در هفتاد و یکمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی»، گلچینی از تحولات اخیر در دولایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه‌شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه مورد واکاوی قرار گرفته‌اند.
در بخش تحولات جهانی، رقابت دو اقتصاد بزرگ جهان مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه جنگ سرد میان آمریکا و چین، رئیس‌جمهور آمریکا، ممنوعیت‌های سرمایه‌گذاری جدیدی را با هدف ممانعت از ورود سرمایه و تخصص آمریکا در توسعه فناوری‌های مورد استفاده در بخش نظامی چین که پتانسیل به مخاطره انداختن امنیت ملی آمریکا را دارد، وضع کرد. سازمان تجارت جهانی نیز با رد کردن ادعای چین مبنی بر مغایرت اقدامات ایالات‌متحده با قوانین تجارت جهانی، اعمال تعرفه بر برخی از کالاهای چینی را از سوی ایالات‌متحده، به دلایل امنیتی موجه دانسته است.
در همین راستا، افزایش فزاینده حجم تجارت میان آمریکا و مکزیک و جایگزینی مکزیک با چین به‌عنوان کشوری که سالها شریک اول تجاری آمریکا بوده، نشان از حرکت اقتصاد آمریکا به‌سوی زنجیره‌های ارزش جدیدی دارد که خارج از اقتصاد چین قرار گرفته است.
از سوی دیگر و در پی تحریم‌های متعدد جهانی علیه روسیه، اخیراً بانک مرکزی این کشور از دلار زدایی روابط تجاری روسیه و چین خبر داد؛ علاوه بر این اقدام روسیه برای تشکیل یک منطقه آزاد با چهار کشور آفریقایی، نشان‌دهنده تلاش این کشور برای یافتن شرکا و مقاصد جدید تجاری در پاسخ به آثار سوء ناشی از تحریم‌ها است.
در سطح منطقه، عربستان در ادامه گام‌های جنجالی برداشته‌شده در مسیر توسعه و کاهش وابستگی به نفت، با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل سررسید چشم‌انداز 2030، به اصلاحات خود سرعت داده و قراردادهای ساخت‌وساز پروژه‌های املاک و زیرساخت خود را با ارقام چشم‌گیری منعقد کرده است.
امارات نیز با همکاری شرکت ملی سرمایه‌گذاری قزاقستان، پروژه مشترکی را برای ساخت یک ترمینال دریایی در قالب توسعه مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس خزر آغاز نموده است. همچنین این کشور پس از انجام مبادلاتی به ارزهای ملی با چین و نیز افتتاح یک دفتر در این کشور توسط صندوق ثروت ملی ابوظبی، اولین معامله نفتی خود به روپیه را نیز با هند انجام داد تا ضمن افزایش مشارکت‌های اقتصادی خود با این کشورها، جای پای خود را در فرآیند حذف دلار از مبادلات بین‌المللی، محکم سازد.
از سوی دیگر و به‌موازات توافق دو کشور قزاقستان و گرجستان در مورد ساخت ترمینال بندری در گرجستان، خبر برنامه‌ریزی مشترک روسیه و ترکیه برای همکاری بلندمدت در حوزه انرژی و ایجاد یک هاب گازی در ترکیه، توجه رسانه‌ها به خود جلب کرد؛ همکاری مشترکی که می‌تواند کمک شایانی برای جلوگیری از سیاسی شدن منابع انرژی باشد.
در بخش پژوهش‌های تازه، گزارش بانک جهانی در مورد «چشم‌انداز بازار جهانی پرورش جلبک دریایی تا سال 2030» ارائه‌شده که فرصت‌های اقتصادی این حوزه را تبیین کرده است. همچنین در گزارش «پایش اقتصادی سوریه، تابستان 2023: پس‌لرزه‌های اقتصادی زمین لرزه‌های بزرگ» به بررسی آثار کنونی و پیامدهای آتی زمین‌لرزه مرگبار سوریه در سال 2023 پرداخته‌شده است.
آنکتاد نیز در گزارشی به گذار توأمان زنجیره‌های ارزش جهانی به زنجیره‌های سبز دیجیتال پرداخته و پیامدهای مثبت اقتصادی آن را برشمرده است. در بخش کتاب تازه نیز، کتاب تازه انتشاریافته «استفاده از ابزارهای تجاری برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی» معرفی‌شده که به دغدغه مهم و شایع کنونی در قبال تجارت و تغییرات اقلیمی می‌پردازد.
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در حرکتی منسجم و کارشناسی، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را باهدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است و در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران موردبحث و بررسی قرار می‌گیرند.
متن کامل هفتاد و یکمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا بخوانید.