بودجه اتاق ایران در محل دقیق مأموریت‌ها و وظایف هزینه شود

در نشست مشورتی بودجه اتاق ایران که با حضور رئیس و اعضای هیات رئیسه اتاق ایران برگزار شد، تدوین نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد، استقرار سازوکار شفاف و دقیق برای بودجه‌ریزی، بودجه عملیاتی و چگونگی نظم‌دهی به بودجه اتاق ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

حسین سلاح‌ورزی، شفافیت در اتاق ایران را یکی از مهم‌ترین برنامه‌های هیات رئیسه دوره دهم اتاق ایران عنوان کرد و گفت: اتاق ایران می‌خواهد انتشار صورت‌های مالی را به همراه یادداشت‌های توضیحی در منظر مخاطبان و افکار عمومی قرار دهد.

رئیس اتاق ایران ادامه داد: به‌موجب قانون، درآمد سه در هزار و چهار در هزار متعلق به اتاق ایران است و در خصوص هزینه‌کرد آن، قانون‌گذار هرگونه نظارت را از اتاق ایران طلب می‌کند. از طرفی در قانون، اتاق‌های مشترک، اتاق شهرستان‌ها و تشکل‌ها شخصیت حقوقی مستقلی هستند. این دقیقاً محل تعارض است؛ همه مجموعه‌ها از اتاق ایران تأمین بودجه می‌شوند و بر اساس مصوبه هیات رئیسه چند دوره قبل، 30 درصد و بعد 40 درصد منابع سه و چهار در هزار اتاق ایران به اتاق شهرستان‌ها، اتاق‌های مشترک و تشکل‌ها تخصیص می‌یابد. اما به دلیل استقلال این نهادها، نظارت با دشواری مواجه است.

سلاح ورزی تصریح کرد: نحوه بودجه‌دهی باعث عدم توازن‌هایی شده است. ما می‌خواهیم سازوکاری آماده کنیم که اتاق‌های شهرستانی و اتاق ایران بودجه عملیاتی داشته باشند. همچنین اتاق ایران بر هزینه‌کرد، نظارت قانونی داشته باشد. برای همین برای اصلاح سازوکار بودجه‌ریزی به همفکری و راهنمایی نیاز داریم.

تدوین برنامه مقدم بر بودجه باشد

در ادامه این نشست هاشم علی‌صوفی، مدیر امور مالی اتاق ایران، گفت: بودجه اتاق ایران در حوزه هزینه‌ها در دو بخش مصرف می‌شود: هزینه‌های جاری و بودجه برنامه‌ای یا عملیاتی که بر اساس برنامه‌های اتاق ایران، طبق قانون و اقتضای زمان و متناسب با پیش‌بینی‌های انجام‌شده در سطح اتاق ایران، اتاق‌های مشترک و اتاق شهرستان‌ها، تدوین و عملیاتی می‌شود.

او تأکید کرد: مسئله اصلی برنامه است. اگر برنامه توسعه‌ای تدوین شود، بودجه هم متناسب با آن تخصیص داده می‌شود.

بودجه و برنامه باید قابل نظارت باشد

کیوان کاشفی، عضو هیات رئیسه اتاق ایران گفت: باید به سمت اصلاح ساختار بودجه اتاق ایران برویم و در این مسیر از پیشنهادهای اصلاحی جدید استقبال می‌کنیم. قانون‌گذار می‌گوید اتاق ایران موظف است به‌درستی و کامل درآمد خود را از محل سه در هزار و چهار در هزار دریافت کرده و در چارچوب وظایف خود هزینه کند. در این مسیر باید اتاق ایران وظایف قانونی خود را به برنامه تبدیل کند و این برنامه‌ها و راهبرد به بودجه نیاز دارد و درنهایت بودجه و برنامه باید قابل نظارت باشد.

ساز و کاری شبیه بورس لازم است

ابوالفضل روغنی گلپایگانی، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در ادامه این نشست گفت: برای شفافیت بهتر در اتاق ایران و تدوین بودجه عملیاتی می‌توانیم از شرکت‌های بورس و کدال الگو بگیریم. در این شرایط تغییرات به‌طور شفاف قابل رصد است. مثلاً بودجه در پایگاه اتاق ایران منتشر شود و ساز و کاری شبیه بورس برای رصد بودجه اتاق ایران طراحی کنیم.

راهبردهای توسعه‌ای تدوین شود

رضا پدیدار، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران گفت: در تدوین برنامه و بودجه نویسی مطلوب، لازم است بودجه توسط ذی‌نفعان قابل نظارت باشد. باید در این مسیر راهبردها به‌صورت تفکیک‌شده، مشخص شود نه به‌صورت پراکنده. شاخص‌ها باید قدرت اجرایی داشته باشند.

او ادامه داد: راهبردها باید از دل نهادها، تشکل‌ها و هیات نمایندگان بیرون بیاید. باید برنامه اتاق زمان‌بندی داشته باشد، راهبردهای کلان و خرد را آیتم بندی کنند وگرنه مغایرت بودجه‌ای پیش خواهد آمد. باید بر اساس اولویت‌ها و راهبردها برنامه جاری و عملیاتی تدوین شود.

اتاق ایران برای سهولت کسب‌وکار سرمایه‌گذاری کند

علیرضا محمدی دانیالی، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران گفت: به نظر من اولین کار این باشد که برنامه اتاق مدون شود. در تدوین برنامه‌ها از ظرفیت هیات نمایندگان و کمیسیون‌های تخصصی اتاق ایران استفاده شود. اتاق باید در رشد و توسعه اقتصادی کشور، سهولت کسب‌وکار، تشکل‌گرایی، سهیم باشد.

کمک به اتاق‌های شهرستانی براساس معیار مشخص انجام شود

نادر طیبی، عضو هیات نمایندگان اتاق کرمان، با اشاره به اهمیت بودجه‌ریزی عملیاتی در اتاق ایران گفت: با رویکرد نوین، اتاق مسیر روشن‌تری را طی خواهد کرد. یکی از ایرادات بودجه اتاق ایران، متورم بودن آن است. باید بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد باشد. برنامه‌وبودجه به معنای نظم‌دهی است و باید درآمدها در جاهایی هزینه شود که قانون مشخص می‌کند. کمک به اتاق‌های شهرستانی هم بر اساس کارکرد، معیار و اصول مشخص‌شده باشد. ضمن اینکه مشخص شود چقدر و بر اساس چه شاخص و معیاری به اتاق‌های شهرستان‌ها و تشکل‌ها بودجه داده می‌شود.

نگاه بنگاهی به مجموعه اتاق ایران خطاست

فرج‌الله معماری، رئیس اتاق سمنان، در ادامه گفت: اصلاح برنامه‌وبودجه نیازمند مدل و رویه است. نگاه بنگاهی به مجموعه اتاق ایران خطاست. برنامه اتاق ایران باید بر اساس مأموریت‌ها و هدف‌گذاری‌ها تدوین شود. برای همین مشاورانی انتخاب شود تا با در نظر گرفتن ویژگی‌های کانون‌های هدف، مدل مناسب را طراحی کنند. سال اول بودجه به‌صورت آزمایشی اجرا شود؛ مثلاً اتاق‌ها اهداف خود را مشخص کنند و بر اساس اهداف و برنامه ارائه‌شده، بودجه متناسب دریافت کنند.

او ادامه داد: تدوین بودجه عملیاتی باید بر اساس زمان و ساز و کار مشخص انجام شود و درنهایت قابل نظارت باشد. اتاق ایران به هر حوزه‌ای که بودجه اختصاص می‌دهد، باید نظارت کند.

نظارت بر بودجه اتاق‌های شهرستان‌ها لازم است

محمدجعفر فوده، نایب‌رئیس اتاق اصفهان گفت: اتاق ایران باید بتواند بر برنامه عملیاتی و محل صرف بودجه اتاق شهرستان‌ها نظارت کند.

محمد خاکی رئیس اتاق خرم‌آباد گفت: اتاق ایران باید بر اساس برنامه و در راستای مسئولیت اجتماعی و وظایف اتاق‌ها، بودجه اختصاص دهد و درنهایت این مسیر قابل نظارت باشد.

اتاق‌ها به سمت خدمات‌محوری برود

عباس آرگون، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران گفت: برای حکمرانی خوب به شفافیت نیاز داریم. باید به سمتی برویم که تمام اتاق‌ها کمیته های حسابرسی و انتصابات داشته باشند؛ این کمیته‌ها بسیاری از ابهام‌ها را رفع می‌کنند.

او افزود: اگر اتاق شهرستان‌ها به اهداف خود برسند اتاق ایران هم به اهداف خود می‌رسد. برنامه اتاق شهرستان و ایران در راستای هم باشند تا موفق شوند. نقش نظارتی اتاق ایران در شهرستان‌ها باید تقویت شود. در این مسیر می‌توانیم از نرم‌افزار یا پلتفرمی استفاده کنیم که مسیر را تسهیل کند. اتاق‌ها درجه‌بندی شود. هر چه کار کارشناسی بیشتری در اتاق ایران صورت گیرد، بر شرایط اتاق ها اثرگذار است. اتاق‌ها باید به سمت خدمات‌محوری بروند و درنهایت جهت ارتقای وضعیت بنگاه‌ها و بهبود محیط کسب‌وکار هزینه شود.

حامد امینی مصلح‌آبادی، نایب‌رئیس اول اتاق اراک گفت: بودجه تخصیص داده‌شده به اتاق شهرستان‌ها باید بر اساس تأثیرگذاری در GDP صورت گیرد. اتاق ایران باید بر عملکرد اتاق‌های شهرستان‌ها نظارت کند.

برنامه توسعه‌ای تدوین شود

محمد قاسمی، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران پیشنهاد کرد: برای بودجه 1403 اولین مصوبه هیات نمایندگان دوره دهم این باشد که کارهای حسابداری قبل ادامه یابد ولی در کنار این کار بزرگی شروع شود که مبنای قانون اتاق و برنامه هیات رئیسه دوره دهم باشد.

رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران افزود: هیئت رئیسه در بودجه 1403 پنج برنامه توسعه‌ای تدوین کنند که برنامه اتاق‌های شهرستان‌ها هم بر اساس آن تدوین شود و هدف فقط سطح نگهداشت نباشد بلکه گام‌های توسعه‌ای برداشته شود. اما اینکه این برنامه‌ها کجا تدوین شود، نکته‌ای است که باید درباره آن تصمیم‌گیری کنید.

او تصریح کرد: در این مسیر باید برای راهبردها و برنامه‌ها، ساختار ایجاد کنیم همچنین اولویت‌ها و چارچوب‌ها مشخص شود که بودجه توسعه‌ای بر این اساس تخصیص یابد و این سند به همراه سند استاندارد حسابداری تدوین شود.

نظارت‌ها براساس معیارهای مشخص صورت گیرد

ساسان شاه‌ویسی، دبیر کل اتاق ایران گفت: اتاق ایران طرح اصلاح برنامه‌وبودجه را پیگیری می‌کند. ما می‌خواهیم قابلیت بودجه را در جهت وظایف، تقویت نقش و جایگاه اتاق ایران ارتقا دهیم.

دبیر کل اتاق ایران ادامه داد: توجه به شفافیت یکی از مسائلی است که برای اصلاح و ارتقای کارکرد اتاق لازم است و در تدوین بودجه به این نکته باید توجه شود. شفافیت منطقی‌ترین خواسته اتاق ایران در جهت ایفای درست نقش و وظایفش در مقابل ذی‌نفعانش است. در این مسیر باید از بازیگران موجود، اصلاح رویه‌ها، ایفای تعهدات در چارچوب استفاده شود.

او درباره تقویت جایگاه و نقش اتاق گفت: باید هزینه کرد اتاق ایران بر اساس معیار علمی و منطقی، کارا شود. منابع و بودجه باید در حوزه وظایف اتاق ایران که قانون تعیین کرده، هزینه شود؛ مثلاً در این راه می‌توانیم سهم اتاق‌های شهرستان‌ها و تشکل‌ها را در GDP در نظر بگیریم. بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد باید بر اساس چارچوب‌های علمی و منطقی انجام شود. باید نظارت‌ها دقیق و بر اساس شاخص و معیارهای مشخص صورت گیرد.

مبنای بودجه‌ریزی باید منابع باشد، نه مصارف

پیام باقری، نایب‌رئیس اتاق ایران، گفت: نظام بودجه‌ریزی در اتاق ایران بر مبنای مصارف شکل‌گرفته است؛ این ایراد به‌صورت ذاتی در نظام بودجه‌ریزی کشور هم وجود دارد و برای همین کسری بودجه نهادینه‌شده داریم. مبنای بودجه‌ریزی باید منابع باشد، نه مصارف.

باقری تصریح کرد: ما به دنبال تغییر الگو هستیم که مطابق با آن نظام بودجه‌ریزی تغییر خواهد کرد؛ البته تغییر به‌سادگی ممکن نیست. تغییر به‌پیش نیازهایی احتیاج دارد؛ باید این مطالبه‌گری در هیات نمایندگان، هیات رئیسه و عوامل اجرایی باشد و این‌ها باهم در جهت تغییر الگو تعامل کنند.

او افزود: هدف اصلی هیات رئیسه، شفافیت در ابعاد مختلف امور است؛ اما مهم‌ترین بعد آن نظام مالی اتاق ایران است. با شفافیت، سطح تعارضات و شبهات کمتر می‌شود و اثربخشی بودجه مبتنی بر عملکرد بیشتر می‌شود و این مسیر قابل نظارت خواهد بود.

نایب‌رئیس اتاق ایران گفت: اتاق ایران رگولاتور است؛ باید منابع مالی اتاق در جهت درست و مبتنی بر وظایف قانونی این نهاد هزینه شود.