غول‌های صنعت فشن، چطور دنیای پوشاک را می‌چرخانند؟

فشن به عنوان یک صنعت، به هدایت‌گری برای بازار پوشاک تبدیل شده است. در سال 1990، 14.5 میلیون نفر در صنعت مد و طراحی اشتغال داشتند و این رقم در سال 2014، به 57.8 میلیون نفر رسید. اندازه بازار جهانی فشن در حال حاضر سه هزار میلیارد دلار است و دو درصد از کل تولید ناخالص جهانی را تشکیل می‌دهد. ارزش صنعت مد زنانه 621 میلیارد دلار است و مد مردانه نیز، 402 میلیارد دلار ارزش دارد. بازار کالاهای لوکس مد 339.4 میلیارد دلار و بازار لباس‌های بچگانه نیز 186 میلیارد دلار در صنعت مد ارزش دارد. این آمار و ارقام باعث شده طراحی لباس و فشن، جایگاه ویژه‌ای در صنعت بسیاری از کشورها پیدا کند.

در بازار منسوجات و پوشاک نیز در سال 2000، 26.5 میلیون نفر کار می‌کردند. تعداد آن‌ها 14 سال بعد، به 57.8 میلیون نفر رسید.

پایگاه خبری فشن‌یونایتد درباره شرکت‌های فعال در صنعت مد چنین می‌نویسد:«برای تغذیه بازار بزرگ 3 هزار میلیارد دلاری، هر روز شرکت‌های بیشتری به این بازار وارد می‌شوند. با این حال هنوز بیشتر کمپانی‌ها ناشناخته مانده‌اند. در سراسر جهان، تنها چند بازیگر بزرگ در صنعت مد بازی می‌کنند.»

نایک بزرگ‌ترین کمپانی مد و فشن در سراسر جهان است. در سال 2015، 30.6 میلیارد دلار گردش مالی داشته و بزرگی بازار آن به حدود 105 میلیارد دلار می‌رسد. 46 درصد از بازار نایک، در آمریکا تامین می‌شود و سهم اروپایی‌ها از آن، 19 درصد است. حدود 94 درصد از درآمد کمپانی نایک، از طریق برند نایک تامین می‌شود. 6 درصد باقی مانده نیز از طریق برند کانورس تامین می‌شود. 64 درصد از درآمد برند نایک نیز از طریق کفش به دست می‌آید.

غول اسپانیایی فشن، برند InditeX بازاری نزدیک به نایک دارد و دومین کمپانی فشن بزرگ دنیاست. این کمپانی برندهایی مانند زارا و P&B را در خود دارد. درآمد این غول اسپانیایی در سال 2015، 24 میلیادر دلار بوده است.

در سومین جایگاه، کمپانی فرانسوی LVMH ایستاده است که درآمد آن در سال 2015، 40.7 میلیارد دلار بوده است. ارزش آن در سراسر جهان نیز حدود 87 میلیارد دلار است. برندهایی مانند Louis Vuitton و Dior متعلق به این کمپانی است.

چهارمین شرکت بزرگ، آمریکایی است. بازار TJX در سال 2015، 54.5 میلیارد دلار ارزش داشته و فروش سالانه آن نیز 30.9 میلیارد دلار بوده است. بیشتر شعبه‌های این شرکت در آمریکا فعال است و 26.7 میلیارد دلار از درآمد آن از همین منطقه تامین شده است.

بعد از این غول سوئدی H&M در صنعت فشن ایستاده است. درآمد آن در سال گذشته میلادی 25.8 میلیارد دلار بوده و ارزش کل این بازار، 48.3 میلیارد دلار است. آلمان بزرگترین بازار فروش برای این برند است و 17 درصد از کل فروش آن را تامین کرده است. انگلستان 8 درصد، فرانسه 6.5 درصد و سوئد نیز 4.5 درصد از باقی بازار این برند را در اروپا تشکیل می‌دهد. در بازار بین‌المللی نیز 12 درصد از فروش آن در آمریکا و 5 درصد در چین تامین می‌شود.

برند Hermes که یک برند لوکس در فرانسه است، در جایگاه ششم قرار گرفته است و ارزش بازار آن در جهان، 37 میلیارد دلار  است. درآمد سالانه آن نیز به 5.5 میلیارد دلار می‌رسد.

جایگاه هفتم نیز به برند لوکس دیگری به نام Montres Tudor می‌رسد که کمپانی مادر رولکس است و 34.9 میلیارد دلار ارزش دارد. درآمد سالانه آن نیز 8.3 میلیارد دلار است.

کمپانی Financière Richemont در صنعت جواهرات نیز با 33.7 میلیارد دلار ارزش و درآمد سالانه 11.8 میلیون دلار، در جایگاه بعدی قرار می‌گیرد.

در جایگاه نهم و دهم نیز، کمپانی‌های Dior و Chanel با بازارهایی به ارزش 32.9 و 32.6 میلیارد دلار قرار می‌گیرند. دیور سالانه 2 میلیارد دلار درآمد دارد، در حالی‌که درآمد شنل به 7.5 میلیارد دلار می‌رسد.

در صورتی که بزرگترین کمپانی‌های فعال در صنعت فشن، اروپایی و آمریکایی هستند، چین بزرگ‌ترین صادرکننده پوشاک در جهان است. این کشور در سال 2014، 265 میلیارد دلار کالا صادر کرده است. هند با 38.7 میلیارد دلار، در جایگاه دومین صادرکننده بزرگ قرار گرفته و بعد از آن نیز ایتالیا با 32.7 میلیارد دلار قرار دارد. جایگاه چهارم و پنجم را نیز ترکیه و بنگلادش با 30.4 و 28 میلیارد دلار صادرات به خود اختصاص داده‌اند. این 5 صادر کننده بزرگ، 54.4 درصد از عرضه بازار پوشاک را در سراسر جهان در اختیار دارند. البته 36.5 درصد از این میزان، به تنهایی در سیطره چین است.

اما جالبت‌ترین گزارش درباره صنعت فشن به تازگی توسط نشریه معتبر اکونومیست منتشر شده است. آن‌طور که این نشریه گزارش داده، «حجاب» به کسب‌وکاری پر سود در آن‌سوی مرزها تبدیل شده است. فشن اسلامی، مد این روزهای اروپاست.

برآوردها نشان می‌دهد 10هزار مسلمانِ میلیونر در بریتانیا زندگی می‌کنند. قدرت خرید این افراد را نیز چیزی حدود 20میلیارد پوند برآورد شده‌است. اما 90درصد از مصرف این افراد تحت‌الشعاع دین‌شان قرار دارد. به ویژه در مورد لباس و مد، آن‌ها کاملاً متفاوت هستند. برای نمونه دامن‌های بلند در بریتانیا رواج کمتری دارد اما در مورد مسلمانان در این کشور، یک مد به شمار می‌آید. به این ترتیب آن دسته‌ای که به دنبال بازار مسلمانان هستند، می‌توانند به این بازار روی بیاورند و با تولید پوشاک مورد نیاز آن‌ها، از این بازار بهره ببرند.

اکونومیست می‌نویسد:« مهم‌ترین نکته در مورد بازار مسلمانان در بریتانیا این است که زنان اصلی‌ترین بخش آن را تشکیل می‌دهند. تقاضای آن‌ها برای خرید روسری و دیگر پوشاک برای حجاب به بازای قدرتمند در این کشور تبدیل شده‌است. این زنان به دنبال اجناسی هستند که هم مدی زیبا در خود داشته باشد و هم پوشیده باشد. در مورد لوازم آرایشی نیز آن‌ها به دنبال محصولاتی هستند که در آن‌ها الکل استفاده نشده باشد. اکثر این‌ موارد به استارت‌آپ‌هایی تبدیل شده‌اند که می‌توانند مسلمانان زیادی را برای همیشه مشتری خود کنند.» تسکو به عنوان دومین شرکت خرده‌فروشی جهان در بریتانیا دستخوش تغییراتی شده‌است. تسکو از این موقعیت استفاده کرده و مسلمانان را به عنوان اصلی‌ترین مصرف‌کنندگانِ بازار، هدف قرار داده‌است و از این راه سود کلانی به دست می‌آورد.

در شرایطی که آمارهای دقیقی درباره صنعت فشن و مد برای کل جهان و کشورهای مختلف وجود دارد، جست‌وجو برای یافتن آمار و ارقامی درباره این صنعت در ایران به نتیجه‌ای نمی‌رسد. جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر که چهار سال است برگزار می‌‌شود، با وجود شرکت 200 بنگاه فعال اقتصادی کم‌رمق است و ­­­هنوز نتوانسته مد و صنعت داخلی را در جایگاهی مناسب بنشاند.