این روزها یکی از خبرسازترین اتفاقاتی که در حال وقوع است، آتش گرفتن بخشهای متعدد از پتروشیمیها در اقصا نقاط کشور است. آتشسوزیهایی که به باور بیشتر کارشناسان و تحلیلگران این بخش رعایت نکردن قوانین HSE یا واحد ایمنی، سلامت و البته هزینه نکردن در این حوزه بیان میشود. ازسوی دیگر گمانهزنیهایی هم زده میشود که دلیل آن سهم اندک سرمایهگذاری بخش خصوصی در واحدهای HSE این کارخانهها است و البته گفته میشود که در بخشهای دیگر این صنعت بهدلیل خصوصیسازی آسیبهای دیگری هم وارد شده که یا ملموس نیست یا هنوز سر باز نکرده است.
بهطور کلی اگر بخواهیم به وضعیت کارخانهها و بهطور اخص پتروشیمیها که در این روزها شاهد خسارتهای گسترده به آنها هستیم، بپردازیم باید عنوان کرد که بخش خصوصی سخت نگران خطرساز بودن این روند است. روندی که بیشک دلیل آن عدمتوجه به نظام ایمنی و استانداردهایی است که بهویژه در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی وجود دارد. اما ریشه این آتشسوزیها از کجا نشأت میگیرد؟ ایران سالیان سال تحتتاثیر تحریمهای ظالمانه قرار داشت که نفس بسیاری از تولیدکنندگان را گرفته بود. تحریمهایی که دست ما را از جوامع بینالمللی کوتاه و درنتیجه نظام استاندارد کشور را بیش از پیش فقیرتر کرد، بنابراین آنچنان که صنعت پتروشیمی و از همه مهمتر نظام ایمنی ما باید پیشرفت میکرد، نکرد و از تجهیزات مطلوب و جدید به دور ماند. این عامل باعث شد که عقبماندگی مخصوصا در حوزه نفت و گاز بیشتر آشکار شود و درنتیجه از خطهای استاندارد بالا بهنام تستهای انفجار بهصورت پیشرفته استفاده نشود و به ناچار این روند از صفر شروع شد. در این نوع تستها همواره نیاز به سرمایهگذاری وجود دارد این درحالی است که تنها در دو یا سه سال اخیر در این تستها سرمایهگذاری صورت گرفته و پیش از این دست بخش خصوصی از این مهم کوتاه مانده بود.
با این حال اگر نهادهای کارفرمایی، وزارت نفت و پتروشیمی و پیمانکارانی که در ساخت این پروژهها فعالیت دارند اگر از استانداردهای بهروز دنیا استفاده کنند و سرمایهگذاری روی این موضوع صورت گیرد، اعتقاد دارم که دیگر شاهد چنین اتفاقاتی نخواهیم بود. بنابراین حال که درهای کشورهای دنیا به روی ما باز شده باید توجه لازم صورت گیرد و فرصتها را غنیمت شمرد. در این میان سازمان استاندارد کشور بهعنوان یک سازمان ملی روی این موضوع نظارت کافی و قوی داشته باشد و موقعیتهایی را که نیاز به تقویت و بازبینی دارد را در دستور کار قرار دهد. سازمانهای مربوطه میتوانند آزمایشگاه تخصصی در این زمینه تاسیس کنند، همچنین رعایت تستها و بالا بردن سطح تستها در انجام فرآیند نصب تجهیزات باید انجام شود، چراکه رعایت این موارد کمک قابلتوجهی به کاهش خسارتها میکند. این تستها باید به صورت تستهای سالانه، تستهای رندوم و نظارتهای منطقهیی از طریق دستگاههای نظارتی انجام شود و دستگاه مربوطه تایید نهایی را بدهد. در این صورت و با نظارت سازمانهای مربوطه است که دیگر خطر از بیخ گوش بسیاری از کارخانهها و پتروشیمیهای کشور رد نخواهد شد.