌شود که ایران سفارش خرید مشهورترین و پرطرفدارترین نمونه‌های آن را داده است.
بوئینگ 737
این هواپیمای متوسط با دو موتور جزو باریک پیکرترین نمونه‌های شرکت بوئینگ است و بین 85 تا 215 مسافر گنجایش دارد. نسل‌های نوین‌تر آن شامل 700-737، 800-737 و900 ER-737 است. از این مدل از زمان ساخت و اولین پرواز آن در سال 1967 تا امروز 8هزار و 880 فروند به ایرلاین‌های سراسر جهان تحویل داده شده است و 4 هزار و 417 سفارش نیز هنوز در دست ساخت است.
بوئینگ 777
این هواپیما بزرگ‌ترین هواپیمای دو موتوره جهان است که گنجایش 314 تا 451 مسافر را دارد. این هواپیما که برای نخستین‌بار در سال 1994 به بازار تحویل داده شد، بین 9 هزار و 695 کیلومتر تا 17 هزار و 594 کیلومتر توان پرواز بدون فرود دارد. تا امروز 60 مشتری تعداد هزار و 891 فروند از مدل‌های مختلف این نوع از هواپیما سفارش داده‌اند که هزار و 367 فروند از سوی بوئینگ تاکنون به آنها تحویل داده شده است.
تایید توافق ایران با بوئینگ آمریکا در حالی اعلام شد که وزیر راه و شهرسازی آخرین خبرها را در رابطه با تفاهم ایران با ایرباس فرانسه نیز اعلام کرد. عباس آخوندی اظهار امیدواری کرد با رفع مشکلات پرداخت‌های مالی، نخستین هواپیماهای جدید خریداری شده تا پیش از نوروز سال 1396 وارد ناوگان هوایی کشور شود.
آخوندی اعلام کرد: برای خرید 118 فروند هواپیما از شرکت ایرباس بیش از 10 ماه است با طرف‌های خارجی در حال مذاکره برای پرداخت مبالغ آن هستیم، زیرا مشکل در تحویل هواپیما نبود، بلکه به علت تحریم‌های بانکی امکان پرداخت مبلغ این هواپیماها وجود نداشت. وی گفت: با این حال قرارداد نهایی خرید این هواپیماها تاکنون امضا نشده است و درصددیم این هواپیماها در خطوط هوایی داخلی و خارجی به کار گرفته شوند.