اقتصاد چین در ماههای اخیر در معرض جریانهای خلاف جهت قرارگرفته است، جریانهایی ناشی از بحران بخش مسکن و املاک و عدم بهبود اقتصاد پس از حذف شدن محدودیتهای کرونایی. براساس گزارشی از بلومبرگ، به همین دلیل است که شهروندان ثروتمند چینی راههای غیرمعمول و گاه غیرقانونی برای انتقال پول به خارج از کشور یافتهاند تا پول نقد خود را در بحبوحه بیثباتی اقتصادی حفظ کنند.
بلومبرگ گزارش میکند که ثروتمندان اموال نقدی خود را از مسیر سیستم بانکی غیررسمی و زیرزمینی به نام «هاوالا» جابهجا میکنند؛ سامانهای که نظارتی روی آن وجود ندارد و افراد صرفاً بهواسطه اعتماد بدون پایه و اساس از آن استفاده میکنند. در شرایطی که دولت چین در تلاش است آشوب مالی و اقتصادی این کشور را تحت کنترل خود درآورد، مشاوران مالی ثروتمندان چینی از افزایش تقاضا برای استفاده از سامانههای مالی زیرزمینی خبر میدهند.
خانوادههای طبقه متوسط و ثروتمند چینی احساس میکنند که باید ثروت خود را به دلایلی مانند ایجاد تنوع در منابع سرمایه و یا ایجاد بستر مناسب برای مهاجرت از چین در آینده، از کشور خارج کنند. بااینحال امکان جابهجایی پول نقد بدون نقض قوانین چین بسیار محدود است و افراد معمولاً نمیتوانند بیش از ۵۰ هزار دلار در سال به خارج از کشور ارسال کنند و مهاجرت هم تنها فرصتی یکباره را برای انتقال پول به افراد میدهد.
درنتیجه افزایش تقاضا برای انتقال پول زیرزمینی، کسبوکار سامانههای شبه بانکی غیرقانونی هم رشد کرده است. ابعاد این شبکههای مخفی نامشخص است، اما آنچه مسلم است، این شبکهها در سرتاسر جهان گسترده شدهاند. گزارشی که در سال ۲۰۲۱ منتشرشده است، از جابهجایی ۷۵٫۶ میلیارد یوان دارایی بهواسطه ۵ سازمان و ۸ هزار بانک مختلف خبر داده است.
بلومبرگ به نقل از آژانس ملی جرم و جنایت انگلیس گزارش میدهد که بهاحتمالزیاد این بانکهای زیرزمینی در مکانهایی کلیدی و پر تقاضا دارای منابع مالی کافی هستند تا کاربران بتوانند بهسرعت پول خود را به ارزهای محلی دریافت کنند. بااینحال، کسانی که برای جابجایی پول نقد قوانین را نادیده میگیرند، خود را در معرض خطر قرار میدهند. افرادی که با استفاده از خدمات مبادله غیرقانونی در چین دستگیر شوند، معمولاً باید جریمه نقدی برابر ۳۰٪ یا بیشتر از کل مبلغی را که قصد انتقال آن را داشتهاند پرداخت کنند. برای حجمهای بزرگتر پول، امکان حبس هم بسیار جدی است.
علاوه بر این، افراد برای استفاده از این سیستم درخطر ارتباط با مجرمان هم قرار دارند. منابع مالی که سیستم مالی «هاوالا» برای پرداخت پول در مقصد به مشتریان استفاده میکند، معمولاً پولی است که توسط قاچاقچیان مواد مخدر یا انسان تولیدشده است. درهرصورت، تقاضا برای جابجایی پول با استفاده از این شبکهها همچنان بالاست. گزارش ثروت UBS نشان میدهد که ۶٫۲ میلیون چینی در پایان سال گذشته بیش از یکمیلیون دلار دارایی داشتند. همچنین در ماه اوت، شرکت مشاوره املاک Juwai IQI اعلام کرد که انتظار دارد بیش از ۷۰۰ هزار چینی طی ۲ سال آینده مهاجرت کنند.
کارشناسان باور دارند درصورتیکه پکن قوانین نقلوانتقال پول نقد را سختگیرانهتر سازد بازهم تقاضا بالا خواهد ماند. همچنین منبعی آگاه به بلومبرگ اعلام کرده است که انتظار میرود در سال جاری ۱۵۰میلیارد دلار از چین به همین شیوه خارج شود.