اگرچه واردات کامیون‌های دست دوم اروپایی و زیر ۳ سال ساخت از اوایل بهار ۱۳۹۹ کلید خورد؛ اما با گذشت یک سال و نیم از آغاز این فرآیند، به دلیل پیچیدگی‌های آئین نامه واردات این نوع کامیون که در ماده ۳۰ قانون احکام دائمی برنامه‌های ۵ ساله ذکر شده است، فرآیند ترخیص ۶ هزار و ۶۰۰ دستگاه کامیون دست دومی که ثبت سفارش شده بود، با گره کوری مواجه شد که باز کردن آن نه با دست و نه حتی با دندان هم میسر نبود.
اواخر شهریور ماه امسال بود که دادستانی تهران به این موضوع ورود کرد و خواستار تسریع در ترخیص کامیون‌های دپو شده در گمرکات شهریار که بخش مهمی از کامیون‌های وارداتی را تشکیل می‌دهند، شد و دستورات لازم در این خصوص را به دستگاه‌های ذی ربط از جمله گمرک و سازمان راهداری ابلاغ کرد.
کامیون‌ها تا آخر مهر ترخیص نشود، به اموال تملیکی می‌روند
بر اساس اعلام گمرک ایران، تعداد کامیون‌های دپو شده در گمرک تهران (شهریار سابق) تا ۱۴ مهر ماه امسال ۱۳۰۱ دستگاه و در گمرکات غرب تهران ۱۳۳۳ دستگاه است.
گمرک به کلیه واردکنندگان هشدار داده تا در صورت عدم اقدام برای ترخیص این کامیون‌ها حداکثر تا اول آبان امسال، این کامیون‌ها از سوی گمرک به عنوان کالای متروکه اعلام و بلافاصله به سازمان اموال تملیکی واگذار می‌شود.
صدرالله بمانا، عضو کارگروه نوسازی ناوگان جاده‌ای کشور درباره آخرین وضعیت نوسازی ناوگان حمل و نقل جاده‌ای اظهار کرد: دادستانی از ۲۲ شهریور وارد موضوع واردات کامیون‌های سه سال ساخت اروپایی شده است؛ کامیون‌های وارداتی دست دوم مشمول دستور دادستانی در خصوص تسریع در ترخیص کالاهای رسوبی در گمرکات شده است.
وی افزود: علاوه بر خودروهای سنگین، داروهای کرونایی، کالاهای اساسی و مواد اولیه تولید نیز در گمرکات استان تهران رسوب کرده بود که دادستانی استان تهران برای ترخیص آنها وارد عمل شد.
بمانا تاکید کرد: ۲۲ شهریور جلسه ترخیص کامیون‌های وارداتی در گمرک شهریار با حضور دادستان تهران برگزار شد و سازمان راهداری مشکلات ترخیص خودروهای سنگین را اعلام کرد و نهایتاً منجر به سرعت گرفتن ترخیص این کامیون‌ها به دستور دادستانی و ابلاغ نامه به محیط زیست، استاندارد، شرکت‌های سازنده، شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پس از فروش و گمرک شد.
مشاور سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در امور نوسازی ناوگان ادامه داد: تا پیش از این دستور دادستانی، واردات ۶ هزار و ۵۰۰ دستگاه کامیون دست دوم اروپایی و زیر ۳ سال ساخت ثبت سفارش شده بود که آمار مذکور به دادستانی ارائه شد.
وی خاطرنشان کرد: با تغییر فرایند صدور مجوز از دستگاه‌های مختلف و کاهش مسیر این مجوزها، امکان ترخیص تعداد بیشتری کامیون فراهم شد. این کامیون‌ها در ۸ گمرک دپو شده‌اند ولی بخش زیاد آنها در گمرکات تهران قرار دارند.
بمانا گفت: یکی دیگر از تغییرات ایجاد شده، کاهش تعداد بررسی‌ها در سازمان استاندارد از ۲ بار به یک بار معاینه بود. همچنین سازمان محیط زیست نیز همکاری لازم را در این خصوص افزایش داده است. همچنین نماینده شرکت‌های خدمات پس از فروش در گمرکات مستقر نبوده‌اند که با استقرار نمایندگان این شرکت‌ها در گمرکات و انبارهای عمومی، استعلام از شرکت‌های خدمات دهنده سرعت بیشتری خواهد گرفت.
مانع تأیید استعلامات شرکت‌های خدمات پس از فروش برداشته شد
وی یادآور شد: برخی شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پس از فروش بیش از ۳ درصد کارمزد از واردکنندگان کامیون‌های ۳ سال ساخت اروپایی دریافت می‌کردند که قرار شد با دستور دادستانی، این شرکت‌ها نیز کارمزد را به رقم ۳ درصد برگردانند.
وی بیان کرد: از دیگر اقداماتی که برای افزایش سرعت ترخیص کامیون‌های وارداتی دپو شده در گمرکات انجام دادیم، انتقال فرایند اسقاط یک دستگاه کامیون فرسوده در برابر واردات هر دستگاه کامیون دست دوم بعد از ترخیص از گمرک بود.
وی تاکید کرد: بنابراین دیگر بهانه خاصی برای طولانی شدن فرایند ترخیص کامیون‌های وارداتی وجود ندارد و همه مشکلات حل شده است.
بانک مرکزی الزام به ارائه ضمانتنامه بانکی را برداشت
بمانا درباره اقدامات بانک مرکزی جهت رفع مشکل ارزی وارد کنندگان کامیون‌ها گفت: مشکلی که وجود داشت صدور کد ساتا از سوی بانک مرکزی بود؛ تا پیش از این بانک‌ها برای تأیید تأمین ارز این کامیون‌ها، ۳۵ درصد ضمانتنامه بانکی تقاضا می‌کردند که نزدیک به ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان می‌شد. با پیگیری‌های سازمان راهداری، بانک مرکزی اعلام کرد آن دسته از وارد کنندگانی که منشأ ارز خرید کامیون‌های خارجی یا اشخاصی غیر از وارد کنندگان است می‌توانند به جای ضمانت نامه چک، یا سفته ارائه دهند.
عضو کارگروه نوسازی ناوگان جاده‌ای خاطرنشان کرد: در حال حاضر صرفاً کسانی که ارز صادراتی دارند جهت تضمین بازگشت این ارز باید ضمانت نامه بانکی ارائه دهند.
مشاور رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گفت: این سازمان و همچنین گمرک به وارد کنندگان اولتیماتوم دادند تا ظرف یک ماه آینده کامیون‌های خود را ترخیص کنند.
مانع «گواهی اسقاط فرسوده در برابر واردات کامیون اروپایی» برداشته شد
بمانا با اشاره به صدور بخشنامه ارزش تعرفه‌های گمرکی کامیون‌های وارداتی در ۲۷ شهریور سال جاری از سوی گمرک ایران خاطرنشان کرد: این تعرفه‌ها بر اساس اسقاط خودروهای سنگین فرسوده در برابر واردات آنهاست و اگر وارد کننده‌ای گواهی اسقاط نیاورد باید کل هزینه گمرکی را بپردازد.
تکذیب حذف دریافت مالیات بر ارزش افزوده از کامیون‌های وارداتی
وی با تکذیب ادعای برخی وارد کنندگان مبنی بر لغو مالیات بر ارزش افزوده تاکید کرد: اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده الزامی است و به همه کامیون‌های وارداتی تا ۹ درصد تعلق می‌گیرد.
این مقام مسئول در سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای ادامه داد: مقرر شده تا گمرک در صورت عدم ترخیص کامیون از سوی وارد کننده، به سازمان راهداری اعلام تا این سازمان با وارد کننده برخورد کند.
دارندگان کامیون‌های فرسوده رغبتی به نوسازی ناوگان ندارند
وی با بیان اینکه در کل کشور بیش از ۲۰۰ هزار کامیون اعم از درون و برون شهری فرسوده داریم، تصریح کرد: متأسفانه با رأیی که دیوان عدالت اداری علیه بخشنامه سازمان راهداری در خصوص ایجاد محدودیت برای فعالیت کامیون‌های فرسوده صادر و این بخشنامه را لغو کرد، دیگر مشکل اسقاط وجود ندارد و لذا مالکان این خودروها تمایلی به نوسازی آن ندارند چون هم برای کامیون‌های فرسوده و هم کامیون‌های نوساز، بار به یک قیمت وجود دارد.
مشاور رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای افزود: از ۶ هزا ر و ۵۰۰ دستگاه کامیونی که ثبت سفارش شد هزار دستگاه تاکنون ترخیص شده است اما با توجه به اینکه آمار گمرک با ثبت سفارش‌ها متفاوت است لذا بر اساس آمار ارائه شده از سوی گمرک ۳ هزار و ۶۰۰ دستگاه کامیون در گمرکات دپو شده است که با توجه به ترخیص هزار دستگاه، ۴ هزار و ۶۰۰ دستگاه کامیون وارداتی در گمرکات موجود بود.
به گفته بمانا از هزار دستگاه کامیون ترخیص شده، ۵۰۰ دستگاه شماره گذاری و وارد چرخه حمل و نقل شده است.