هیاتی متشکل از نمایندگان اندیشکده‌ها و مؤسسات پژوهشی چین طی سفر به ایران با رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران دیدار و درباره چشم‌انداز روابط بین چین و ایران گفت‌وگو کردند.
در این نشست که به همت مرکز پژوهش‌های اتاق ایران برگزار شد، روسای تعدادی از کمیسیون‌های تخصصی اتاق ایران نیز حضور داشتند.
حسین سلاح‌ورزی، رئیس اتاق ایران در ابتدا پایه اصلی روابط بین دو کشور را تجارت و در قدم بعدی، فرهنگ عنوان کرد. او از اعضای این هیات خواست تا چشم‌انداز روابط با ایران و در عین حال رقابت یوان با دلار را تشریح کنند.
او با توجه به پیامدهای ناشی از تحریم بر اقتصاد ایران، گفت: چنان‌چه آمریکا بتواند به کمک ابزار تحریم به اهداف خود دست پیدا کند، بدون شک تلاش خواهد کرد تا از این ابزار علیه چین هم استفاده کند، در این راستا پیشنهاد می‌شود که دو کشور با همکاری یکدیگر سازوکارهایی را طراحی کنند تا کم‌ترین اثر منفی را از تحریم‌ها، بپذیرند.
رئیس اتاق ایران، همکاری دو کشور در حوزه ارتقای اقتصاد سبز و حرکت به سمت تولید و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر را که در هر دو کشور جزو اولویت‌ها قرار دارد، فرصتی برای تقویت روابط بین ایران و چین معرفی کرد.
به اعتقاد سلاح‌ورزی، تحریم‌ها اثر مستقیمی روی انرژی‌های تجدیدپذیر ندارد و برای همین این حوزه می‌تواند ظرفیت خوبی برای سرمایه‌گذاری مشترک باشد.
او در عین حال تمرکز بر واحدهای کوچک و متوسط و استفاده از ظرفیت این واحدها برای افزایش سطح همکاری‌های مشترک بین ایران و چین را پیشنهاد کرد و افزود: در طول 20 سال گذشته، همواره سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های بزرگ ایرانی از طرف سرمایه‌گذاران چینی اتفاق افتاده و شرکت‌های کوچک و متوسط نادیده گرفته شده‌اند. شاید بتوان امروز که در شرایط تحریمی قرار داریم، تمرکز خود را روی این واحدها و طرح‌های توسعه‌ای آنها بگذاریم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به چندجانبه‌گرایی و همکاری دو کشور در قالب بریکس و سازمان همکاری شانگهای اشاره و تصریح کرد: چین به عنوان بزرگ‌ترین تأمین‌کننده منابع مالی پروژه‌ها در سازمان همکاری شانگهای شناخته می‌شود، در مقابل، ایران در بانک توسعه بریکس به عضویت درآمده است و این دو در کنار هم می‌توانند پنجره جدیدی رو به همکاری اقتصادی بین ایران و چین بگشایند.
معدن و صنایع معدنی، فرصتی برای همکاری ایران و چین
در ادامه این نشست، بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی ایران درباره منابع معدنی ایران و ارزش بالای آن گفت: طبق یک ارزیابی انجام شده، ارزش این منابع ۲۷.۳ تریلیون دلار بوده و ۹۸.۳ درصد معادن ایران در اختیار بنگاه‌های کوچک و متوسط قرار دارد. از طرفی در حال حاضر ۲۶ میلیارد تن، حجم ذخایر معدنی ایران است. بنابراین یکی از حوزه‌های همکاری دو کشور می‌تواند معدن و صنایع معدنی باشد.
او پیشنهاد داد: استفاده از فناوری‌های جدید و رفتن به سمت معدن سبز، می‌تواند فرصت مناسبی برای همکاری مشترک بین ایران و چین باشد.
به باور این فعال اقتصادی، ایران و چین می‌توانند در اکتشاف، استخراج و فرآوری عناصر باارزش خاکی که تکنولوژی آن در ایران وجود ندارد، همکاری کنند.
تعریف پروژه‌های مشترک در حوزه فرهنگ و هنر
مرتضی میری، رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران نیز با نگاهی به تمدن قدیمی هر دو کشور، همکاری در بخش امور فرهنگی بین دو کشور را مورد توجه قرار داد و گفت: جایگاه فرهنگ و هنر و اقتصاد و دیپلماسی مشخص است. بر این اساس اتاق ایران از همکاری‌های دو جانبه برای تبادلات، استقبال می‌کند.
برگزاری برنامه و رویداد مشترک در کنار تسهیل قانونی برای توسعه فعالیت‌های تجاری در حوزه هنر و فرهنگ، یک ظرفیت قابل توجه است که از نگاه این فعال اقتصادی نباید نادیده گرفته شود.
ایجاد مسیرهای جدید برای صادرات محصولات تازه و فسادپذیر ایران به چین
صدرالدین نیاورانی، نایب‌رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران از برنامه‌ریزی برای تقویت سطح صادرات انواع محصولات به چین با تمرکز بر محصولاتی که فسادپذیری کمتری دارند، صحبت کرد.
او تأکید کرد: زعفران و پسته دو محصولی هستند که تجربه صادرات آنها به چین خوب بوده است. در کنار آن کیوی، پرتقال و سیب را به چین صادر می‌کنیم که برای افزایش آن باید امکان صادرات هوایی یا از طریق کانتینرهای یخچال‌دار را فعال کنیم. از طرفی باید مسیرهای صادرات مستقیم به این کشور برای ایران مهیا شود تا کشورهای واسط، حذف شوند.
همکاری مراکز پژوهشی چین و اتاق ایران روی زنجیره‌های ارزش رقابت‌پذیر
محمدقاسمی، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، انتقال فناوری را عامل روابط بلندمدت بین کشورها دانست و تأکید کرد: یکی از حوزه‌هایی که برای همکاری بین مراکز پژوهشی چین و اتاق ایران می‌تواند جذاب باشد، مطالعه روی زنجیره‌های ارزش رقابت‌پذیر برای هر دو کشور است.
او همچنین پیشنهاد داد: کارگروه مشترکی برای تبادل درخواست‌های شرکت‌های هر دو کشور در حوزه پروژه‌های مشترک سرمایه‌گذاری در چارچوب انتقال فناوری و ماشین‌آلات شکل بگیرد.
قاسمی همچنین تأکید کرد: اتاق ایران برای همکاری مستمر و برگزاری رویدادهای مشترک آمادگی لازم را دارد.
تجارت پایه اصلی روابط بین ایران و چین
در واکنش به آنچه در این جلسه درباره راه‌های تقویت سطح روابط بین دو کشور پیشنهاد و از طرفی برای پاسخ به سئوالاتی که از طرف رئیس اتاق ایران مطرح شد، اعضای این هیات چینی به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند. به اعتقاد آنها نیز تجارت ستون اصلی روابط بین ایران و چین بوده و هست و در این بین اتاق ایران نقش مهمی داشته و توانسته قدم‌های قابل توجهی در این وادی بردارد.
از طرفی جایگاه بخش خصوصی در اقتصاد چین مورد تأکید قرار گرفت. بر اساس آنچه در این نشست عنوان شد، بخش خصوصی در صحنه اقتصادی این کشور نقش مهمی برعهده دارد و توانسته در مسیر توسعه اقتصاد تا رسیدن به دومین اقتصاد بزرگ دنیا، اثرگذار باشد. طبق آماری که در این جلسه مطرح شد، بخش خصوصی چین 50 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور، 60 درصد درآمدها، 70 درصد بحث‌های نوآوری، 80 درصد اشتغال‌آفرینی و 90 درصد شمار کسب‌وکارها را به خود اختصاص می‌دهد.
از طرف دیگر اعلام شد که چین توانسته طبق پیش‌بینی انجام شده تا انتهای سال میلادی جاری، تولید ناخالص داخلی خود را به 18 تریلیون دلار برساند و این توفیق بزرگی است که حاصل شده است. حال از این رقم 9 تریلیون دلار یعنی 50 درصد آن سهم بخش خصوصی است. بنابراین اقتصاد چین بدون بخش خصوصی آن، قادر به ادامه حیات نیست.
اعضای این هیات نیز تمرکز روی همکاری‌ها با تکیه بر بنگاه‌های کوچک و متوسط را راهکاری مناسب برای افزایش سطح روابط دانستند و در عین حال توجه ویژه به حوزه گردشگری و تعریف پروژه‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه را خواستار شدند.
به اعتقاد اعضای این هیات، اقدام ایران در لغو یک‌جانبه روادید برای سفر شهروندان چین به ایران، بسیار مدبرانه بوده و می‌تواند روی میزان همکاری‌های تجاری و گردشگری اثر مثبت بگذارد. در این بین تمرکز روی پروژه‌های مشترک تولید انرژی‌های تجدیدپذیر و توجه ویژه به بنگاه‌های کوچک و متوسط نیز از سوی این هیات مورد استقبال قرار گرفت.
اقتصاد آمریکا و چین مکمل هم هستند
در پاسخ به سئوال رئیس اتاق ایران درباره چشم‌انداز روابط تجاری بین چین و آمریکا، توضیحاتی توسط هیات چینی ارائه شد.
طبق تحلیل بیان شده، چین برای مقابله با جنگ جاری آمریکا، طیفی از ابزار مالی، اقدامات دیپلماتیک و اقدامات حقوقی مانند تصویب قانون ضد تحریم در چین را به کار گرفته است. از سویی باید توجه داشت که این جنگ تجاری روی ماهیت روابط بین آمریکا و چین اثر نداشته است تا آنجا که هر سال شاهد افزایش حجم مبادلات تجاری بین دو کشور هستیم؛ در سال گذشته میلادی حجم تجارت بین آمریکا و چین معادل 700 میلیارد دلار بوده است.
در این نشست بیان شد که اقتصاد آمریکا و اقتصاد چین به عنوان دو اقتصاد مکمل هم هستند و تأکید شد اگر این جنگ تجاری بین دو کشور رخ نمی‌داد، همچنان الگوهای گذشته بین آنها حاکم بود؛ اما این رویداد موجب شده تا الگوهای فکری و رویکردها نسبت به یکدیگر تغییر کند و امروز چین به دنبال ایجاد زنجیره‌های ارزش بیشتر و افزایش میزان استقلال خود است.
این 5 سال جنگ تجاری آمریکا و چین نشان داد که قدرت اقتصادی چین در دنیا قابل انکار نیست و در مقابل سیاست‌های آمریکا برای محدود کردن چین، ادامه خواهد داشت. پس باید روی دیپلماسی اقتصادی و تقویت روابط دو و چندچانبه تمرکز کرد و تنها محدود به چند راهکار نبود.
از طرفی فعالان اقتصادی آمریکا و صاحبان کسب‌وکار در این کشور نگاه متفاوتی به چین در مقایسه با دولت خود دارند، بنابراین چین از یک سو با قدرت ظاهر شده و در کنار آن رفتارهای انعطاف‌پذیر لازم را هم خواهد داشت.
راهکارهای چین برای تقویت یوآن در بازارهای بین‌المللی
در ادامه موضوع جایگاه دلار در سطح بین‌المللی و رقابتی یوآن با آن مطرح شد. چین بعد از بحران مالی جهانی نسبت به قدرت بخشیدن به واحد پول ملی خود در سطح دنیا تلاش کرده و به دنبال آن است که بتواند سازوکارهای لازم را در این مسیر پیدا کند.
تلاش برای پیاده کردن مدل آسیایی صندوق بین‌المللی پول و اجرای سوآپ ارزی با برخی از کشورها با تکیه بر یوآن از جمله اقداماتی است که در این وادی انجام شده است. بر اساس آنچه مطرح شد باید برخی اصلاحات داخلی در چین اتفاق بیفتد تا زمینه برای رقابت آسان‌تر یوان با دلار، فراهم شود؛ اما این موضوع کوتاه‌مدت نیست.
