در هفتاد و هشتمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی»، مجموعه‌ای از تحولات اخیر در دولایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه‌شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه مورد واکاوی قرار گرفته‌اند.
پس از اعمال محدودیت‌های اروپا در تجارت دوجانبه با چین و در پی عدم تعادل تجاری و دو برابر شدن کسری تجاری اروپا با این کشور در طی تنها دو سال و نیز در مقابله با محدودیت‌های اعمال شده از سوی ایالات متحده برای شرکت‌های چینی که در حوزه تجارت باتری‌های الکتریکی پرچم‌دار هستند، چین نیز به طور فزاینده‌ای روابط تجاری خود را با روسیه شدت بخشیده و فعالانه در حال جایگزینی کالاهای خود به جای برندهای اروپایی در روسیه است.
چین همچنین در تلاش است تا سازگاری استانداردهای تجاری داخلی خود را با استانداردهای بین‌المللی ارتقاء داده تا زمینه را برای دسترسی هر چه بیشتر خود به بازارهای خارجی فراهم کند. امری که به سادگی می‌تواند آثار مثبت ناشی از اقدامات تسهیل‌گرانه ایالات متحده در تجارت با کشورهای دوست و متحد را به چالش بکشد.
از سوی دیگر، عربستان هم فعالانه در پی کسب جایگاه بالاتر در عرصه رقابت جهانی است و می‌کوشد با فراهم آوردن معافیت‌های مالیاتی و تسهیلات جذاب، ورود سرمایه‌های بین‌المللی را به داخل خاک خود افزایش داده تا ضمن حمایت از ایجاد کسب و کار برای جمعیت عمدتاً جوان خود، بقاء خود را در عرصه متزلزل تجارت جهانی و متأثر از چالش‌های موجود و خشکسالی و پیامدهای آن، تضمین کند.
چین در سطح منطقه هم نمودی فعال دارد. انعقاد بیش از 60 یادداشت تفاهم و توافقنامه در بخش‌های مختلف اقتصادی با عربستان پیشرو در عرصه اصلاحات اقتصادی، افزایش کمی کمتر از دو برابر در حجم تجارت خود با عراق و نیز بررسی امکان سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در پاکستان متکی به کمک‌های اقتصادی چین، همگی گویای همین مسئله است. ترکیه نیز توانسته ضمن جلب نظر بریتانیا در تجدید قرارداد تجارت آزاد دوجانبه، با جذب بیش از یک میلیارد دلار سرمایه خارجی تنها در طول ماه اکتبر سال جاری، قدمی برای رهایی از بحران‌های اقتصادی اخیر که دامن‌گیر این کشور است، بردارد.
در سوی دیگر منطقه، رقابت میان کشورهای حوزه خلیج فارس، به ویژه میان امارات متحده عربی و عربستان که تلاش دارد سلطه تجاری منطقه‌ای امارات را با جذب شرکت‌های خارجی به داخل خاک عربستان، به چالش بکشد، بالا گرفته است.
امارات، موضوع تنوع‌بخشی به منابع درآمدی خود را در دستور کار گذاشته و ضمن تدوین یک استراتژی سرمایه‌گذاری ملی برای سرمایه‌گذاری، در پی بهره‌برداری از بازارهای جدید جهانی و افزایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری خارجی است. نهایتاً خبر برتری جهانی فرودگاه مسقط از نظر استانداردهای عملکردی، سبب جلب بیش از پیش توجهات بین‌المللی به کشور کم حاشیه اما رو به رشد عمان شده است.
در بخش پژوهش‌های تازه، دو گزارش از آنکتاد مورد بازبینی قرار گرفته که یکی به بررسی فنی و همه‌جانبه‌ای در باب زنجیره‌های تأمین، جریان‌های تجاری و ارزش افزوده مواد معدنی حیاتی پرداخته و دیگری عملکرد جهان را در حوزه تجارت خارجی مد نظر قرار داده و به بررسی اثر روندهای ژئوپلیتیکی بر تجارت جهانی پرداخته است.
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در حرکتی منسجم و کارشناسی، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران در دستور کار قرار داده است و در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران موردبحث و بررسی قرار می‌گیرند.
متن کامل هفتاد و هشتمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا بخوانید.