زنگ خطر برای اقتصاد روسیه به صدا درآمد

سیاست‌گذاران در روسیه نرخ بهره را در این کشور از ماه سپتامبر سال گذشته تاکنون روی 7.5 درصد ثابت نگه داشتند، با این‌همه با توجه به وضعیت اقتصادی این کشور و هشدارهای جدید بانک مرکزی روسیه، نشانه‌هایی از احتمال افزایش آن به چشم می‌خورد.

الوینا نابیولینا رئیس بانک مرکزی روسیه در کنفرانسی خبری اعلام کرد گزینه افزایش نرخ بهره مد نظر قرار گرفته است، اما فعلا قرار است نرخ بهره روی رقم کنونی حفظ شده و سیگنال‌ها تشدید شوند. با این‌همه احتمال افزایش نرخ بهره افزایش پیدا کرده است. به گفته او، بانک مرکزی روسیه درواقع درباره افزایش 25 تا 75 واحدی نرخ بهره مذاکره کرده است. این درحالی است که داده‌های اقتصادی هفته گذشته حاکی از آن است که قیمت مصرف‌کننده در روسیه جهشی قابل توجه داشته است.

افزایش احتمالی نرخ بهره، اولین مورد پس از زمانی است که بانک مرکزی روسیه، بلافاصله پس از حمله روسیه به اوکراین به منظور تثبیت ارزش روبل و بازارهای مالی در پی اعمال تحریم‌های غرب علیه کرملین و مسدود شدن ذخایر ارزی روسیه، نرخ بهره را به 20 درصد رساند.

از آن زمان تاکنون بانک مرکزی روسیه نرخ بهره را با کاهش نرخ تورم، کاهش داده است. اما پیش‌بینی‌های جدید این نهاد مالی نشان از افزایش 4.5 تا 6.5 درصدی نرخ تورم تا پایان سال جاری دارد، درحالی‌که قرار بود افزاین نرخ تورم در این بازه زمانی روی 3.5 درصد متوقف شود. به گفته این بانک، سرعت گرفتن هزینه‌های مالی، وخیم شدن وضعیت تجارت خارجی و وضعیت بازار کار  اصلی‌ترین محرک‌های ریسک‌های تورمی هستند.

این هشدار در وضعیتی مطرح شده است که روسیه به صورت کامل به سوی اقتصاد جنگی رو آورده است؛ درحالی که اقدام متقابل اخیر اوکراین نشان از آن دارد که روسیه مجبور است هزینه‌های نظامی خود را افزایش دهد. ارزش روبل در برابر دلار تاکنون 14 درصد کاهش داشته است؛ موضوعی که هزینه واردات را افزایش داده و تورم را صعودی کرده است. روز جمعه هم ارزش یک روبل در برابر یک دلار به 83 رسید و رکوردی جدید از سقوط ارزش طی 2 ماه گذشته را رقم زد.

علاوه بر این، داده‌های موجود نشان می‌دهند اقتصاد روسیه درگیر کمبود بی‌سابقه نیروی کار است واین کمبود نتیجه مستقیم جنگ میان روسیه و اوکراین است. ارتش روسیه سال گذشته 300 هزار سرباز جذب کرد درحالی که قصد دارد در سال جدید هم 200 هزار نفر دیگر را به کار بگیرد. همچنین تخمین‌ها نشان می‌دهند دست‌کم 200 هزار سرباز روس در اوکراین کشته یا مجروح شده‌اند.

از سویی دیگر، مهاجرت روس‌های ناراضی از جنگ به دیگر کشورها برای فرار از خدمت سربازی یا مشکلات اقتصادی به بحران کمبود نیروی کار دامن زده است. مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد سال گذشته 1.3 میلیون کارگر جوان نیروی کار روسیه را ترک کرده‌اند، عددی که نشان از ابعاد وسیع فرار مغزها از روسیه دارد. کمبود نیروی کار همچنین منجر به کاهش شدید تولید صنعتی در روسیه طی ماه گذشته شده است و میزان آن را نسبت به یک ماه قبل‌تر 5 درصد کاهش داده است.