به زودی هیاتی اقتصادی از ایران به امریکای لاتین سفر خواهد کرد. این سفر که به همراهی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران صورت خواهد گرفت به 5کشور کوبا، نیکاراگوئه، اکوادور، شیلی و بولیوی خواهد بود. به همین بهانه پایگاه خبری اتاق ایران نگاهی به اقتصاد امریکای لاتین و این 5 کشور داشته‌است. اکثر اقتصادهای نوظهور در امریکای لاتین قرار دارند؛ از ستاره رو به افولِ آن‌ها که این روزها درگیر المپیک تابستانه است (برزیل) گرفته تا کوبا و شیلی و مکزیک همگی در بازارهای جهانی حرف‌هایی برای گفتن دارند و در دنیا مطرح هستند. البته شرایط اقتصادی امریکای لاتین از نیمه دوم 2015 تا کنون قدری تغییر کرده‌است. اقتصاد این منطقه بر اساس بررسی‌ها در این مدت 1.2درصد کوچک شده‌است. اما نکته اساسی این است که رشد اقتصادی امریکای لاتین متوقف نشده‌است. ارزهای این منطقه نیز با نوسانات بسیاری همراه بوده‌است. اما این آمار و ارقام متوسط کلِ کشورهای امریکای لاتین است. برزیل بدترین روزها را در این منطقه می‌گذراند؛ رئیس‌جمهوری آن استیضاح شده و المپیک تابستانه همراه با اعتراضات مردمی در آن برگزار می‌شود؛ طبیعی است که بدترین اوضاع اقتصادی مربوط به این کشور باشد. اما در 5 کشوری که هیات اقتصادی ایران قرار است به آن سفر کند چه خبر است.
سفر به کاسه شکر
کوبا به کشور شکر یا «کاسه شکر» شهرت دارد. اقتصاد این کشور بیشتر دولتی است و اکثر نیروهای آن توسط دولت استخدام می‌َشوند؛ اکثر صنایع و کارخانه‌ها نیز به دست دولت اداره می‌شود. در سال 1981 سهم دولت 91درصد بود اما رفته‌رفته این سهم کمتر شد تا در سال 2000 به حدود 76درصد رسید. این کشور هنوز مسیر درازی تا خصوصی‌سازی دارد. قیمت اکثر کالاهای مصرفی شهروندان در این کشور توسط دولت تعیین می‌َشود. نرخ تورم در این کشور در سال 2015 حدود 4.4درصد بوده‌است و 1.5درصد از جمعیت این کشور زیر خط فقر زندگی می‌کنند. نرخ بیکاری نیز در کوبا 3درصد است.
دولت ایران از ژانویه 2006 تا کنون برای تقویت روابط خود با این کشور سند همکاری را در هاوانا به امضا رسانده‌است. هر چند روابط این دو کشور از سال 1353 تا کنون افت‌وخیزهایی داشته و حتی در سال 1355 یک بار از سوی ایران قطع شده‌است اما مراودات تجاری و روابط دوستانه بین این دو کشور برقرار بوده‌است. این دو کشور سعی دارند روابط تجاری متقابل خود را به ویژه در زمینه نفت و شکر گسترش بدهند. همکاری‌های صنعتی در زمینه صادرات منسوجات، همکاری‌های آموزشی و تحقیقاتی، خرید نیکل و فروش ورقه‌های آلومینیوم و پروفیل به کوبا از جمله برنامه‌های ایران است. این دو کشور همچنین سعی دارند همکاری‌های خود را در زمینه بنادر و کشتیرانی و صنعت حمل‌ونقل زمینی گسترش بدهند. بررسی‌های پایگاه خبری اتاق ایران نشان می‌دهد کالاهای ایرانی برای صادرات به کوبا و کالاهای کوبایی برای صادرات به ایران شامل 10 تا 30درصد تخفیف عوارض گمرکی می‌َشوند.
بزرگ‌ترین کشور امریکای مرکزی
بزرگ‌ترین کشور امریکای مرکزی است و حدود 6میلیون نفر جمعیت دارد. نیکاراگوئه مقصدِ دیگر هیات تجاریِ ایرانی در امریکای لاتین است. دو سال پیش، محمدجواد ظریف در دیدار با ساموئل سانتوس لوپز وزیر روابط خارجی نیکاراگوئه گفته بود: «جمهوری اسلامی ایران و نیکاراگوئه ظرفیت‌های زیادی برای همکاری در زمینه مختلف دارند.» وزیر نیکاراگوئه گفته بود: «شرکت‌های ایرنی می‌توانند در پروژه‌های مختلف این کشور مشارکت و سرمایه‌گذاری کنند و نیکاراگوئه از انتقال دانش فنی و تبادل تجربیات با طرف ایرانی استقبال می‌کند.»
اقتصاد نیکاراگوئه بیشتر بر بخش کشاورزی متمرکز است. نرخ تورم در این کشور 7.4درصد است و 44.7درصد از جمعیت آن زیر خط فقر زندگی می‌کنند. به همین خاطر است که نیکاراگوئه جزو کشورهای کمتر توسعه یافته و فقیر امریکای مرکزی به شمار می‌آید. این کشور مدت‌هاست که خصوصی‌سازی و اصلاحات بازار آزاد را آغاز کرده‌است و اکنون به دنبال گسترش آن است. طبق آمار رسمی بانک جهانی، رشد تولید ناخالص داخلی این کشور در سال 2015 معادل 4.9درصد بوده‌است.
تقویت روابط با بزرگ‌ترین صادرکننده موز جهان
اولین بار سال 1387 بود که رافائل کوره‌آ رئیس‌جمهوری اکوادور به عنوان یک عالی‌ترین مقام اجرایی از این کشور به ایران سفر کرد. روابط این دو کشور از سال 1973 به صورت رسمی آغاز شده بود اما بالا و پایین‌هایی را تجربه کرده بود. منابع نفتی، منابع معدنی و همچنین کشاورزی از جمله دلایل اهمیت اکوادور است. رئیس‌جمهوری این کشور به ایران سفر کرده بود تا از شرکت‌های ایرانی دعوت کند برای سرمایه‌گذاری در بخش نفت، نیروگاه‌های برق‌آبی و همچنین در بخش صادرات محصولات کشاورزی از جمله موز، کاکائو و میگو با این کشور همکاری کنند. اکوادور یکی از اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک) نیز به شمار می‌آید که در این زمینه تقویت روابط این کشور با ایران می‌تواند مزایایی را در جهت همگرایی دو کشور و ایجاد جبهه مشترک داشته باشد. به علاوه اکوادور بازار خوبی برای محصولات کشاورزی ایران است.
اقتصاد اکوادور در سال‌های 2006 تا 2014 به لطف قیمت بالای نفت به رشد متوسط 4.6درصدی رسیده‌است. این کشور اقتصاد خود را بر پایه صادرات نفت، موز، میگو، طلا و دیگر کالاهای کشاورزی اداره می‌کند. این کشور بزرگ‌ترین صادرکننده موز در جهان است. صنعت در این کشور بیشتر برای خدمات‌رسانی داخلی است و نیازهای خارجی را برآورده نمی‌کند. 25.55درصد از جمعیت اکوادور زیر خط فقر زندگی می‌کنند. نرخ بیکاری نیز در این کشور 4.86درصد و نرخ تورم 3.41درصد است. بررسی آمارهای گمرک ایران نشان می‌دهد ایران در دو ماهه سال 95 معادل 3میلیون و 875هزار دلار کالا از اکوادور وارد کرده‌است. در مقابل نیز هیچ محصولی به این کشور صادر نشده‌است.
باثبات‌ترین کشور امریکای لاتین
نگاهی به نقشه این کشور نشان می‌دهد که شیلی در حقیقت کشوری دراز در حاشیه اقیانوس آرام است. جمهوری شیلی از بیابانی به نام «بیابان آتاکاما» برخوردار است که ارزش اقتصادی بسیاری برای این کشور دارد. این بیابان سرشار از فلزاتی معدنی مثل فلز مس، طلا و نقره است. در سال 2015 تنها 5میلیون و 700هزار تن مس از این بیابان استخراج و سپس صادر شده‌است. بانک جهانی، شیلی را جزو پردرآمدترین کشورهای جهان دانسته‌است. این کشور در امریکای لاتین جزو باثبات‌ترین و ثروتمندترین کشورها به شمار می‌آید. رشد تولید ناخالص داخلی این کشور در سال 2014 برابر با 1.9درصد بوده‌است. نرخ تورم در این کشور 1.8درصد و نرخ بیکاری 6.0درصد است. در سال 2013 حدود 7.8درصد از مردم شیلی زیر خط فقر زندگی کرده‌اند. سال گذشته سفارت شیلی پس از 35سال در ایران بازگشایی شد. بسیاری از تحلیل‌گران سیاسی و اقتصادی معتقدند برجام تأثیر بسیاری روی بازگشایی مجدد سفارت شیلی در تهران داشت.
کشور سرخ‌پوست‌ها
بولیوی کشوری محصور در خشکی و در مرکز امریکای جنوبی است. حدود 10میلیون نفر در این کشور زندگی می‌کنند که تقریباً 55درصد از آن‌ها سرخ‌پوست هستند. بانک جهانی بولیوی را کشوری در حال توسعه برآورد کرده که درآمدی در سطح متوسط دارد. نقره، قلع و کاکائو تنها راه‌های توسعه اقتصادی بولیوی بوده‌است. بیش از 17دصد از جمعیت این کشور زیر خط فقر زندگی می‌کنند. در حال حاضر این کشور برای توسعه اقتصادی خود به صنعتِ معدن و گاز طبیعی روی آورده‌است. نرخ تورم در بولیوی 5.8درصد و نرخ بیکاری در آن 7.3درصد است. ایران در زمان احمدی‌نژاد به طور مشترک با ونزوئلا وامی به ارزش 250میلیون دلار برای ساخت کارخانه سیمان به بولیوی اعطا کرد.