علم کاملاً واضح و شفاف است: فرو بردن هوای آلوده به ریهها میتواند منجر به بروز بیماریهای خطرناکی مانند سرطان ریه، عارضههای قلبی و دیگر مشکلات تنفسی بشود. طبق آمار بانک جهانی در حال حاضر چهارمین عامل اصلی مرگومیر در جهان «آلودگی هوا» است. در سال 2013 از هر ده نفر یک نفر جان خود را به خاطر آلودگی هوا از دست دادهاست. این در حالی است که آلودگی هوا از ساختوسازها، پیشرفت صنایع و ماشینی شدن کشاورزی ناشی شدهاست. بر اساس گزارشهای سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر87درصد از جمعیت جهان در شهرهایی کاملاً آلوده زندگی میکنند. در کشورها و شهرهای کمدرآمد یا با درآمد متوسط، این خطر به شکلی جدیتر خودش را نشان میدهد چرا که 90درصدا از مردم جمعیت این کشورها در هوای کاملاً آلوده و خطرناک زندگی میکنند. دولتها باید مقابله با آلودگی هوا را در رأس برنامههای خود قرار بدهند تا به صورت تدریجی مردم خود را نجات بدهند. اما همه اینها هزینههایی را به دنبال دارد. آلودگی هوا نیز باری سنگین بر دوش اقتصاد جهان است. به این ترتیب لازم است دولتها در زمینه هوای پاک سرمایهگذاری کنند. مرگ زودرس تنها هزینه آلودگی هوا نیست. هوای کثیف به غیر از جان آدمها، جان اقتصاد را هم نشانه گرفتهاست.
مناطقی که با سرعت بالایی در حال رشد اقتصادی هستند بیشترین مشکل را در زمینه آلودگی هوا دارند. بر اساس بررسیهای بانک جهانی تعداد کودکانی که در کشورهای با درآمد بالا جان خود را به دلیل آلودگی هوا از دست میدهند 60 برابر بیشتر کشورهای کمدرآمد است. بررسیهای بانک جهانی نشان میدهد که همین مرگهای زودرس به دلیل آلودگی هوا، هزینه 225میلیارد دلاری را به دنبال داشتهاست. اما این آلودگی به عنوان مانعی بر سر راه توسعه کشورها عمل میکند. این کشورها شاید به ظاهر توسعه پیدا کنند اما توسعه آنها «پایدار» نیست. به این ترتیب کیفیت زندگی در این کشورها پایین میآید. به جای اینکه در این کشورها توسعه پایدار شود، هزینه آلودگی هوا به امری پایدار تبدیل شدهاست. بخشی از این هزینهها در زمینه سلامتی است و بخشی دیگر به رفاه مربوط میَشود. اما مهمترین مسئله این است که هزینه آلودگی هوا از سال 1990 تا کنون در مسیر صعودی بودهاست. همین روند صعودی به امری نگرانکننده تبدیل شدهاست.
تهران شهر پر از دود
تعطیلی مدارس نخستین اقدامی است که دولت ایران برای در امان نگه داشتن کودکان از آلودگی هوای تهران انجام میدهد اما این راهکار نمیتواند جان هزاران نفری را نجات بدهد که با فرو بردن کربن به ریههای خود قربانی هوای آلوده میشوند. تهران به عنوان یکی از کلانشهرهای دنیا که در مسیر توسعه قرار داشته، مدتهاست با مشکل آلودگی درگیر است. بر اساس گزارش ایسنا هزینه آلودگی هوا در تهران سالانه 6هزار و 600میلیارد تومان است. گزارش بانک جهانی نشان میدهد که آلودگی هوا سهم قابل توجهی در مرگومیر در ایران نیز دارد. بر اساس این گزارش متهم اصلی در مرگ زودرس 21هزار ایرانی همین آلودگی هواست. طبق گزارش گاردین مرگومیر ناشی از آلودگی هوا در ایران از 117هزار نفر در سال 1990 به بیش از 21هزار نفر در سال 2013 رسیدهاست. بررسیهای صدا نشان میدهد که صنعت خودروسازی در ایران یکی از متهمهای اصلی ایجاد آلودگی هواست. به همین خاطر است که کمپینهایی برای نصب فیلتر دوده روی دیزلهای خودرو به راه افتادهاست تا سلامتی را به مردم بازگرداند.
گزارشهای بانک جهانی نشان دادهاست که کشور چین بیشترین هزینه را از جانب آلودگی هوا متحمل میشود. سالانه عددی معادل 10درصد از تولید ناخالص این کشور هزینه آلودگی هوا میَشود. این عدد در ایران 2.3درصد تولید ناخالص داخلی برآورد شدهاست. آنطور که گزارشها نشان میدهد همه کشورها باید به نوعی این هزینه را تحمل کنند.