مسیر ترانزیتی امارات-ایران-ترکیه فعال می‌شود

برخی خبرها از کاهش تنش سیاسی میان ایران و امارات از یک سو و همچنین ترکیه و امارات از سوی دیگر پس از یک دهه تنش در روابط این دو کشور حکایت دارد.

این تنش زدایی سبب شده تا تجارت میان امارات و ترکیه برای ارسال کالاهای اماراتی به اروپا که پیش تر از مسیر دریایی تنگه باب المندب -دریای سرخ-کانال سوئز از بندر شارجه تا بندر مرسین ترکیه انجام می‌شد، در پی افزایش کرایه حمل دریایی کالا، به حمل زمینی از مسیر ترانزیتی ایران به ترکیه انجام شود.

این در حالی است که مسیر پیشین ۲۰ روز و مسیر جدید (عبور ترانزیتی از خاک ایران) ۱۲ روز به طول می‌انجامد.

کرایه حمل دریایی کالا در خاورمیانه ۳ برابر شده است

مسعود پل‌مه، دبیر انجمن کشتیرانی نیز چندی پیش درباره افزایش جهانی کرایه حمل دریایی کالا گفته بود: کرایه حمل و هزینه تردد کشتی‌ها میان بنادر ایران با بنادر چین، هند و امارات ۳ برابر شده است که علت آن کاهش تعداد شناورهای کانتینری و همچنین تعداد کانتینرها است که در ایام کرونا سفارش ساخت کشتی و تولید کانتینر به شدت کاهش یافت اما پس از افزایش تقاضا، از آنجایی که عرضه کم بود کرایه حمل چند برابر شد.

او خاطرنشان کرد: در ۹ ماه گذشته کرایه حمل دریایی کالا در مسیرهای اروپایی ۲۰ برابر شده و پیش بینی‌ها این است که احتمالاً کرایه حمل کالاها در منطقه ما به ۵ برابر برسد.

عبور از خاک ایران به صرفه تر می‌شود

دریادار سامه رابعه، رئیس اداره کانال سوئز در مصر نیز با اشاره به اینکه پس از انسداد کانال توسط یک کشتی بزرگ کانتینری، ترانزیت در این کانال به رکورد جدیدی دست یافته است اعلام کرد: با در نظر گرفتن همه متغیرهای مربوط به صنعت کشتیرانی، شاخص‌های تجارت دریایی همچنین استراتژی بازاریابی، قیمت گذاری متعادلی را برای سال ۲۰۲۲ در مسیرهای مربوط به این کانال در نظر گرفتیم.

وی یادآور شد: کشتی‌های کروز در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ بیشترین آسیب را از محل کرونا دیده‌اند و همچنین کشتی‌های حامل گاز LNG نیز از افزایش نرخ تعرفه‌ها برای سال ۲۰۲۲ معاف هستند.

به گفتۀ رئیس اداره کانال سوئز تصمیم برای افزایش تعرفه‌ها پس از آن اتخاذ شد که کانال سوئز رکورد جدیدی را به منظور ترانزیت کشتی در ماه اکتبر به ثبت رساند. به گونه‌ای که تعداد کشتی‌های ترانزیتی از این کانال در این ماه به ۱۸۴۷ ترانزیت رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل آن ۱۴ درصد افزایش نشان می‌دهد.

برخی کارشناسان صنعت ترانزیت معتقدند یکی از دلایل تمایل اماراتی‌ها به استفاده ترانزیتی از خاک ایران برای انتقال کالاهای خود به ترکیه و سپس اروپا، افزایش عوارض عبور از کانال سوئز از سوی دولت قاهره است.

مقامات ارشد اماراتی هفته آینده در تهران و آنکارا

شنیده‌ها حاکی است قرار است در هفته آینده مشاور امنیت ملی امارات برای بررسی موضوع ترانزیت کالاهای اماراتی به اروپا از خاک ایران به تهران بیاید و با مقامات ارشد سیاسی و اقتصادی ایران دیدار و گفت وگو کند.

شیخ محمد بن زائد حاکم دوبی، نخست وزیر امارات و نایب رئیس امارات متحده عربی نیز طی هفته آتی پس از یک دهه، سفری به ترکیه درباره ترانزیت کالاهای اماراتی از مسیر ایران و ترکیه به اروپا خواهد داشت.

مصر مخالف تقویت کریدور ترانزیتی ایران اما  امارات و قطر مشتاق

گفته می‌شود مصر به دلیل کاهش عبور کشتی‌های اماراتی از کانال سوئز، از اصلی ترین مخالفان راه اندازی کریدور ترانزیتی امارات-ایران-ترکیه است.

قطری‌ها نیز که روابط تجاری خوبی با ترکیه دارند، از دیگر مشتریان عبور ترانزیتی کالاهای وارداتی خود از ترکیه از خاک ایران هستند.

نقطه ضعف کجاست؟

با این حال با توجه به اینکه بیشتر تجارت منطقه به سمت حمل کانتینری متمایل شده، با توجه به نبود کشتی‌های رو-رو و همچنین نبود زیرساخت‌های پهلوگیری کشتی‌های رو-رو در اسکله‌های بنادر جنوبی کشور، امکان جذب بیشتر کالا از بنادر جنوبی خلیج فارس به بنادر ایران وجود ندارد.

عبور آزمایشی ۲ کامیون اماراتی از ایران به ترکیه موفقیت آمیز بود

محمد جواد هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل و نقل کالای سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای با تأیید راه اندازی کریدور ترانزیتی جدید از خاک ایران بین امارات و ترکیه اظهار کرد: اماراتی‌ها سفری به تهران در دستور کار دارند و قرار است یک مقام ارشد اماراتی به ایران بیاید که پیرو مذاکرات اماراتی‌ها با طرف ترکیه‌ای است.

وی افزود: حدود یک ماه پیش عبور آزمایشی از امارات به ترکیه داشتیم و کامیونی از امارات با کشتی رو-رو به ایران آمد و از مرز بازرگان به ترکیه رفت؛ این عبور آزمایشی با ۲ کامیون انجام شد.

این مقام مسئول یادآور شد: اماراتی‌ها این عبور آزمایشی از خاک ایران را برای بررسی اینکه آیا ترانزیت از خاک ایران به صرفه هست یا نه، انجام دادند؛ به خصوص که حمل دریایی افزایش ۲ تا ۳ برابری داشته است؛ لذا تجارت دوبی و امارات به ترکیه که قبل از مسیر دریایی انجام می‌شد، این بار از مسیر خشکی صورت گیرد.

هدایتی تأکید کرد: زمان عبور از خشکی بسیار کمتر از عبور دریایی بود و صرفه اقتصادی آن نیز تأیید شد؛ ضمن اینکه هزینه‌ها و توقف‌های عبور از کانال سوئز را ندارد. در حال حاضر کریدور جنوب به شمال ایران بسیار مورد استقبال کشورها قرار گرفته و باید با توجه به شرایطی که ایجاد شده، به دنبال تسهیل این عبور ترانزیتی و همچنین کاهش فرآیندهای ترانزیت از مسیر ایران باشیم. همچنین باید امنیت موجود در کشورمان و زیرساخت‌های حمل و نقلی آن را به دیگر کشورها بشناسانیم.

فرصت ترانزیتی امارات-ترکیه مانند پاکستان-ترکیه است

وی خاطرنشان کرد: فرصت ترانزیتی امارات-ایران-ترکیه مشابه فرصتی است که با پاکستان ایجاد شده و قرار است کریدور (اسلام آباد-تهران-استانبول) فعال شود تا عبور از قلمروی ایران از سوی کشورهای همسایه گسترش یابد.

مدیرکل ترانزیت سازمان راهداری نزدیک ترین بندر ایرانی به بنادر اماراتی را بنادر شهیدان رجایی و باهنر عنوان و بیان کرد: این دو بندر مورد استقبال اماراتی‌ها قرار گرفته است.

ترانزیت کالاهای صادراتی ترکیه به قطر از خاک ایران

وی در خصوص انتقال کالاهای صادراتی ترکیه به قطر از خاک ایران گفت: مسیر ترکیه به قطر بعد از اتفاقاتی که میان کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس رخ داد و برخی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، قطر را تحریم کردند، مورد استفاده قرار گرفت و هنوز هم کامیون‌های ترکیه‌ای وارد ایران شده و به بنادر استان بوشهر به دلیل نزدیک بودن به قطر می‌روند که شامل بنادر گناوه و دیر می‌شود؛ سپس از آنجا به دوحه می‌روند.

به جای کشتی رو-رو، کامیون‌ها با لندینگ کرافت حمل می‌شوند

هدایتی با بیان اینکه مشکل عمده ما در بنادر جنوبی در شرایط فعلی، نداشتن کشتی‌های رو-رو است اظهار کرد: در حال حاضر کامیون‌های ترانزیتی عمدتاً با شناورهای لندینگ کرافت جابه جا می‌شوند که مشکلات خاص خود را دارد که شامل ایمنی کمتر این شناورها نسبت به رو-رو، حجم کمتر، زمان طولانی‌تر سفر با لندینگ کرافت و نهایتاً جدا شدن یدک کش (تریلی) از یدک و صرفاً انتقال یدک با این شناورها می‌شود.

وی بیان کرد: اگر کشتی رو-رو داشته باشیم بسیار بهتر می‌توانیم از فرصت‌های ترانزیتی ایران بهره ببریم.

ماجرای عوارض گرفتن آذری‌ها از کامیون‌های ایرانی و پادرمیانی روس‌ها چه بود

وی درباره مذاکرات اخیر خود با مقامات سازمان حمل و نقل آذربایجان در سفری که به باکو داشت، گفت: بخشی از مسیر گوریس-کاپان که در تفاهم نامه آتش بس میان آذربایجان و ارمنستان در نوامبر ۲۰۲۰ پس از مناقشه قره باغ به امضا رسید، به خاک آذربایجان منتقل شد؛ این مسیر برای دسترسی کامیون‌های ایرانی به ارمنستان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هدایتی اظهار کرد: آذری‌ها ابتدا این مسیر را بستند و اعلام کردند این قطعه جزو خاک ماست و اجازه عبور نمی‌دهیم اما روس‌ها به موضوع ورود کردند در نتیجه دولت باکو انسداد مسیر را برداشت و دوباره چند روز بعد آذری‌ها اعلام کردند ما منع تردد ایجاد نمی‌کنیم اما چون قلمروی خاک آذربایجان است، مقررات ملی خود را اعمال می‌کنیم که همان وضع عوارض بود.