بهار سال 95 بود که اقتصاد کرمان در راستای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، نگاه و شرایط جدیدی را تجربه کرد. در آن روزها، اقتصاد استان به تبعیت از اقتصاد کشور اوضاع چندان پررونقی نداشت و استاندار تصمیم گرفت پهناورترین استان کشور را به هشت منطقه اقتصادی تقسیم و برای هر یک از این مناطق یک معین معرفی کند. معین‌های اقتصادی هر منطقه با اختیارات مشخص و بر خواسته از بخش‌خصوصی هستند.
در این بین، مسئولیت معین منطقه2، اقتصاد مقاومتی استان شامل شهرستان‌های جیرفت و عنبرآباد به اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران واگذار شد تا برای توسعه منطقه برنامه‌ریزی و راهبرد عملیاتی ارائه دهد. اتاق کرمان نیز به نمایندگی از اتاق ایران این مسئولیت را بر عهده گرفت تا برنامه‌ها و چشم‌انداز مدنظر را اجرایی کند. اکنون‌که بیش از 9 ماه از این تصمیم استاندار می‌گذرد، برای آگاهی از اقدامات صورت گرفته در منطقه2 با محمدرضا دهقان‌پور، جانشین رئیس اتاق کرمان در اجرا و پیگیری برنامه‌های این منطقه گفتگو کرده‌ایم.
آقای دهقان‌پور؛ لطفا شرایط اقتصادی منطقه2 را تشریح کنید.
اگر به هشت منطقه اقتصادی استان نگاهی جامع داشته باشید متوجه می‌شوید که منطقه2 با سایر مناطق تفاوت عمده دارد، سایر مناطق استان باید برای تحقق تولید و افزایش حجم آن تلاش کنند اما در منطقه2، تولید بسیار زیادی وجود دارد که باید ساماندهی شود. در جیرفت و عنبرآباد به دلیل ضعف در بسته‌بندی و بازاریابی، انعقاد قراردادهای بدون ضمانت، عدم وجود مسائل زیرساختی به‌ویژه حمل‌ونقل و ارائه نکردن خدمات لازم توسط اداره‌های استاندارد و گمرک در منطقه، مشکلاتی به وجود آمده بود که به همین دلیل اتاق به شکل دیگری در منطقه ورود کرد.
اگر امکان دارد در خصوص جزئیات این موضوع توضیح بدهید.
اتاق در ابتدا برنامه کوتاه‌مدت برای ساماندهی بازار چهار میلیون تن محصولات جنوب، به‌ویژه جیرفت و عنبرآباد در نظر گرفت زیرا در این زمینه فعالان اقتصادی مشکل عمده را دسترسی دشوار به بازارهای هدف و مسائل به وجود آمده در پی این مهم می‌دانستند. به همین دلیل نشست‌هایی را با دستگاه‌های مرتبط با امور زیرساختی برگزار و برنامه مشترکی تعریف کردیم که نتیجه آن‌ها برنامه‌ریزی برای ساماندهی حمل‌ونقل منطقه شد؛ بنابراین، کار با همکاری اداره حمل‌ونقل جنوب استان آغاز و بررسی‌هایی انجام شد اما نتیجه بررسی‌ها نشان داد که مشکل کمبود کامیون وجود ندارد بلکه بی‌برنامگی‌ها و ناهماهنگی بین برخی دستگاه‌ها، باعث ضعف در سیستم حمل‌ونقل منطقه در زمان پیک بار می‌شود.
کار اجرایی و عملیاتی از چه زمانی آغاز می‌شود؟
در حال حاضر برنامه‌ای برای منطقه مدون شده که با مشخص کردن محورهای فعالیت در منطقه2، نهایی خواهد شد و امیدواریم بتوانیم تا چند روز آینده کار اجرایی و عملیاتی را آغاز کنیم.
برای ساماندهی بازار محصولات کشاورزی منطقه چه برنامه‌های در نظر گرفته‌اید؟
بخشی از محصولات جنوب استان در بازارهای خارجی عرضه می‌شود که معمولاً کشورهای افغانستان، عراق و روسیه هدف صادراتی این محصولات هستند و البته هر یک از این بازارها مشکلات مربوط به خود را دارند که تصمیم گرفتیم به بررسی مشکلات مرزهای صادراتی بپردازیم. به‌عنوان‌مثال در زمینه صادرات محصولات به افغانستان در مرز میلک حضور یافتیم و در بازدیدهای میدانی، گزارش‌های لازم را تهیه کردیم که نتیجه این بازدیدها و بررسی‌ها نشان داد مشکلات این مرز به دلیل مسائل زیرساختی داخل ایران و همچنین کشور افغانستان است. همچنین در مرز عراق نیز مشکلاتی وجود دارد، فعالیت تجار متعدد در این مرز باعث عرضه فراوان محصول، شکسته شدن قیمت‌ها و متضررشدن صادرکنندگان شده که در این زمینه به دنبال ایجاد شبکه‌ای از تجار هستیم تا صادرات بانظم بیشتری شکل گیرد، قیمت محصول پایین نیاید و صادرکنندگان ضرر نکنند. بی‌شک این شبکه با همراهی تجار و دستگاه‌های ذی‌ربط تشکیل می‌شود که امیدواریم به بهترین شیوه محقق شود.
مشکلات دیگر صادرکنندگان عدم ارائه خدمات لازم توسط ادار‌ه‌ای استاندارد و گمرک در منطقه بود که باید به سایر شهرستان‌ها مراجعه می‌کردند و صرف وقت و هزینه بسیاری را برای آن‌ها در پی داشت که خوشبختانه با پیگیری‌ها و کمک‌های صورت گرفته توسط اتاق، دفاتر نمایندگی گمرک و دفتر نمایندگی اداره کل استاندارد در جیرفت مستقرشده است.
برای سایر بخش‌های اقتصادی منطقه هم برنامه‌ای داشته‌اید؟
بله؛ به دنبال راهکارهایی برای حل مشکلات برخی طرح‌های در دست اجرا بودیم. بررسی کردیم و متوجه شدیم پروژه‌هایی در زمینه تولید، بازاریابی و بسته‌بندی مانند طرح‌های فرو آلیاژ، نیلی صنعت و گلخانه هیدورپونیک با مشکلاتی ازجمله مالیاتی، دریافت تسهیلات و تأمین برق روبرو هستند که در این خصوص پیگیری‌های لازم انجام شد. در حال حاضر خوشبختانه بسیاری از مشکلات حل‌شده و به‌زودی کار خود را آغاز خواهند کرد.
شما به بخشی از مشکلات صادرات محصولات جنوب استان اشاره کردید، آیا همه مشکلات در عدم هماهنگی و مسائل زیرساختی خلاصه می‌شود یا موارد دیگری هم وجود دارد؟
البته مسائل دیگری نیز وجود دارد. عدم فعالیت صادرکننده متخصص در جنوب استان یکی از این موارد است که اتاق کرمان با توجه به حجم بالای تولید محصولات کشاورزی در منطقه تصمیم گرفته افرادی را به‌عنوان حق‌العمل‌کار آموزش دهد. در این رابطه فراخوان داده‌شده و پس از ثبت‌نام افراد و آموزش آن‌ها، کار عملیاتی آغاز خواهد شد. مشکل دیگر در این بخش، واردات محصولات کشاورزی مشابه تولید داخل است که در این زمینه باید رایزنی‌هایی با وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت گیرد تا از ورود محصولات کشاورزی مشابه محصولات جنوب استان به کشور جلوگیری شود.
مشکلات دیگری در رابطه با برخی محصولات منطقه وجود دارد که برنامه‌های ویژه‌ای برای آن‌ها در نظر گرفته‌شده است. به‌عنوان‌مثال در این زمینه می‌توان به تشکیل بورس خرما اشاره کرد که پیگیری‌های لازم انجام‌شده و امیدواریم بتوانیم با بهره بردن از افراد توانمند، کار را به‌خوبی پیش ببریم.
در مورد برنامه‌های بلندمدت در نظر گرفته‌شده هم توضیح می‌دهید؟
یکی از برنامه‌های بلندمدت برای شهرستان‌های جیرفت و عنبرآباد، فعالیت برای رقابتی کردن محصولات منطقه و اصلاح الگوی کشت است که در این رابطه به شناسایی افراد و به‌ویژه جوانان فعال و دارای طرح و ایده خواهیم پرداخت تا با ارائه آموزش‌های لازم به آن‌ها بتوانند فعالیت‌های اقتصادی خود را مبتنی بر بازار پیش ببرند. برنامه دیگر، توانمندسازی روستاهاست که با جدیت پیگیری می‌شود. معتقدیم قبل از شکل‌گیری صندوق‌های خرد روستایی باید نیازها و پتانسیل‌های منطقه شناخته شود تا بتوان صندوق‌هایی موفق و توانمند را تشکیل داد.
راه‌اندازی سیستم پنجره واحد برای صدور مجوزها، یکی دیگر از برنامه‌های بلندمدت موردنظر اتاق در منطقه دو است که اگر به‌صورت پایلوت در منطقه اجرا شود می‌تواند به‌عنوان الگو در استان مورداستفاده قرار گیرد. یکی دیگر از برنامه‌های بلندمدت، ورود در حوزه گردشگری این دو شهرستان است؛ که ابتدا معرفی ظرفیت‌های گردشگری منطقه به کشور و دنیا مدنظر است. در این رابطه ابتدا حضور در نمایشگاه‌های گردشگری پیشنهادشده و قرار است در اقدام نخست، غرفه‌ای به نام جنوب استان در نمایشگاه تهران که 18 بهمن‌ماه جاری برگزار می‌شود، راه‌اندازی و تجهیز شود تا بتواند ظرفیت‌های گردشگری منطقه را ارائه دهد. ناگفته نماند که توسعه صنعت گردشگری بافرهنگ سازی محقق می‌شود و مردم منطقه باید گردشگر را یک ظرفیت اقتصادی بدانند.
در برنامه دیگری، برای تأمین زیرساخت‌های موردنیاز منطقه مانند دریافت مجوزها، تأمین مالی و... کمیته مشخصی مشغول به کار خواهد شد تا این مسائل را شناسایی و برای رفع آن‌ها رایزنی کند. یکی دیگر از برنامه‌های بلندمدت اتاق کرمان در منطقه دو، توجه به توسعه شهری است که قصد داریم با معرفی ظرفیت‌های اقتصادی، حضور سرمایه‌گذاران بیشتری را در منطقه شاهد باشیم تا در نهایت به توسعه شهری منجر شود.
در ابتدای ورود اتاق به منطقه 2 اقتصاد مقاومتی استان، این دیدگاه وجود داشت که اتاق نقش اجرایی خواهد داشت در صورتی‌که می‌دانیم رسالت اتاق این نیست. در این زمینه بیشتر توضیح می‌دهید؟
بله. این دیدگاه در ابتدای کار وجود داشت. در آن روزها انتظارات از اتاق این بود که رؤسا به ایجاد سرمایه‌گذاری‌ها کمک و سرمایه‌گذاری‌ها و قراردادهای تجاری را تضمین کند. اتاق کرمان پس از اطلاع از این ذهنیت، توضیحات لازم را ارائه و عنوان کرد که اتاق تشکل اقتصادی و پارلمان بخش خصوصی است و ماهیت اجرایی و حاکمیتی ندارد، اما می‌تواند در مسیر شکل دادن توسعه اقتصادی یاری‌رسان باشد.
در واقع نقش اتاق در شهرستان‌های جیرفت و عنبرآباد این است که بدون دخالت مستقیم، بتواند به فعالیت‌های اقتصادی شتاب ببخشد و کمک کند. اتاق قرار نیست بازاریابی و یا کارخانه راه‌اندازی کند بلکه می‌تواند تشکل‌هایی را برای شناسایی و معرفی بازارها شکل دهد و در سرعت بخشیدن به دریافت مجوزها، کوتاه کردن زمان دریافت تسهیلات و پایین آوردن نرخ بهره آن‌ها، رایزنی کند.