مرکز پژوهشهای اتاق ایران گزارشی با عنوان «دلایل سرمایهگذاری چینیها در آفریقا» منتشر کرده؛ این گزارش چکیدهای از گزارش بانکجهانی در طی سالهای 1990 الی 2000 است که توسط مرکز پژوهشهای اتاق ایران ترجمه و منتشر شده است.
محورهای اصلی که در این گزارش بررسی شده عبارت است از:
نتایج مطالعه نشان میدهد که سرمایهگذاری مستقیم سایر کشورها در قاره آفریقا جذب محیطهایی شده است که از حقوق مالکیت و حاکمیت قانون خوبی برخوردارند، درحالیکه سرمایهگذاری چینیها در محیطهایی که ثبات سیاسی بهتری داشتهاند، بیشتر بوده است. زیرا چینیها نسبت به حاکمیت قانون در مقایسه با سرمایهگذاران غربی حساسیت کمتری دارند. درواقع، سرمایهگذاری مستقیم خارجی چین با حقوق مالکیت/ حاکمیت قانون همبستگی منفی اندکی دارد که نشان میدهد چینیها توجه کمتری به مسئله حقوق مالکیت/ حاکمیت قانون ندارند و این در حالی است که سرمایهگذاری چینیها در آفریقا همبستگی مثبتی با ثبات سیاسی دارد.
سرمایهگذاری مستقیم خارجی چین در کشورهای آفریقایی، با اندازه بازار و غنی بودن کشورها به لحاظ منابع طبیعی همبستگی مثبت دارد. البته، این ضرایب همبستگی مشابه ضرایب همبستگی کل سرمایهگذاری مستقیم خارجی سایر کشورها در قاره آفریقا است.
براساس یافتههای دیگر این مطالعه، سرمایهگذاری چینیها همانند غربیها سود-محور بوده است و نتایج نشان میدهد که شرکتهای چینی میزان بیشتری از سرمایه را روانه بخشهای مهارتبر در کشورهای دارای نیروی کار ماهر کردهاند. این الگو در خصوص عامل سرمایه به این صورت بوده است که سرمایهگذاریهای بیشتری در بخشهای کمتر سرمایهبر در کشورهای دارای سرمایه فراوان انجامشده است. این الگوها در کشورهایی که بیثباتی سیاسی دارند به شکل قویتری مشاهدهشده است که نشان از انگیزههای قویتر برای حداکثرسازی سود در محیطهای سختتر دارد.
در بخشی از این گزارش تاکید شده که گسترش بازار یکی دیگر از دلایل سرمایهگذاری چینیها در آفریقا بوده است. ازاینرو، سرمایهگذاری مستقیم خارجی چین در کشورهای آفریقایی که بازار بزرگتری داشتهاند بیشتر بوده است که به دلیل دستیابی بهاندازه بازار بزرگتر یا هزینههای بالاتر حمل کالا یا خدمات از چین به آنها صورت گرفته است.
حدود 72 درصد از پروژههای سرمایهگذاری بخش خصوصی چین در بخشهای خدماتی بودهاند، درحالیکه 15 درصد از آنها در بخش تولیدات صنعتی و مابقی تقریباً بهطور مساوی بین بخش کشاورزی و بخشهای مرتبط با منابع طبیعی تقسیمشدهاند. دو بخشی که بالاترین تعداد پروژههای سرمایهگذاری را به خود اختصاص دادهاند عبارتاند از: خدمات کسبوکار (1053 پروژه) و واردات و صادرات (539 پروژه).
در این گزارش تاکید شده: برخلاف تصور رایج، اکثر پروژههای سرمایهگذاری شرکتهای خصوصی چین در بخشهای مرتبط با منابع طبیعی صورت نگرفته است، بلکه بهطور عمده به بخشهای خدماتی راهیافتهاند. برای نمونه، در نیجریه نفتخیز، حدود دوسوم پروژهها در بخش خدمات بودهاند.
متن کامل گزارش را از اینجا بخوانید.