در حالی که شرکت های هواپیماسازی غربی، یعنی ایرباس فرانسه و بوئینگ آمریکا، به‌دنبال نهایی کردن قراردادهای بزرگ برای فروش حدود ۲۰۰ فروند هواپیمای مسافربری به ایران هستند، منابع آگاه ایرانی در گفت و گو با رویترز، از افزایش تردیدها نسبت به خرید ده‌ها فروند هواپیمای پهن پیکر ایرباس A۳۸۰ از سوی ایران ایر خبر داده اند.
بازگشت ایران به بازار بین المللی برای خرید هواپیماهای مسافربری جدید، یکی از بزرگترین فرصت های تجاری است که با امضای توافق هسته ای و برداشته شدن تحریم ها گشوده شده است. سفارش برای هواپیمای سوپرجامبوی ایرباس A۳۸۰ که بخشی از توافق ایران با ایرباس برای خرید ۱۱۸ هواپیما به ارزش ۲۷ میلیارد دلار بود، در ماه ژانویه توجه همگان را به خود جلب کرد. خرید این هواپیما به عنوان نشانه ای از گرمی روابط میان ایران و فرانسه و علامت عزم ایران برای رقابت اقتصادی با کشورهای عربی منطقه خلیج فارس که با این هواپیما پرواز می‌کنند قلمداد شد.
رویترز به نقل از منابع آگاه از این قرارداد گزارش داده که نشانه‌هایی از تغییر تصمیم تهران درباره خرید این هواپیما وجود دارد. یک مقام ایرانی نیز که مایل به افشای نامش نبوده به این خبرگزاری گفت: ما همواره روشن کرده ایم که این سفارش یک گزینه است و احتمال دارد که به جای این نوع هواپیما، مدل های دیگری سفارش دهیم.
رویترز به نقل از منبع دیگری می گوید که ایران درباره باقی سفارش هایش به ایرباس متعهد است اما علاقه چندانی برای خرید هواپیماهای A۳۸۰ ندارد.
در چنین شرایطی این امکان وجود دارد که سفارش خرید A۳۸۰ که بخشی از توافق خرید هواپیماهای ایرباس به ارزش ۵.۲ میلیارد دلار است بدون خسارت و پیش از اینکه ایرباس ساخت این هواپیماها را آغاز کند، لغو شده یا تغییر پیدا کند. این مدل از مدل های کم فروش ایرباس در مقایسه با مدل های دیگر است و گفته می شود از اساس با اصرار ایرباس به تهران در قرارداد دو طرف گنجانده شده بود.
ایرباس پیش از اینکه هر گونه توافقی نهایی شود، به دلیل فناوری آمریکایی که در ساخت هواپیماهایش به کار رفته باید مجوز دولت آمریکا را دریافت کند که به نظر می رسد اکنون با ورود بوئینگ به معامله با ایران، این مشکل هم برطرف شده باشد. اکنون حتی به نظر می رسد بوئینگ برای فروش جدیدترین مدل ۷۴۷ که مانند رقیبش یعنی هواپیمای A۳۸۰ ایرباس فروش ضعیفی داشته، در موقعیت بهتری قرار دارد. خبرهای اخیر در مورد توافق ایران و بوئینگ، شامل خرید مدل ۸-۷۴۷ نیز بوده است.
تولید هر دو مدل ایرباس A۳۸۰ و بوئینگ ۷۴۷-۸ کاهش پیدا کرده زیرا شرکت های هواپیمایی به خرید مدلهای کوچکتر دو موتوره مانند ایرباس A۳۵۰ و بوئینگ ۷۷۷ تمایل دارند اما گفته می شود به دلیل تجربه خلبانان و مهندسان ایرانی برای کار با مدل های قدیمی ۷۴۷ در دوران تحریم ها، هواپیمای بوئینگ ۷۷۷ مورد استقبال بیشتری در ایران قرار خواهد گرفت.
اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی معتقد است تصمیم گیری نهایی درباره چگونگی اجرایی شدن پیش قرارداد ایران با ایرباس منوط به بررسی‌های ایران‌ایر و نظر نهایی این شرکت خواهد بود. به گفته وی اینکه ایران از ۱۱۸ فروند هواپیمای خریداری شده خود چگونه و در چه شرایطی استفاده کند بسته به شرایط اقتصادی و تجاری ایرلاین و همچنین بازارهای پیش‌روی این شرکت است.
اسعدی سامانی درباره اینکه تا چه میزان احتمال لغو خرید ایرباس ۳۸۰ وجود دارد نیز گفت: در توافقی که با ایرباس به امضا رسیده چند مدل متفاوت هواپیمایی بررسی شده و در نهایت در تفاهم‌نامه گنجانده شدند. هرچند هنوز در این زمینه مساله‌ای جدی پیش نیامده و هرگونه تغییر در شرایط این پیش‌قرارداد نیاز به مقدماتی جدی خواهد داشت، اما در صورتی که شرایط برای استفاده از هواپیمایی مانند ایرباس ۳۸۰ فراهم نشود می‌توان به این موضوع فکر کرد که هواپیماهای دیگری از ایرباس جایگزین آن شود.