نایب‌رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران، گفت: اتاق ایران باید خیلی سریع، برای آشنایی فعالان بخش خصوصی با تجارت آزاد با اوراسیا، دوره‌های آنلاین بگذارد و این کشورها را معرفی کند.
صدرالدین نیاورانی، در گفت‌وگو با «اتاق ایران آنلاین»، ادامه داد: بخش خصوصی ایران، مثل قایق‌های کوچک روی دریا هستند. شرکت‌های ما کوچک و آسیب‌پذیر است. هر شرکتی که بتواند با طوفان و موج تجارت آزاد با اوراسیا خود را هماهنگ کند، برنده است. اما هر شرکتی که این کشورها را نشناسد و از بازارهای جهانی آن‌ها و میزان تعرفه‌های تجاری‌شان با کشورهایی مثل چین و هند بی‌اطلاع باشد و نداند شرایط گمرکات آن‌ها چیست و چه توانی برای جابجایی کالا دارند، صد درصد متضرر خواهد شد.
او افزود: بنابراین اتاق ایران علاوه بر این باید به طور جدی مطالبه به‌روزرسانی سیستم حمل‌ونقل و ناوگان جاده‌ای، ریلی و دریایی را از دولت مطرح و دنبال کند.
نیاورانی، فوری‌ترین اقدام برای ورود به تجارت آزاد با اوراسیا را همسان‌سازی سیستم حمل‌ونقل کشور دانست و توضیح داد: سیستم حمل‌ونقل ما اروپایی-آمریکایی است و در تعاملات تجاری با روسیه و اوراسیا با مشکلاتی همراه است. کانتینرهای داخلی کشور بیشتر از 22 تن اجازه جابجایی بار ندارند. اما کانتینرهای روسی بین 60 تا 70 تن بار حمل می‌کنند. وقتی سه کانتینر 22 تنی ما به گرگان برسد و بخواهد به کانتینرهای روسی منتقل شود، حدود 4 تا 5 تن از کانتینر خالی خواهد ماند. این هم موجب جابجایی و تکان خوردن بار می‌شود و هم حدود 4 یا 5 تن باری که رایگان می‌تواند تا آلماتی برود، در عمل حمل نمی‌شود.
او گفت: برای حل این مشکل، ما باید وزارت راه را قانع کنیم که اجازه یک‌تن بارگیری بیشتر را به ما بدهد. اما همین دست اقدامات کوچک نیز هنوز انجام نشده است.
نیاورانی، ادامه داد: به علاوه، ریل‌های ما با ریل‌های آن‌ها همخوانی ندارد. قطارهای باری آن‌ها سریع‌تر حرکت می‌کنند در حالی که ما متاسفانه قطارهای مسافری از رده خارج شده را به حمل بار اختصاص داده‌ایم. این قطارها سرعت زیادی ندارند و لذا جابجایی کمی دارند. یعنی ممکن است مسیری که یک واگن به طور نرمال در 6 ساعت طی کند، این قطارها در 6 روز طی کنند.
او تأکید کرد: حمل‌ونقل ریلی ما بسیار کند و فرسوده است و فعلاً حتی یک کانتینر یخچالی نداریم.
مهم‌ترین آسیب‌های تجارت آزاد با اوراسیا
عضو هیات رئیسه اتحادیه صادرکنندگان میوه و تره‌بار، به آسیب‌های احتمالی تجارت آزاد با اوراسیا اشاره کرد و افزود: با آزاد شدن مراودات بخش کشاورزی ما ممکن است آسیب ببیند و تولیدات آن‌ها بازار این بخش را تغییر دهد. چرا که به عنوان مثال، قزاقستان تولیدکننده بزرگ مویز است و بازار چین را تأمین می‌کند. با تجارت آزاد اوراسیا این محصول به راحتی وارد کشور شده و به تولید داخل ما آسیب خواهد زد. امیدوارم از طریق سازمان حفظ نباتات بتوانیم جلوی این‌ها را بگیریم تا بازار خودمان را آماده کنیم.
نیاورانی ادامه داد: بخشی از این کشورها قراردادهای تجاری با چین دارند. لذا تجارت آزاد ما با اوراسیا ممکن است باعث شود کالاهای چینی وارد بازار ما شوند و بازار داخلی امروز ما دچار سردرگمی شود. به این شکل که یک کالای چینی اگر از مسیر اوراسیا وارد شود ارزان‌تر و از مسیر جنوب وارد شود گران‌تر به بازار ما برسد.
او با بیان اینکه تجارت آزاد با اوراسیا یک فرصت عالی است اما باید دید ما چه میزان آماده ورود به آن هستیم، گفت: ما در دریای خزر فقط 40 عدد کانتینر یخچالی داریم که یعنی صفر؛ چرا که باید دست‌کم هزار کانتینر یخچالی داشته باشیم.
نیاورانی ادامه داد: الان که وارد فصل سرما شده‌ایم و دهانه رودخانه ولگا یخ زده، امکان عبور از آن را نداریم. در حالی که هشت سال است با هدف افزایش تجارت، تفاهم‌نامه‌ای بین ایران و روسیه امضا شده که طی آن آن‌ها باید ولگا را لایروبی می‌کردند تا کشتی‌های بزرگ و پهن‌پیکر امکان عبور از آن را پیدا کنند و ما هم باید اسکله‌های خودمان را بزرگ‌تر می‌کردیم که این کشتی‌ها امکان پهلوگیری داشته باشند. اما هیچ‌کدام این اقدامات انجام نشده است.
او با بیان اینکه بخش خصوصی به شدت زمان کمی برای انطباق با تجارت آزاد، دارند، ادامه داد: ما مقدار زیادی گندم و جو و محصولات کشاورزی از روسیه با تعرفه 5 درصد وارد می‌کنیم. محصولات صادراتی‌مان از جمله محصولات گلخانه‌ای و سبزی و صیفی‌جات، و خشکبار و پسته را نیز با تعرفه 25 درصد به روسیه صادر می‌کنیم. بنابراین با اجرای تجارت آزاد اوراسیا، ما برنده این موازنه هستیم. اما آیا این منجر به افزایش صادرات ما خواهد شد؟ خیر.
نیاورانی افزود: ما یک دهانه ورودی به روسیه داریم و آن هم از طریق آستارا و مرز آذربایجان است. از آنجا که ما دستگاه ایکس ری نداریم، آذربایجان اجازه نمی‌دهد روزانه بیشتر از 250 کانتینر از ایران وارد شود.
نیاورانی تأکید کرد: بنابراین اگر این بازار با برداشته شدن تعرفه 25 درصدی، به روی ما باز شود، باز هم با شرایط موجود ما امکان استفاده از آن را نداریم. نه به تعداد لازم کانتینر یخچالی داریم و نه به آن تعداد امکانات گمرک داریم که بتوانیم آن‌ها را از مرز ایران عبور دهیم.