در نشست مرکز پژوهشهای اتاق ایران، گزارش «شناسایی فرصتهای صادراتی ایر ان در بازار عراق» بررسی شد. این گزارش به سفارش اتاق کرمانشاه و با نظارت شورای پژوهشی اتاق ایران تهیه شده است. در این نشست کیوان کاشفی، عضو هیات رئیسه اتاق ایران و رئیس اتاق کرمانشاه، روسای اتاقهای ایلام، اهواز و کرمان حضور داشتند.
در این نشست کیوان کاشفی با اشاره به اهمیت بازار عراق گفت که در گزارشهای کاربردی باید به پرسشهای از قبیل اینکه رویکرد عراق در حوزه تجارت به چه سمت و سویی خواهد رفت؟ در آینده تجارت عراق با توجه به روابط سیاسی آنها با آمریکا ایران چه جایگاهی خواهد اشت؟ عراق چه نیازهایی دارد و فرصتهای بازار عراق چیست، پاسخ داد تا بتوانیم با انسجام بیشتری در آن بازار کار کنیم.
او ادامه داد: پاسخ به این پرسشها نیازمند مطالعه دقیق بازار عراق است؛ تا جایگاه ایران در برنامههای کوتاهمدت، میان مدت و بلندمدت بازار عراق را تعیین کنیم.
بعد از آن حسن ثاقب، نتایج مطالعه شناسایی فرصتهای صادراتی ایران به بازار عراق را با همراهی امید رنجبر ارائه کرد.
شناسایی اولویتبندی گروههای کالایی برای توسعه صادرات ایران به عراق هدف اصلی مطالعه است. همچنین مقایسه توان صادراتی ایران با رقبای مهم در بازار عراق، شناسایی گروههای کالایی صادراتی بر اساس امکان توسعه تولید؛ شناسایی گروههای کالایی صادراتی بر اساس اثرات سرریز بر رشد اقتصادی و شناسایی گروههای کالایی صادراتی بر اساس اثرات سرریز به سایر رشته فعالیتها از دیگر اهداف این مطالعه بوده است.
طبق این مطالعه ایران 590 محصول را با مزیتی قویتر از سایر رقبا به بازار عراق صادر میکند اما تنها در 123 کد از این محصولات را توانسته است با مزیت نسبی به بازار جهانی صادر نماید. این یافته نشان میدهد، نمیتوان مزیت و توان صادراتی ایران در بازار عراق در مقایسه با رقبا را به موضوع قابلیت بالای صادراتی ایران در بازارهای جهانی گره زد. شاید به جهت نزدیکی جغرافیایی و البته اشتراکات فرهنگی میان ایران با عراق، حضور پررنگ فعلی ایران در بازار عراق قوی است. عراق یکی از مقاصد صادراتی برای صدور کالاهای متنوع ایرانی میباشد و در واقع از لحاظ تنوع کالاهای صادراتی، متنوعترین در میان کل مقاصد صادراتی ایران محسوب میشود. اما توسعه حضور رقبایی مانند امارات متحده عربی، ترکیه، چین، هند، آمریکا در بازار عراق در شرایطی که این کشورها در میان مقاصد مهم صادراتی عراق نیز حضور دارند، منافع دوجانبهای برای کشور مذکور ایجاد میکند و این موضوع زنگ خطر جدی برای برنامههای توسعه صادرات ایران در بازار عراق است.
طبق این مطالعه توسعه روابط با عراق از سوی رقبای منطقهای و فرامنطقهای ایران، تنها به توسعه صادرات ختم نمیشود؛ مشارکت کشورهای عربی، ترکیه و چین در ساختارهای صنعتی و تجاری عراق، زمینه وابستگی این کشور به رقبای ایران را بیش از پیش مهیا میکند؛ در چنین شرایطی، چنانچه استمرار و توسعه صادرات غیرنفتی و حفظ گستره نفوذ هژمونیک ایران در عراق مورد توجه باشد، میبایست رویکرد جدیدی نسبت به روابط با این کشور اتخاذ شود.
جهانبخش سنجابی، دبیر اتاق بازرگانی ایران و عراق در این نشست عنوان کرد که ما باید بتوانیم به صورت رقابتی در بازار عراق حضور داشته باشیم. اگر فاکتورهای عملیاتی را دخالت ندهیم، ممکن است ما در چند سال آینده بخش مهمی از بازار عراق را از دست بدهیم. ما باید برای حفظ این بازار گامهای عملیاتی برداریم.
در ادامه گفته شد که یکی از اصول کلیدی ماندگاری در بازار عراق ارائه راهکارهایی است که موجب در هم تنیدگی اقتصاد ایران و عراق میشود. باید در بازار عراق سرمایهگذاری مشترک انجام داد و یکطرفه بودن تجارت ایران و عراق را اصلاح کرد.
در حوزه خدمات فنی و مهندسی، دارو و تجهیزات فنی و مهندسی شرایط بسیار مناسبی برای تعامل دو جانبه وجود دارد. لذا باید بخش خصوصی ایران در بازار عراق کارهای مشترکی با تجار عراقی صورت دهد که هم نیاز بازار عراق تأمین شود و هم مازاد تولید مشترک به کشورهای دیگر صادر کرد.
در انتهای این نشست محمد قاسمی، رئیس مرکز پژوهشهای اتاق ایران گفت: ایران هم مانند هر کشور دیگری باید براساس منافع بلندمدت خود با کشورهای مختلف مذاکره کند. باید مشخص شود چه همپیوندیای بین اقتصاد ایران و عراق می تواند به وجود آید تا به توسعه بلندمدت کشور کمک کند.